20e Zondag door het jaar:
Jeremia 38, 4-10; Lucas 12,49-53

Het kan verwondering wekken als wij de woorden die Jezus vandaag tot ons spreekt vergelijken met wat Lucas schrijft over het verschij-nen van Jezus op aarde. Toen werd er gezongen van ‘vrede op aarde voor allen die God liefheeft’, maar past die vrede bij wat wij vandaag horen: ‘ik ben geen vrede komen brengen, maar juist verdeeldheid’. Over wat voor een soort ‘vrede’ gaat het eigenlijk?
Het is 50 jaar geleden dat het legendarische festival Woodstock plaatvond. Ik zag daarover een interview met de organisator ervan en hij vertelde dat het een poging was om in een tijd waarin Martin Luther King en John Kennedy vermoord werden en de verschrikking van de oorlog in Vietnam mensen soms wanhopig maakten iets te organiseren waarin voelbaar werd dat mensen ondanks hun onderlin-ge verschillen op een vredige manier kunnen samenzijn. Wonderlijk genoeg vond het festival plaats in Bethel wat ‘huis van God’ bete-kent!
Het Hebreeuwse woord shalom heeft alles te maken met een samen-leving waarin mensen tot hun recht kunnen komen, waarin er ruimte is voor gerechtigheid, respectvolle verhoudingen tussen mensen, de dieren en de natuur om ons heen. Het scheppingslied in het begin van het boek Genesis laat dat heel goed zien en kan model staan voor wat er met shalom bedoeld is. Op de zevende dag waarop God rustte van al zijn werken zag hij dat het goed, ja zeer goed was. Daarom moet de sabbat gevoerd worden om ons van de bedoeling van ons leven bewust te worden!
Het verschijnen van Jezus onder ons staat in dienst van die goede aarde in gerechtigheid en vrede en daarom herinnert hij ons in zijn prediking gedurig aan de ware bedoeling van leven en samenleven. Hij scherpt ons als een profeet die bedoeling ervan in en waar dat niet gerealiseerd wordt 

18 augustus 2019, Henk Jongerius OP

of in gevaar komt kan hij onthutsende woorden spreken die wij misschien niet zo graag horen, maar die ons wakker willen schudden.
Hij lijkt op de profeet Jeremia die geheel tegen de algemene opvat-ting in overgave aan de bezetter bepleit en daarom gevangen geno-men wordt maar door een niet Israëliet uit de put wordt geholpen. Jezus weet dat hij het lot van de profeten zal moeten ondergaan - en hij noemt het zijn doop – omdat hij bezielt is van een heilig vuur. Dat vuur heeft te maken met het vurig verlangen van God die bondgeno-ten en partners zoekt om een wereld te realiseren die gebaseerd is op waarheid, liefde, rechtvaardigheid en dienstbaarheid, kortom op shalom. Mensen die verzet aantekenen tegen bestaande structuren in de maatschappij en in de kerk, en wie geweldloos weerstand biedt tegen de machthebbers lokt agressie, geweld, haat en verdeeldheid op. Bisschop Oscar Romero zei twee maanden voordat hij vermoord zou worden: ‘Hier staat de kerk voor de meest fundamentele keuze van haar geloof; of zij kiest partij voor het leven, of zij kiest partij voor de dood. Onpartijdigheid is niet mogelijk. Wij staan in dienst van het leven van de mensen in El Salvador of we zijn, door niets te doen, medeschuldig aan hun dood. Ofwel we geloven in de God van Abraham, Izaäk en Jakob, de God van de levenden, ofwel we dienen de afgoden van de dood’. Het is voor die keuze dat Jezus ons van-daag stelt, een keuze die je elke dag van je leven maakt. Wat doen wij? Kiezen we voor het heilig vuur, voor een God die het aanschijn van de aarde vernieuwen wil of voor de dienst der wraak, het geweld dat anderen kleineert en in boeien slaat, voor een wereld van voor-oordeel, het recht van de sterkste, de status quo? Laten wij de goe-de keuze maken en Jezus volgen in goede en kwade dagen opdat wij vrede kennen, elke dag van ons leven. Amen
Naar boven

21e zondag door het jaar:
Jesaja 66, 18-21; Lucas 13, 22-30

In het Catharijne Convent loopt op dit moment de tentoonstelling ‘The Bible Belt’. Een tentoonstelling die veel belangstelling trekt. Een van de zalen is ingericht met de titel DE SMALLE WEG EN DE BREDE WEG. Er hangen in Utrecht verschillende afbeeldingen rond dit thema. En ik denk dat u zich dergelijke platen/foto’s ook wel herinnert. In bepaalde kerkelijke kringen heet de prent ‘de weg des verderfs en de weg der zaligheid’. Er staan twee mogelijke levensstijlen / levenswegen afgebeeld. Het ene pad voert langs verschillende vertier mogelijkheden zoals een danszaal, een loterij en voert uiteindelijk naar een allesverslindend vuur. Het andere, smalle pad aan de rechterkant is de verbeelding van een wat soberder leven met kerken en kapellen. En rechts onderin is een smalle en nauwe deur om deze weg te bewandelen die uiteindelijk bij Het Licht uitkomt. Er staat geen file bij deze deur. En zoals de prent zich laat aanzien kun je ook niet halverwege van koers veranderen. Het is dan zo zwart/wit. Of je zit op de goede weg of je hebt ooit een verkeerde keuze gemaakt en kunt nooit meer die keuze herzien. Gelukkig is het leven niet zo zwart/wit.

Bij het horen van de perikoop van vandaag kun je behoorlijk schrikken. ‘Heer, zijn het er weinig die gered worden?’ En wellicht is er een impliciete vraag: ‘en ik dan….?’ En waarschijnlijk wordt je angst of je onrust niet kleiner als je de andere verzen leest. Als de heer des huizes de deur heeft afgesloten, zult u buiten moeten blijven. En als je dan staat te roepen en op de deur te bonzen zegt hij: ‘ik ken u niet’. En zelfs als je zegt ‘wij hebben met u gegeten en gedronken…’, krijg je te horen: ‘Ga weg allemaal, bedrijvers van onrecht……’. Het Evangelie – een blijde boodschap?? Wat begrijpen we verkeerd? Of lezen wij niet goed? In het eerste vers van vandaag wordt ons weer duidelijk gemaakt dat Jezus op reis is. 

Onderweg naar Jeruzalem. Zijn levensreis! En wij worden uitgenodigd mee op reis te gaan. Hem volgen: is op weg gaan en op weg blijven want christelijk leven is per definitie een reis. De rust is voor later……. en onderweg zijn betekent altijd enige onrust. Al bereid je een reis nog zo goed voor en tegenwoordig kan dat allemaal met gps, tom-tom, zeer gedetailleerde kaarten en allerlei hulpmiddelen maar helemaal zeker ben je pas als je op de plaats van bestemming aankomt. Wij kunnen er allemaal over mee praten. Onderweg kan er van alles gebeuren, dat heeft ook een eigen charme.
Of Jezus een uitgestippelde route had, dat weet ik niet, waarschijnlijk niet. Hij had wel een doel, een missie. Hij wilde mensen meenemen op Zijn Weg. En dat daarbij keuzes horen die consequenties hebben, dat is ons bekend. Daarom komen wij ook samen op zondag of op andere,

25 augustus 2019, Ineke van Cuijk OP

verschillende plekken en tijden om met elkaar te zoeken naar die weg. De weg van Jezus moet je zoeken, die moet gevonden worden, iedere dag opnieuw.

Onderaan de eerder genoemde prent staan de stenen Tafelen! De Wet, zij vormen het hart van het geloof. Het Evangelie vertelt ons niet wie ‘die iemand’ is die de vraag stelt. Maar zij kan ingegeven zijn door het feit dat er steeds meer een grote kloof ontstaat tussen de leer van de Farizeeërs en Schriftgeleerden en de leer die Jezus verkondigt. De spanning tussen de brede en de smalle weg wordt voelbaar. Wat is de brede en de smalle weg? Wat is de goede weg? De weg van voorschriften en regels, die je kunt ervaren als de goede weg – ik doe toch alles wat het geloof/de leer van mij vraagt - kunnen als een strak keurslijf om je heen zitten. Dan zijn ze beperkend en dat kan nooit tot LEVEN leiden zoals God het heeft bedoeld. Jezus wijst ons op de weg van die zelfgenoegzaamheid. Je kunt wel denken – ik ben een volgeling of van de Thora, of van bv Jezus of iemand anders maar alleen dat feit maakt je niet tot een goede gelovige. Als je volgt, ben je er nog niet, dan begint het eigenlijk pas. Je moet wel aan jezelf, aan anderen, aan God laten zien en merken dat jij openlijk eet en drinkt met de Heer. Volgeling zijn is geen verzekering die je afgesloten hebt om risicoloos te kunnen leven. Jezus geeft geen rechtstreeks antwoord. Dat zijn we van Hem gewend. Hij doet niet mee aan allerlei speculaties van wie wel of niet gered worden. Hij geeft aan dat iedereen genodigd is, van oost tot west, van noord tot zuid. Jezus doet het appèl op zijn volgelingen: laat zien dat je gerechtigheid beoefent in welke zin dan ook. De volgelingen toen en wij worden uitgenodigd om je oriëntatie op Jezus te houden. De rechte weg waar recht wordt gedaan! Daarbij mogen wij het visioen voor ogen houden zoals we dat hoorden in de eerste lezing. De betreffende perikoop uit het boek Jesaja is het slotwoord. Jesaja de profeet van de hoop. Zijn prediking is gegrond op de zekerheid dat de Heer groot en machtig is. Alles is in Zijn hand en daarom hoeft men de vijand niet te vrezen. Je moet op de Heer vertrouwen, je enige oriëntatie is op God en alle coalities afwijzen. Elke politieke coalitie is een teken van gebrek aan vertrouwen in de Heer. Voor de profeet is de Heer de Heilige van Israël, die zijn volk beschermt maar ook volledige overgave aan Hem verwacht. Gods arm reikt over de hele aarde. En zij die gerechtigheid beoefenen zullen Zijn glorie aanschouwen.

Zo wandelen we met Jezus mee, een weg van vallen en opstaan, wij raken in gesprek, zijn getuigen of deelnemers aan heftige woordenwisselingen, wij worden geraakt door zijn manier van leven én wij worden vooral kritisch bevraagd op: Hoe sta jij in het leven? Is jouw weg de rechte weg? Vernieuw Heer, de aarde en maak ons mensen naar uw hart.
Dat het zo moge zijn. Naar boven

22ste zondag door het jaar: Sirach 3: 17-18, 20, 28-30; Lucas 14: 1, 7-14

Vandaag wil ik preken over de Eucharistie. Misschien is dat een beetje onverwacht na het horen van het Evangelie van vandaag. Dat komt misschien omdat voor veel christenen de Eucharistie een beetje los staat van de rest van het evangelie. Maar Jezus’ woorden en daden bij het laatste avondmaal weerspiegelen alles wat Hij leerde en deed in zijn leven. Heel wat mensen hadden de neiging om de Eucharistie te isoleren tot een liturgische instelling, los van de rest van het evangelie. Bijvoorbeeld: ik herinner me, dat toen ik jong was we geïnstrueerd werden, dat we nog steeds geldig de mis bijwoonden als we daar voor het Offertorium aanwezig waren. Wat zei dat over het belang van het woord van God?
Een jongere generatie heeft het anders geleerd, ofschoon ik soms mijn bedenkingen heb bij wat sommige jongeren over de Eucharistie denken. De Eucharistie is voor velen het laatste avondmaal, heel iets anders dan de woorden en daden van Jezus.

De vroege kerk had daar helemaal geen moeite mee en zag de Eucharistie als een volledig onderdeel van het evangelie. Maar in de Middeleeuwen vond er een verschuiving plaats, toen de theologen betrokken raakten in de strijd over de "echte aanwezigheid." Toen begonnen ze alle nadruk te leggen op wat Jezus zei bij het laatste avondmaal en minder op wat Hij deed en zei in zijn openbaar leven. De nadruk lag en ligt soms nog steeds op de woorden van de consecratie alsof het wetsteksten zijn. In Spaanssprekende landen moet je voor de consecratiewoorden het Spaans van Spanje gebruiken, maar dat gaat soms fout, want veel mensen weten nog dat koning Willem Alexander in Mexico woorden gebruikte, die volgens koningin Maxima in Argentinië gewoon waren, maar helaas niet in Mexico, zeker niet aan tafel. Als we terugkijken naar de eerste tijd van de kerk, voordat het Evangelie werd opgeschreven werd alles rondom Jezus doen en laten doorgegeven door het leven van de leerlingen: hun daden en hun prediking. Goede theologen herinneren ons eraan dat het evangelie werd gepredikt in de Eucharistie, want Paulus schreef: "Telkens als u dit brood eet en uit de beker drinkt, verkondigt u de dood des Heren, totdat Hij komt"(I Cor 11:26).

Het evangelie volgens Lucas legt een unieke nadruk op de betekenis van de Eucharistie. Lucas presenteert zijn evangelie op een manier die de Eucharistie en Christus’ boodschap onlosmakelijk met elkaar verbindt. Lucas doet dit o.a. door zijn tekst op te schrijven als een geweldige reis en onderweg spelen maaltijden en gastvrijheid een zeer belangrijke rol voor Jezus en zijn volgelingen. Zij ontvingen gastvrijheid en zaten aan tafel met Jezus en leerden zo, dat ook zij net als hun meester gastvrijheid moesten verlenen aan anderen, vooral de armen en de uitgestotenen.

Maaltijden in het evangelie van Lucas, gegeten of beschreven door Jezus in zijn woorden wijzen op de Eucharistie en die wijst terug naar de gebeurtenissen van het evangelie namelijk Jezus’ leven, dood en opstanding. Dit evangelie vertelt daarom het verhaal van Jezus en zijn volgelingen allemaal op een reis met Hem naar God. Tijdens deze reis komen belangrijke delen van de openbaring naar voren zowel tijdens de

1 september 2019, Antoon Boks OP

maaltijden met Jezus als wanneer Hij over maaltijden praat. Begint u te begrijpen welke kant ik op wil?

In de lezing van vandaag wordt Jezus uitgenodigd in het huis van een belangrijke Farizeeër. Aan tafel vertelt Hij een gelijkenis over een maaltijd en zegt Hij wie je moet uitnodigen als je een maaltijd geeft. Lucas legt een verband tussen maaltijd en Eucharistie en wat Jezus leert rond een tafel zet ons aan het denken over wat Lucas ons wil leren over de Eucharistie. Vorige week hoorden we dat als de Heer terugkeert het niet voldoende is om te beweren dat we samen met Hem aten en dronken om in de hemel te komen en dat we daar ook mensen tegen zullen komen, die we daar niet verwachten. Vandaag horen we wat God ons door Christus aanbiedt en wat er verwacht wordt van wie vandaag samen komen rond onze eucharistische tafel.

In het huis van de Farizeeër ziet Jezus de strijd om de voornaamste plaatsen bij de maaltijd. Op de Sabbat stond de maaltijd centraal in de religieuze praktijk van Israël. Het was een dag van rust. Deuteronomium leert ook dat de Sabbat een dag is om je te bekommeren om degenen die lijden. Zelfs slaven moesten rusten op de Sabbat (5:15). Net als hun buren had Israël slaven, maar zij moesten netjes behandeld worden. Bij de maaltijd toont Jezus dat Hij trouw is aan de ware geest van de Sabbat. Christenen maken zich soms schuldig aan minachting voor de Joodse manier van het vieren van de Sabbat. Alle religies laten zich soms verleiden tot het leggen van een aparte naleving van sommige van de sabbatregels. (Wel borduren, maar niet breien op zondag). Navolging van sommige van de regels van rust op de Sabbat zou ons allen goed doen.

Onze viering vandaag stelt ons in staat te luisteren naar wat Jezus ons vertelt over onze eucharistische maaltijd en religieuze beleving. Degenen die denken dat ze belangrijk zijn en leven alsof ze meer dan anderen zijn, net als degenen die de eerste plaatsen aan tafel zoeken, leren tot hun ontzetting, dat zij niet zo belangrijk zijn. In plaats daarvan hebben voor God de onbelangrijke buitenstaanders wel betekenis. Degenen die luisteren naar wat Jezus vertelde moeten de armen, de kreupelen, de lammen en blinden aan hun tafel uitnodigen. Want dat is wat God vandaag weer voor en met ons heeft gedaan. Wij zijn hier niet vanwege onze sociale status of geboorterecht. Wij zijn hier, omdat wij door Jezus geroepen zijn om deelgenoot te zijn van Gods barmhartigheid. Bij deze maaltijd worden wij veranderd door het lijden en de verrijzenis van Christus. Hier worden we herinnerd aan onze doop om te leven als Christenen en als volgelingen van Jezus te zorgen voor een steeds betere wereld. Geloven we wat Jezus zei onder dat Sabbatmaal van de Farizeeër? Geloven we dat wij de ontvangers zijn van Gods grote barmhartigheid? Als dat het geval is, dan moeten we na deze Eucharistieviering dat ook uitdragen ten opzichte van degenen die niet in staat zijn om ons terug te betalen. Wat wij hebben ontvangen mogen en moeten we ook delen met of geven aan anderen. Iets gratis geven is het teken van Gods aanwezigheid in de wereld. Wij zijn geroepen om alle liefde die we hebben ontvangen, aan anderen te tonen.
Moge dat werkelijkheid worden alle dagen van ons leven. Naar boven

23e zondag door het jaar:
Wijsheid 9: 13-18; Lucas 14:25-33

Ik ben geneigd om U mijn excuses aanbieden voor wat ik net uit het evangelie heb voorgelezen. Dat kan toch niet waar zijn om te praten over het haten van vader en moeder, vrouw en kinderen, broers en zusters en ja zelfs ons eigen leven en dan wordt ons gevraagd om afstand te doen van al ons bezit, om Jezus leerlingen te worden. Op het eerste gehoor lijkt het wel alsof Jezus op een andere planeet woonde. Dat klinkt heel anders dan wat wij hopelijk gewoonlijk doen: van je ouders houden, als je ze nog hebt, vooral als ze op leeftijd zijn of slecht ter been. We zoeken de beste zorg voor hen: de thuiszorg bellen of zorgen voor goede verzorging. Dus wat is al dat gepraat over het haten van onze ouders?

En wat is al dat gepraat over het haten van onze echtgenotes? Overal doen we ons best zowel vóór als na de bruiloften om goede huwelijken te bevorderen, zeker met de huidige hoge echtscheidingscijfers. Hoe klinkt ‘haten’ van je echtgenote voor gehuwden in onze gemeenschap? Ik kan nog verder gaan, maar ik denk dat U mij wel begrijpt. Bedoelde Jezus dat echt allemaal? En als Hij dat doet, zijn wij dan bereid om afstand te doen van al onze bezittingen om Hem te volgen? Kennen we iemand die dat al doet? En hoe kopen die dan hun voedsel, betalen hun ziektekostenverzekering en al hun andere uitgaven?

Het Hebreeuws kent geen overtreffende trap. Om aan te geven, dat mijn broer groter is dan ik, moet ik zeggen: hij is groot en ik ben klein. Haten verwijst niet naar de woede die het in het Nederlands inhoudt. Het betekent minder houden van iemand of iets. Het zou dan betekenen dat het volgen van Jezus niet op de eerste plaats komt. God wil dat we van elkaar houden en dat geldt natuurlijk zeker binnen gezinnen en tussen echtgenoten. Jezus roept zijn leerlingen op om zelfs vijanden lief te hebben. Dat geldt dan zeker voor wie het dichtst bij ons staan, zoals ouders, echtgenoten, kinderen, broers en zussen. De aankondiging dat Hij het Kruis moet dragen komt meteen na het spreken over ‘haten’. Het kruis dragen betekent hier niet alle ellende in het leven, waarover we weinig te zeggen hebben, aanvaarden. Van de andere kant zien we dat we pijn ervaren kunnen als we kiezen om samen met Jezus mee te gaan op de weg naar Jeruzalem en daarbij lijden moeten ondergaan.

8 september 2019, Antoon Boks OP

Ook al heb ik dat nu zo gezegd, dan nog eist Jezus wel het een en ander van iedereen, die met Hem meegaat. Laten we niet te makkelijk veronderstellen dat de toehoorders in Jezus’ dagen minder afgeschrikt werden door wat Hij zei. Ook al waren ze arm, dan nog hielden ze van wat ze bezaten en, net als wij, zouden ze daar wel meer van willen hebben. Een goed gezinsleven is net als nu iets kostbaars voor Jezus’ tijdgenoten. Terwijl wij individualiteit en op je zelf kunnen staan nu heel belangrijk vinden, was het toen en nu ook belangrijk om bij een familie te horen. Prestige en reputatie waren en zijn nauw verbonden met onze maatschappelijke positie in ons sociale netwerk. Als iemand echt alleen staat dan ben je heel wat minder dan wanneer we samen met anderen zijn.

Eerder in dit evangelie heeft Jezus al vertelt welke nieuwe familie relatie Hij tot stand wilde brengen. Zijn echte familie zijn al die mensen die luisteren en reageren op Gods woord (8:21; 11:27-28). Dus, als we willen deel uitmaken van deze nieuwe familie, dan zullen andere banden op de tweede plaats komen en misschien niet belangrijk zijn. Als Jezus’ volgelingen leven wij in een nieuw netwerk van relaties, vormen we een nieuwe familie, die bestaat uit degenen die, net als wij, gekozen hebben om Jezus te volgen. In deze familie hebben we te maken met hele andere mensen. We hebben allemaal wel eens de woorden gehoord dat in een aantal gevallen de laatsten de eersten zullen worden en sommigen die dachten op de eerste plaats te komen in feite de laatsten zullen zijn. Jezus is gekomen om iets heel anders te brengen dan onze gebruikelijke manier van wie belangrijk is. Dat betekent, dat niet alles gewoon doorgaat.

Dit kan schokkend zijn voor bepaalde mensen, maar laten we eerlijk zijn: we horen dit niet voor de eerste keer. Daarom komen we hier, om te luisteren naar de Schrift en gevoed te worden rond het altaar. Kijk maar eens rond. De meeste mensen zien we niet door de week. Toch zijn we hier een beetje familie, met mensen die we zusters en broeders noemen. Dat allemaal omdat Jezus ons uitnodigde om Hem onderweg te ontmoeten en ons leven te veranderen en door Hem te volgen daarvan de prioriteit van ons leven te maken.
Moge dat werkelijkheid blijven alle dagen van ons leven.Naar boven

24e zondag door het jaar: Exodus 32,7-14; Lucas 15,1-10

In de afgelopen week werd er op het journaal een paar keer aan-dacht gegeven aan de Salafistische richting in de Islam die het toe-staat om Joden en Christenen te vermoorden en aan boeken die in gebruik zijn van het basisonderwijs die jonge mensen verbiedt om elkaar aan te kijken, aanbeveelt om ruime kleding te dragen en ho-moseksualiteit te haten. Als ik dat hoor en lees, slaat me de schrik om het lijf: waar komt deze agressie van mensen vandaan en wat moet er veilig gesteld worden?

Het is niet moeilijk om dit verschijnsel te vergelijken met wat wij in het verhaal uit het boek Exodus horen over het stierkalf. Mensen hebben een bijna niet te onderdrukken neiging om zich een beeld te maken van God en Hem of Haar voorschriften in de mond te leggen die veiligheid en zekerheid geven. Zonder die zekerheid voelen ze zich verloren en kunnen zij de zin van hun leven niet op het spoor komen.

Toch lezen wij in de tien woorden die Mozes aan het volk geeft dat zij zich geen beeld moeten maken van God omdat daardoor het Geheim dat in die roep wordt opgeroepen, verloren zou gaan. Je kunt het ook zeggen met de woorden van de wijsgeer Descartes die eens zei: ‘mensen zijn geschapen naar het beeld van God, maar zij hebben zich een God gecreëerd naar hun eigen beeld en gelijkenis’ .

Zo maken mensen hun wereld bewoonbaar door zichzelf als een god te gedragen en er zijn politici, ook in eigen land, die zichzelf bijna messiaanse trekken toekennen. Zij scheppen geen duidelijkheid maar chaos, zij wekken geen gelovig vertrouwen maar vergroten de af-stand tussen mensen en maken hun eigen religie die helemaal niets te maken heeft met de God van het bijbels getuigenis. Daarin is God geen onderdrukkende macht die mensen kleineert en tot slaven maakt, die eisen stelt en

15 september 2019, Henk Jongerius OP

mensen in angst dompelt, maar Degene die op zoek is naar mensen en voor wie het kleine en verlorene juist telt. Dat mogen wij vandaag horen in de woorden van Jezus. Op twee ma-nieren laat hij ons zien hoe wij over God mogen denken en spreken. Hij is als een herder die zijn kudde in de steek laat om een verloren schaap te zoeken en als een vrouw die op zoek is naar verloren geld. De valse goden handelen zo niet: die willen hun kudde behouden – ‘eigen volk eerst en vreemdelingen de deur uit’ – en stellen zichzelf centraal, maar de God van Israël ‘ziet ons al van verre omdat hij ons bemint en liever dan de sterren is Hem een mensenkind’. 

Het gaat in het leven om liefdevolle toewending en verbinding tussen mensen. In de ogen van vluchtelingen, verworpenen, randfiguren in de samenleving, mensen die eigenlijk niet meetellen, komt er een vraag en een roep naar ons toe: ‘mens waar ben je en waar is je broer, je zus?’
De ware God is geen almachtige heerser, maar een barmhartige, om mensen bewogen vader of moeder die niets verloren wil laten gaan van wat hij in het leven riep.

Gelovig leven betekent openstaan voor die roep, die stem, die in mensen tot ons komt en daar in alle eenvoud op antwoorden. Een columniste schreef deze week in het dagblad Trouw ‘geloof is niet zo gecompliceerd, valse religie wel met haar profeten als Trump of Bau-det! Die scheppen chaos, maar het woord van de Ene is een handvest van ontferming, of zoals het staat in de lofzang van Zacharias: een schoot van ontferming. Hij heeft ons gezocht en gezien zoals de op-gaande zon aan de hemel. Hij is ons verschenen toen wij in duisternis waren, in schaduw van dood. Hij zal onze voeten richten op de weg van de vrede. Moge dat in ons hart geschreven staan, alle dagen van ons leven. Naar boven

25e zondag door het jaar: Amos 8,4-7; Lucas 16,1-13

Wie zou denken dat er de Bijbel vooral vrome en mooie verhalen vertelt die ver afstaan van onze concrete werkelijkheid, wordt vandaag op andere gedachten gebracht. In de Bijbel gaat het vanaf de eerste tot aan de laatste regel over het leven van de mens op aarde en al wat er gezegd, geprofeteerd of verkondigd wordt, wil een richtingwijzer zijn voor wie luistert hoe waarachtig en gelukkig menselijk leven hier mogelijk is! Het gaat over ons en dat wordt dat wel heel duidelijk als wij de profeet Amos beluisteren. Hij was maar een gewone boer uit Tekoa die naar de tempel in Jeruzalem ging om zijn toehoorders wakker te schudden en hen de les te lezen hebben. 

Dat liegt er niet om: hij houdt zijn toehoorders een spiegel voor als hij hen wijst op hun corrupte gedrag. Zij zijn uit op het maken van winst over de rug van arme en gewone mensen, verkleinen de maat en verhogen de prijs, of nog erger zij kopen de kleine man voor geld en de arme voor een paar schoenen. Deze manier van doen betekent de ondergang van de wereld. Daarom zegt hij dat de zon verdwijnt op klaarlichte dag en het leven op aarde onmogelijk wordt voor mensen. Daar waar wij geen recht meer doen aan elkaar en elkaar niet meer recht in de ogen zien, is het einde van de wereld nabij! De aarde is immers bedoeld om een goede woonplaats voor mensen te zijn en waar aan die bedoeling afbreuk wordt gedaan, is er geen perspectief meer voor ons.

Het is niet moeilijk om de wereld van Amos te vergelijken met die waarin wij leven: is het hier zo anders gesteld met de verhouding tussen welgestelden en mensen die van een minimum moeten rondkomen? Worden onder ons de rijken niet steeds rijker en de kleinen alsmaar armer?

22 september 2019, Henk Jongerius OP

Hoe is het politieke klimaat in onze dagen? Wij zitten in een cirkelbeweging waar wij niet meer uit komen, een geweldspiraal die ook onze wereld in haar greep heeft.

De rentmeester uit het evangelie is er een schoolvoorbeeld van: hij verrijkt zich aan de mensen waarover hij is aangesteld totdat hij zelf in hun positie terecht komt. En dan doet hij iets uitzonderlijks waarvoor hij door Jezus als voorbeeld wordt gesteld. Hij vermindert hun schuld en doorbreekt daarmee de spiraal. Dat hij het doet om zijn eigen positie te redden, kan wellicht een verkeerd motief lijken maar vast staat dat zij er zodoende allemaal beter van worden.

Hoe kunnen wij in onze dagen die cirkel van geweld en onderdrukking doorbreken? Door onszelf in de positie te verplaatsen van een ander, door hen recht in de ogen te zien. Dan wordt het oorspronkelijke perspectief van mensen op aarde hersteld en kan zij weer gaan beantwoorden aan haar bedoeling! Wat een wijze leermeester is Jezus eigenlijk, want hij laat ons zien dat er een weg is uit de draaikolk waarin wij gevangen lijken. Pas als wij durven kijken vanuit de ogen en de situatie van anderen mensen zullen wij een nieuwe weg kunnen vinden en bouwen aan een rechtvaardige samenleving. De boerenwijsheid van Amos zou ons jaloers moeten maken! Wanneer wij dezelfde moed opbrengen als hij en de slimheid van die rentmeester tot de onze maken, zal er weer licht gaan schijnen voor mensen. Het is het vriendelijk licht van God die zijn zon laat opgaan over goeden en kwaden en ons tijd van leven geeft. Wie durft te leven in dat licht zal de vreugde van leven smaken en dankbaar zijn voor elke dag die ons geschonken wordt. De wijsheid van de Meester uit Nazareth moge daartoe ons richtsnoer zijn: hij maakt ons vrije mensen. Naar boven

26e zondag door het jaar:
Amos 6, 1-7 en Lukas 16, 19-31

Zojuist hoorden we het verhaal van de rijke vrek en de arme Lazarus. Het zal toeval zijn maar deze week is in het Delamar theater in Amsterdam de muziektheatervoorstelling Lazarus gestart. Een musical waarin het lied, Lazarus, van David Bowie centraal staat. Dit lied schreef Bowie vlak voordat hij stierf, inmiddels drie jaar geleden. In het lied gaat het over het contrast tussen zijn tijd van roem waarin hij zich van alles kon veroorloven en zijn levenseinde gekleurd door een dodelijke ziekte en een tijd waarin hij alles los moest laten. Hij stelt zich de vraag: Hoe vrij, hoe autonoom ben ik eigenlijk? Deze gedachte laat me de afgelopen week niet los en het is ook mede met deze ogen dat ik kijk naar de lezingen van vandaag.

Op het eerste gehoor lijkt het of Amos en ook Lukas, strijden tegen de rijken. Geld, rijkdom kan verblinden. Rijkdom nodigt uit om te beveiligen, om af te sluiten en hekken te plaatsen om je eigendommen. En ja het is ook zeer verleidelijk om de rijken aan de schandpaal te slaan, het kapitaal de schuld te geven, maar zou het verhaal ook over ons zelf kunnen gaan? Worden wij ook niet zelf aangesproken?

Amos begint met: Wee jullie zorgelozen en argelozen. Met andere woorden, het gaat over mensen die geen oog, geen oor hebben voor de ander. En het klopt, deze houding kom je veel tegen bij rijken, machtigen die van alles te verbergen en te verdedigen hebben. Het is arrogantie, een houding van, ik maak zelf wel uit wat goed is. Een vorm van autonomie die geen enkele rekening houdt met de ander. Zorgeloos. Onoplettend. 

Lukas schildert ons het beeld van zo’n mens, een rijk iemand die erop los leeft. Hij heeft geen oog voor de arme aan zijn poort. Het is iemand die opgaat in zijn eigen wereld en zich van alles veroorlooft. Ja zelfs als hij gestorven is wil hij nog van alles regelen. Het is de arrogantie van de macht ten top. Het zal ons niet zoveel moeite kosten om ook in onze tijd concrete voorbeelden te noemen van machtigen, rijke mensen, die zich van alles menen te kunnen veroorloven. Mensen die misbruik maken van hun positie. Denken we bijvoorbeeld maar eens aan de hele wereld van de georganiseerde misdaad, waar we de afgelopen weken mee geconfronteerd werden. Een mensenleven telt er niet. Of aan alle verhalen van de groten in business en kunst, vooral mannen, die zich vanuit hun positie alles menen te kunnen veroorloven, bijvoorbeeld op seksueel

29 september 2019, Jos Oostrik

gebied. De #Me Too beweging, en ook onze eigen kerkelijke commissie Hulp en recht kunnen er alles over vertellen. En wat te denken van al die zogenaamde wijze mensen die zo goed weten wat er gebeurt na onze dood, in de Schrift zijn het de farizeeërs. De rijke vrek, is het toonbeeld van de mens die zich God waant in zijn eigen koninkrijk.

In het verhaal van Lukas is er een tegenpool van deze rijke, een arme man vol met zweren. Hij ligt aan de poort en hoopt op enkel kruimels. Wat opvalt is dat de arme bij zijn naam wordt genoemd, Lazarus. In alle verhalen die Jezus verteld wordt nooit een naam genoemd, het is altijd de vrouw het kind, de honderdman of de tollenaar. Maar hier wordt iemand bij name genoemd en in de schrift is de naam nooit zonder betekenis. Lazarus betekent: God helpt. Het is dit inzicht dat de arme man aan de poort heeft, God helpt. Hij ervaart aan den lijve dat hij afhankelijk is. Zijn autonomie is begrensd. Hij ziet uit, verlangt naar hulp. Hij vertrouwt erop dat hij uiteindelijk gedragen wordt. Is dat niet de boodschap van Lazarus? 

Lazarus wordt gedragen, hij ligt in de schoot van Abraham, je zou kunnen zeggen hij is boezemvriend van de aardsvader, de man die die oog heeft voor de kleinen in Sodom, die het opneemt voor de rechtvaardigen, die gastvrijheid biedt aan voorbijgangers, die wegtrekt uit zijn vaderstad in het vertrouwen dat er toekomst is. Het is deze Abraham die Lazarus opneemt en zegt: Luister naar Mozes en de profeten en handel ook zo.

Als er iets is wat de parabel duidelijk wil maken is dat wij niet almachtig en alles overheersend zijn, Er is een grens aan onze macht, aan onze autonomie. Het is juist omgekeerd, zelfingenomenheid maakt ons blind en doof, blokkeert ons en ontneemt ons het zicht op echt leven. Uiteindelijk maakt het ons gevangenen, onvrije mensen.
Daar waar mensen wel oog hebben voor elkaar, krijgen zij een naam, Lazarus, God helpt.
Lazarus nodigt ons uit te doen wat Mozes en profeten zeggen. Oog hebben voor de zwakken, oor voor het gejammer en het verdriet. Het is de weg van de mens die de stem van God hoort en opstaat om te leven. Moge het ons gegeven zijn evenbeeld te worden van de Eeuwige. En danken wij met psalm 146, een loflied voor de Heer. Hij doet recht aan verdrukten, maar de wandel der bozen verstoort hij.
Moge het zo zijn. Naar boven

27e zondag door het jaar:
Habakuk ,1,2-3; 2,2-4; Lucas 17,5-10

De apostelen zeiden tegen de Heer: Versterk ons vertrouwen. In een andere vertaling vragen ze: Geef ons meer geloof. Dat kan. Het Griekse woord betekent zowel geloof als vertrouwen. Het maakt niet uit. Geloof in iemand sluit vertrouwen in hem in en vertrouwen in iemand betekent ook dat je in hem gelooft.
Onze vraag aan Jezus is dezelfde: Versterk ons vertrouwen. Geef ons meer geloof. Want in beide worden we beproefd. Wellicht in uw persoonlijk leven. Ieder huisje heeft zijn kruisje: Ziekte, schulden, gestoorde relatie, problemen met kinderen. Kijken we verder naar wat er gebeurt in kerk en de samenleving, hoe mensen met elkaar omgaan en met onze planeet, de natuur. Ieder heeft daarvan voorbeelden in gedachten. Vreselijk toch!
Maar het ergst wordt ons geloven aangevochten wanneer het geloof ons geen troost geeft in dagen van verdriet, verlies of eenzaamheid, ons niet bemoedigt in dagen dat we ons radeloos en moe voelen, ons niet de vreugde geeft die ons zo vaak wordt voorgehouden. Het ergst wordt ons vertrouwen aangevochten op momenten als God doof en gevoelloos lijkt voor al onze bidden en hopen als de Schrift ons niet langer meer vertrouwd maar vreemd klinkt, als we ons afgewezen voelen niet alleen door mensen maar ook door God.
Hoelang moet ik nog roepen, Heer, terwijl Gij niet luistert?
Hoelang moet ik de hemel nog geweld aandoen,
terwijl Gij maar geen uitkomst brengt?
Waarom laat Gij mij onrecht lijden en ziet Gij die ellende maar aan?
Er zijn tijden dat we dit gebed van Habakuk tot de onze maken.

Heer, vermeerder ons geloof? Versterk ons vertrouwen in U. Jezus neemt de vraag van de apostelen en ons heel serieus en zegt: Als ge een geloof had als een mosterdzaadje zoudt ge tot die moerbeiboom zeggen: Maak uw wortels los uit de grond en plant u in zee en hij zou gehoorzamen. Nu

6 Oktober 2019, Paul Minke OP

weten wij uit andere plaatsen uit het evangelie, dat Jezus het mosterdzaadje het kleinst van alle zaden noemt, maar zo levenskrachtig is dat het uitgroeit tot een boom. Daarmee wil Jezus zeggen: zelfs het kleinste geloof is zo levenskrachtig, dat het wonderen verrichten kan, wonderen tot het ongelooflijke toe. Onderschat niet je geloof niet ook niet in de donkerste uren. Geef de hoop niet op, dat God eens alles ten goede keren zal.
Uiteindelijk antwoordt God de profeet Habakuk en zegt:
“Schrijf het visioen op.
Want dit visioen hunkert niettemin naar zijn vervulling.
Al blijft het ook uit, geef het wachten niet op.”
God doet een beroep op ons geloven in, op ons vertrouwen op God.

Jezus geeft nog een tweede antwoord op de vraag van de apostelen, op de vraag van geef ons meer geloof, meer vertrouwen. Hij doet dat aan de hand van een parabel, gebaseerd op hun cultuur. Slaven zijn zeer nuttig. Zij doen het werk dat gedaan moet worden, maar naast hun werk zijn zij van geen nut: maar slaven. De Heer is inderdaad heer en meester over hen, maar wel met de plicht zorg te dragen voor het leven en het welzijn van zijn slaven.
Waar het Jezus om gaat: zie je zelf als slechts slaven, dienstknechten. Doe wat gedaan moet worden ten dienste van het Rijk Gods, ten dienste van de vrede, ten dienste van het recht van mensen in vertrouwen op de Heer, dat Hij waakt over je welzijn en leven.De Heer weet dat je gelooft in Hem, dat je vertrouwt op Hem. Hij weet ook van je onzekerheid, de twijfels, van het niet meer weten: dat deert Hem evenzeer. Weest niet verontrust. Herinner wat we zongen:
Hij is onze God en wij zijn volk. Hij is de herder en wij zijn kudde.
Wij gaan door het leven onder zijn hoede. Dag en nacht Een leven lang. Amen. Naar boven

28e zondag door het jaar:
2 Koningen 5:14-17 Lukas 17:11-19

Hebt u misschien kort of lang geleden wel eens meegemaakt, dat uw vader of moeder aan U de vraag stelde, die U zelf als kind aan een van hen had gesteld: “Word ik beter?” Gaf U toen hetzelfde antwoord, dat die vader of moeder aan U had gegeven? Onze ouders waren mensen met ervaring en ze zouden ons dan ook getroost hebben met: “Natuurlijk.” om onze angst voor de ziekte tot rust te brengen. En dan realiseer-de U zich dat de rollen werden omgekeerd. U was de volwassene die de leiding had en vader of moeder waren als een kind.

Ons leven wordt vaak omschreven als een reis. Als we jong zijn sporten we, vormen we vriendschappen, gaan naar school, plannen we onze toekomst. Er zijn in het leven van iedere mens allerlei gegevens, al dan niet verliefd, al dan niet een huwelijk, ons werk en ga zo maar door. Bij een aantal van ons is er al pensionering, kleinkinderen, afnemende lichamelijke capaciteiten, ziektes en diverse beperkingen. Elk tijdperk heeft zijn eigen unieke vreugdes, maar er zijn ook uitdagingen en tegenslagen. Er zijn dromen die geen werkelijkheid worden; vrienden die ons teleurstellen; relaties die ophouden; scheiding, overlijden en andere verliezen die de noodzakelijke verande-ringen eisen. De ene periode is niet beter dan de andere: elke etappe, met zijn vreug-de en uitdagingen, biedt ons een kans op groei en een kans op verdieping.

In de loop van ons leven, lieten we voetafdrukken in het zand achter om een bekend beeld te gebruiken. Bij het terugkijken zouden we zien dat sommige voetafdrukken iets vertellen over een tijd, dat alles er een beetje rooskleuriger uitzag. Andere sporen lijken dieper in het zand en onthullen periodes waarin we lasten droegen. Sommige waren zwaar en we moesten ze achter ons aan slepen. Een andere periode toont ons vallen en opstaan. Soms liep alles gesmeerd en terugkijkend kunnen we zeggen: “Hoe heb ik dat kunnen doen? Wat dacht ik toen? Als ik toen iets anders had ge-daan?”

Dat kunnen we ons nu ook in deze Eucharistie, op dit moment van ons leven, afvra-gen: waar ben ik nu? Het evangelie heeft ons iets te zeggen tijdens een reis. Jezus zelf is op reis. Het is duidelijk waar Hij is en waar Hij naartoe gaat. Het is een moei-lijke reis en Hij weet wat er op Hem wacht. Toch kiest Hij er niet voor om een om-weg te maken. Zijn reis brengt Hem in Jeruzalem en dat doet Hij voor ons. Er zijn mensen die met Hem mee reizen: zij leren het een en ander, terwijl ze met Hem on-derweg zijn. Er zijn ook anderen, die met Hem te maken krijgen, maar dat maakt hen nog geen leerling. Vandaag, op zijn reis, wordt Jezus opgewacht door een groep me-laatsen. Ze lijken nergens naar toe te gaan, ze zijn op een doelloze reis van wanhoop. Het maakt voor hen niet uit waar ze zijn of waar ze naartoe gaan. Niemand wil ze, omdat ze als onrein worden beschouwd, konden ze niet naar hun familie gaan. Evenmin konden zij naar de tempel gaan om te bidden. Dat was niet toegestaan. 

De melaatsen in het evangelie verhaal van vandaag zijn een ongewone groep. Ze be-staan uit Joden en Samaritanen, twee groepen die in de

13 oktober 2019, Antoon Boks OP

gewone samenleving niet vaak samen zijn. Maar ellende en pijn hadden hen verenigd. Zoals iemand ooit zei: “Wat onze maatschappelijke plaats ook is, we hebben allemaal gehuild.” Wat maakt het uit als je een melaatse bent? In sommige opzichten kunnen we ons identificeren met die melaatsen. We zijn ons bewust van onze behoefte aan God, die als enige ons kan helpen. We hebben allemaal onze fouten en voelen ons soms heel erg afgeschei-den van anderen. Onze aanwezigheid in deze viering zegt dat we vandaag in Jezus’ gezelschap willen zijn. We willen dat Hij ons laat zien hoe we verder kunnen gaan en dicht bij Hem en elkaar willen blijven op onze reis.

Het evangelie leert ons vandaag dat waar we ook zijn, we van die groep melaatsen iets kunnen leren en… bidden: “Jezus, meester, heb medelijden met ons.” Ik weet dat het woord ‘medelijden’ maakt dat sommigen van ons zich ongemakkelijk voelen. We willen niemands medelijden, maar we kunnen iets leren van de melaatsen. Ze hebben geen pretenties en geen trots om de uitdrukking van hun gevoelens tegen te houden. Ze zien degene die hen kan helpen en ze schreeuwen hun behoefte uit, maar de me-laatsen worden niet meteen genezen. Jezus zegt hen om zich te laten zien aan de priesters.

Lukas vertelt ons: “Terwijl ze gingen, werden ze gereinigd.” Een van de voormalige melaatsen, de minst waarschijnlijke, een Samaritaan, realiseerde zich wat er met hem onderweg was gebeurd. Hij ging terug naar Jezus. Hij moet zich gerealiseerd hebben dat hij genezen was, niet omdat hij bijzonder religieus was. Hij besefte gewoon wie de bron van zijn genezing was en wat Jezus voor hem had gedaan. Jezus was niet zichtbaar op reis met hen, maar de melaatse herinnerde zich, dat Jezus, gezien of on-gezien, met hem was en hem had genezen. Misschien kunnen wij net zo doen als die melaatse: wij die samen reizen en niet steeds zichtbare tekenen van Jezus om ons heen hebben. In verschillende stadia van ons leven kunnen we ons ervan bewust worden dat we genezing en heelheid nodig hebben. Totdat onze levensreis voorbij is, zal er altijd werk door God gedaan moeten worden. Door Jezus wil God dat die ge-nezing plaatsvindt. 

 We vinden genezing, kracht, moed en hoop op gewone manieren en dat is een reden om te vieren. Dan zijn we net als die ene melaatse die onderweg besefte dat Jezus hem genezen had. Jezus was de oorzaak van het goede dat hem onderweg was over-komen. Voor het geval we het niet meteen snappen, onderstreept Jezus het voor ons als Hij tegen de melaatse zegt: “Je geloof heeft je gered.” Geloof helpt ons Jezus te zien achter alle goede momenten van ons leven. Geloof zorgt er voor dat we ons niet alleen voelen in momenten van nood; het zorgt er voor dat we weten dat we iemand hebben om ons te helpen als we ons zwak voelen. Geloof redt ons als we de moed dreigen te verliezen vanwege onze tekortkomingen en vertelt ons dat God ons niet in de steek laat en daarom kunnen we vol hoop doorleven tot we ook beseffen, dat we genezen zijn.
Moge dat werkelijkheid zijn in ons leven van elke dag. Naar boven

29e zondag door het jaar: Exodus 17,8-13; Lucas 18,1-8

Het kan heel verhelderend zijn om de betekenis van een Bijbelse naam te kennen omdat het ons de ogen kan openen voor wat er in het verhaal verkondigd wordt. Amalek betekent de ‘niet koning’ of degene die de ware koning naar de kroon steekt. Hij is het toonbeeld en de samenvattende naam geworden voor de vijanden van het volk van God. Op zijn tocht door de woestijn blokkeert Amalek hun door-tocht door zijn gebied en valt hij het volk uiteindelijk van achteren aan en vermoordt daar in de achterhoede de zwakkeren en achterblijvers. Deze oer-vijand van de ware Koning wil de weg versperren die het volk Israël gaat en daarmee de verkondiging van wie de echte koning is. Hoe kun je je tegen deze duistere kracht verzetten?
Wij horen dat vandaag in het verhaal van Mozes die op een berg zijn handen naar de hemel uitstrekt. Het is een weerloze man die het al biddend opneemt tegen de oprukkende vijand. Het lijkt een hopeloze opgave die hij ook niet alleen kan volbrengen, Hij wordt erin ge-steund door zijn vrienden Aäron en Chur als de vermoeidheid toeslaat.

Een wonderlijk tafereel waarin geweld en weerloosheid tegenover elkaar staan, zoals wij dat ook zien in het evangelie van vandaag: een kwetsbare arme weduwe en een onrechtvaardige rechter! Die weerloze mensen worden ons vandaag als voorbeeld gegeven van wat bidden is: volhardend vragen dat er recht zal worden gedaan. Niet om verhoring bidden wij maar dat wij gehoord worden.

Hoe treffend zien wij dit in de opgeheven handen van Mozes. Mis-schien is bidden nog wel het beste te omschrijven als het uitstrekken van je handen met de vraag of er een helper is. Ja, horen wij de prachtige psalm 121 zingen, want de ware koning luistert en waakt over je. Hij houdt alle kwaad van je af en neemt je onder zijn hoede, waar je ook gaat of staat.

20 opktober 2019, Henk Jongerius OP

Durven wij dit aan: weerloos en met uitgestrekte handen ons open te stellen voor de Ene, die hemel en aarde maakt en het werk van zijn handen niet verlaten zal? 

Van Dominicus zijn een aantal gebedshoudingen overgeleverd die ons een beeld geven van hoe hij met God omging: staande, met geheven handen, liggend op de grond, zittend in overweging en wandelend. Er wordt ook van hem verteld dat hij al psalmen prevelend onderweg was en zo woorden door zich heen liet gaan waardoor hij kracht ont-ving om door te gaan. 

Zo wordt er in het evangelie verteld over Jezus dat hij aan het bidden was op de kruispunten van zijn weg: bij de doop door Johannes, de keuze van de twaalf, het gesprek met Mozes en Elia op de berg, en hij bidt ook voor anderen, voor Simon opdat hij zijn vertrouwen niet zou verliezen, voor de mensen die hem aan het kruis slaan en ook zijn laatste woorden zijn een gebed: ‘in uw handen beveel ik mijn geest’. Vandaag worden ook wij uitgenodigd om te bidden en dat niet met grote of plechtige woorden, maar door in alle eenvoud de monni-ken na te zeggen ‘Heer, ontferm u over ons’. Ook zonder woorden kunnen wij ons verhouden met de Bron van ons leven door de han-den te heffen en stil te zijn, of door onze handen en armen wijd uit te spreiden als in een kruis en zo door ons heen te laten gaan wat de gezindheid van Jezus ten diepste is: overgave aan de Ene die onze hulp wil zijn in een gebaar dat tegelijk alle mensen wil omarmen. Als wij zo met God omgaan zal de Mensenzoon bij zijn komst geloof en vertrouwen op aarde vinden en mogen wij ons gehoord en gezien weten door Hem die ons vrede laat vinden en liefde! Dat moge ons allen ten deel vallen.Naar boven

30e zondag door het jaar:
Jesus Sirach 35, 12-18; Lucas 18,9-14

Is het u wel eens overkomen, dat iemand tegen u zei: ik zal voor je bidden? Ik hoop het voor u. Misschien hebt u het zelf ook wel eens tegen iemand gezegd, Ik zal in mijn gebed aan je denken, ik zal een kaarsje voor je aansteken. Wat gebeurt er dan? Op de eerste plaats laten we elkaar weten dat we gehoord hebben, gezien hebben, wat de ander overkomt, maar tegelijkertijd breng je het verhaal op een ander niveau. Het verdriet, de pijn, het klagen maar ook de verwondering en het geluk ga je met andere ogen bekijken. Op zo’n moment kijk je naar het leven vanuit verbondenheid, zorg en liefde voor elkaar en dan ben je op heilige grond . Of anders gezegd verbonden met God. Alles wat ons bezig houdt leggen we neer voor Hem, voor Haar.

Bidden is een onderwerp dat veelvuldig voorkomt in het evangelie van Lukas. Regelmatig is hij zelf aan het bidden. En deze weken horen we hem spreken in gelijkenissen. Vorige week was het een vrouw, een weduwe die volhield te bidden, vandaag gaat het over de farizeeër en de tollenaar, over twee manieren van bidden. 

Het evangelie van vandaag begint met: Met het oog op sommigen die zichzelf rechtvaardig vinden en anderen minachten, vertelde hij. En vervolgens wordt ons een beeld geschilderd van twee mensen die opgaan naar de Tempel. De farizeeër gaat staan, zelfverzekerd. We zien iemand die volledig overtuigd is van zichzelf. Ik ben oké, Ik vast, ik geef, ik ben goed. Tot vijfmaal toe gaat het over ik, Naast het pochen op zichzelf, minacht hij de ander. Ik ben niet als die daar. Hij voelt zich beter, superieur aan de ander. Egocentrisme. Het is de ikkigheid ten top.

Het andere beeld is de tollenaar. Deze komt aarzelend, gebogen en blijft op een afstand staan en zegt: Wee mij. Wees mij genadig. Het is een mens die zich overgeeft, zich toevertrouwt aan een ander, aan een Ander met een hoofdletter. Hij gebruikt de woorden van psalm 51: Wee mij. We zien een mens die zoals de Duitsers zo mooi kunnen zeggen de Ich-bezogenheit achter zich laat. Een nietig mens. Hij heeft weinig woorden. God weet toch wel wat er aan de hand is.

Oog in oog met God valt alles in het niet. Op zo’n moment weet ik maar al

27 oktober 2019, Jos Oostrik

te goed hoe het met mij gesteld is, ik zie mijn zwakheid, mijn zelfverzekerdheid, mijn zorg en mijn geluk. In relatie met God, maar ook in relatie met andere mensen leer ik mij zelf kennen. Wij worden pas iemand als de ander ons ziet , als we gezien worden, als mensen oog hebben voor elkaar.

Wat is nu bidden? Bidden heeft vele vormen, maar het heeft alles te maken met de houding, de geest van waar uit men bidt, de gerichtheid , het vertrouwen. ‘ Wees aanwezig God’ is een bede om ons toe te vertrouwen, niet dat Hij alles oplost, maar veeleer dat we onze eigen machteloosheid, onze zorg , maar ook ons geluk bij hem kunnen neerleggen.

De farizeeër komt naar de tempel Hij is een toonbeeld van arrogantie en betweterigheid. Het is een kleine moeite om de prototypen van deze arrogantie aan te wijzen in onze wereld. Maar laten we niet denken dat wij niet zijn als zij, juist dan zijn wij even arrogant en minachtend. Ook wij kennen deze destructieve krachten in ons zelf. 

De tollenaar komt in zijn gebrokenheid naar de tempel, naar het huis van God. Het is dit besef van kwetsbaarheid, van hoop , van onmacht, van eigen nietigheid waarin je je toevertrouwt aan de Ander. Vanuit die verbinding met God ga je anders om met het leven, op zo’n moment wordt het geplaatst in het licht van de Eeuwige. Dit Licht relativeert en tegelijkertijd bemoedigt het ons om voort te gaan. Augustinus zegt hierover: ‘Het bidden is niet bedoeld om God te instrueren, maar om de ziel te inspireren’. In aansluiting bij de eerste lezing uit Jezus Sirach, waar staat ‘ God slaat acht op de smeekbede van de wees, op de jammerklacht van de weduwe’, horen we dat het leven ons geschonken wordt en daar waar wij ons leven, de gebeurtenissen van elke dag in het licht van God brengen , geeft het ons richting en zin om op weg te gaan. Biddend mogen we zeggen:

Wee mij, leer mij af de ander de maat te nemen, mijzelf groter te maken dan ik ben. Laat ons in jouw licht leven, dan zullen we vrij zijn, van onszelf niet meer weten (nietigheid) en u dankzeggen.
Moge het zo zijn Naar boven

Eenendertigste Zondag door het Jaar :
Wijsheid 11, 23-12,2 Lucas 19, 1-10

Afgelopen week stond er een artikel in Trouw i.v.m. De Edward Schillebeeckx-lezing. In een interview met de van oorsprong Cubaanse, Amerikaanse theoloog Cecilia Gonzáles-Andrieu viel mijn oog op haar uitleg van het Bijbelverhaal over Adam en Eva. Wij kennen het, Adam en Eva hebben gegeten van de vrucht van de boom waarvan gezegd is ‘je mag niet eten van de boom die midden in de tuin staat’. God bevraagt hen daarop en Adam zegt: ‘de vrouw die U mij als gezellin gegeven hebt, heeft mij van die boom gegeven en toen heb ik gegeten’. En Eva zegt: ‘De slang heeft mij verleid, en toen heb ik gegeten’. Adam verwijst naar Eva en Eva verwijst naar de slang. En het standpunt van Gonzáles is: hier gaat het al over het afbreken van menselijke solidariteit. Zij gaan uit van zichzelf en geven ‘anderen’ de schuld. Als je solidair bent, kun je zeggen: ‘wij hebben iets fout gedaan. Wij nemen onze verantwoordelijkheid. Sorry, wij hebben niet geluisterd’. Maar zij laten elkaar als het ware in de steek. Dat noemt Gonzáles erfzonde!! Al is de mens een solitair wezen, hij/zij kan niet zonder anderen! Je wordt pas mens door andere mensen!! Dus solidariteit zou heel hoog in het vaandel moeten staan. Wie is vandaag solidair met Zacheüs?

God heeft oneindig lief: wij hoorden het in het boek Wijsheid: U ontfermt zich over iedereen, U telt de zonden van de mensen niet. U, Heer die alles wat leeft, bemint. Daarom straft U slechts gaandeweg en U wijst hen terecht door hun te laten zien waarin zij zondigen, zodat zij, uit hun slechtheid bevrijd, in U, Heer, geloven. Wij zullen niet invullen wat God dacht toen Hij die ontmoeting met Adam en Eva had. Dat is niet aan ons. God is solidair met mensen.

Het boek Wijsheid leert ons dat God van alles wat Hij geschapen heeft, houdt. Alles en allen bestaan dankzij Hem. En God wil dat mensen van hun fouten leren. Het kwade, het niet-goede moet ter sprake worden gebracht. Je moet het niet onder het tapijt stoppen of jezelf verstoppen! Er worden door de Eeuwige geen zonden van mensen geteld want het gaat erom dat zij tot inkeer komen. Dat horen we dus al in het scheppingsverhaal. Door onze fouten onder ogen te zien, kunnen we ervan leren. Voor mensen geldt dat er altijd een kans moet blijven om opnieuw te beginnen. Als dat visioen, die hoop, die mogelijkheid er niet meer is, zullen mensen ook niet meer geneigd zijn zich in te zetten voor een beter leven en oplossingen te bieden voor het aangedane leed. 

Jezus, bij uitstek leefde dit voor. Hij neemt zijn intrek bij een zondaar. Wie is/was solidair met Zacheüs? Zo te horen niemand, hij was eenzaam, hij werd met de nek aangekeken maar wilde zo graag bij mensen horen. Hij had over Jezus gehoord en wilde Hem zien. Maar er gebeurt iets anders: Jezus ziet hem! Jezus toont zich solidair met Zacheüs en neemt bij hem in huis zijn intrek. Hiermee geeft Hij Zacheüs de hoop en de liefde terug die hij nodig heeft om mens onder de mensen te worden.

Jezus zoekt vooral dit soort mensen: die verloren waren, gevonden worden

3 november 2019, Ineke van Cuijk OP

en gered dienen te worden. Maar het is ook belangrijk dat zij daar zelf al een eerste stap toe zetten. Dat was al bij Zacheüs, hij verlangde naar het contact met Jezus, verlangde wellicht ook naar een ander leven. Net als die tollenaar van vorige week die zich bewust was van zijn nederig mens zijn. Hij noemde zichzelf (in tegenstelling tot de Farizeeër) een zondaar. Alles wat verloren lijkt, de verloren zoon, het verloren schaap, wordt in parabels of in contact met Jezus volop in het Licht gezet. 

Jezus is solidair met Zacheüs, Zijn hart gaat naar hem uit. Jezus ziet een mens die op een afstand staat, buiten gesloten is, iemand die hunkert naar menselijk contact, naar bevrijding, naar verbondenheid. En dan kan ook Zacheüs zijn hart open zetten. Hij wordt een hartelijke gastheer, geeft de helft van zijn bezit aan de armen en belooft zijn leven te beteren.
Met wie zijn wij vandaag de dag solidair? Er komt veel op ons af in onze onrustige wereld. Kunnen wij solidair zijn met de IS vrouwen en kinderen die nu aan de poorten van onze grenzen kloppen? Het boek Laura H van Thomas Rueb over het leven van een ‘gewoon’ Nederlands meisje uit Zoetermeer dat in IS-gebied terecht komt, heeft mij ook laten inzien dat zoiets niet zo maar gebeurt en dat je (misschien) wat naïef en hopend op betere tijden op een soort van glijdende schaal komt. En dat kan in meerdere situaties mensen overkomen. Jongeren en ouderen die soms door omstandigheden in de verleiding komen of net niet sterk genoeg in hun schoenen staan. Hoe kunnen wij of moeten wij solidair zijn met de boeren en de bouwers die massaal naar het Malieveld trokken en vele wegen blokkeerden.

Ik moet u bekennen dat ik ook niet 1-2-3 een antwoord heb. Deze problematieken zijn zo enorm en heftig dat er geen eenvoudig ‘ja of nee’ ‘goed of slecht’ kan klinken. Het is niet zwart/wit. Maar hoe kunnen wij in onze wereld ons laten leiden door het woord van Jezus – zijn getuigenis en zijn oproep tot solidariteit? 

De verleiding is groot mensen tegen elkaar uit te spelen of te zeggen – hij of zij of jullie hebben het gedaan! Zo zou het niet moeten. Hoe kunnen wij gezamenlijk onze verantwoordelijkheid nemen?

Jezus laat ons zien hoe je te werk kunt gaan. Iemand open en vrij tegemoet te treden, de verbinding te zoeken en niet te tellen wat er allemaal mis ging maar uitdagen en uitnodigen om samen op te trekken. En gelukkig zien we dat ook veel: mensen in buurten die zorg voor elkaar hebben, de talloze mantelzorgers die overal (‘dag en nacht’ soms) klaar staan. Hulpverleners en politiemensen, die met gevaar voor eigen leven, blijven geloven in hun opdracht! Mensen die anderen opbeuren met een bloemetje, wat aandacht, een arm om de schouder. Deze ontmoeting van Jezus met Zacheüs doet een appèl op ieder van ons. Het is de vraag naar je eigen bestemming, je roeping wellicht. Dat wij elkaar helpen om iedere keer opnieuw open te staan voor dat appèl. Soms tegen beter weten in.
God is daar waar wij Hem/Haar toelaten in onze verbondenheid met anderen. Dit ene weten wij en aan dit één houden wij ons vast.Naar boven

32e zondag door het jaar:
Thessalonicenzen 2:16-3:5; Lukas 20:27-38

Vandaag hoorden we de vraag van de Sadduceeërs over het soort leven dat we na onze dood zullen hebben. Hun vraag is niet oprecht en meer een manier om Jezus een loer te draaien, maar zouden ook wij niet het een en ander willen weten van onze toekomst? We hebben allemaal dierbaren verloren en dat was niet fijn. Hoe gaat het nu met hen? Zullen we ze weer zien? Wanneer een kind vraagt waar haar pas overleden grootmoeder is heen gegaan, zeggen we: "Ze is naar de hemel gegaan om met opa te zijn." Verder kregen we te horen dat kinderen die dood gingen, zo goed waren, dat ze meteen naar de hemel zouden gaan. We leren kinderen dat de hemel is waar God leeft met alle engelen en heiligen. De heiligen zijn voor onze gemeenschap belangrijke modellen. Zij geven ons een glimp van wat voor ons de toekomst kan zijn. Dat maakt ons leven spannend en geeft troost na de dood van onze dierbaren.

Die staat van gelukzaligheid noemen we de hemel en we praten er ook over gedurende ons leven. Als mensen echt blij zijn, zeggen ze soms: "Dit is de hemel op aarde." En op de vraag: “Hoe was het eten?" antwoorden we soms: "Hemels! gewoon perfect, het kon niet beter." Is dat echt een goede beschrijving van de hemel? Dan is het de allerbeste plek om te zijn, geen ongeluk, geen einde aan gelukzaligheid. In heel wat kerken hebben ze dat op de muren of het plafond geschilderd. Het toont God, omringd door vele overleden mensen uit de Joodse en Christelijke traditie. 

Door onze religieuze verbeelding en door al die schilderingen zouden we kunnen denken dat er heel wat staat in de Bijbel over ons leven in de hemel. Natuurlijk zijn er gelijkenissen over het Koninkrijk van de hemel, maar ze hebben meer te maken met ons huidige leven dan met het volgende. Helemaal geen details van wat ons na de dood wacht, dus die helpen ons niet bij die verklaringen over de hemel. Ik moet toegeven, dat het herrezen leven wel een beetje saai kan klinken, want we zijn allemaal gelijk voor altijd.

Maar ik veronderstel dat de vraag van de Sadduceeërs aan Jezus de interesse in ons allemaal zou kunnen aanwakkeren. Ja, Jezus, wat zal het zijn als we herrezen zijn? Zullen we plezier hebben? Zullen we betere zangers zijn, altijd zingen op toonhoogte? Sneller lopen? Er zijn heel wat grappen gemaakt over wie wel en niet en dan nog waar in de hemel komt? Als we gehandicapt zijn, is dat dan voor altijd voorbij? En zal alleen onze ziel daar zijn. We zeggen allemaal: “Ik hoor” en nooit: “Mijn oor hoort”. Hoe kunnen we dan zo mooi zingen zonder oren en tong en strottenhoofd? De Sadduceeërs spraken over een weduwe, die van de Wet moest hertrouwen met haar ongetrouwde zwager!

De Sadduceeërs geloofden niet in de opstanding. Ze leerden dat alleen de eerste vijf boeken van de Bijbel, die aan Mozes werden toegeschreven, normatief waren voor hen. Omdat er in deze boeken niets staat over de opstanding en omdat de Joodse leer hierover nog in ontwikkeling was, geloofden ze daar niet in. Het probleem dat zij aan Jezus voorleggen was een poging om de absurditeit van het begrip ‘opstanding’ door logica te laten zien. Ze stellen Jezus een vraag, maar ze weten het antwoord al. Het maakt niet uit wat Jezus zegt, Hij zal hen niet beïnvloeden.

10 november 2019, Antoon Boks OP

Maar Jezus neemt hun vraag serieus. “Het leven in de volgende wereld”, zegt Hij, “zal radicaal anders zijn dan hier op aarde”. Het trekken van conclusies uit ons aardse leven, kunnen we niet laten werken na onze dood. Dat is een nutteloze aanpak. In het vroege joodse denken, voordat de begrippen van de verrijzenis ontwikkeld werden, kon je alleen maar praten over ons aardse leven. Het huwelijk en het hebben van kinderen zou de manier zijn om de Messias geboren te laten worden, want je gaf het leven door aan je kinderen. 

Maar pratend over de opstanding legt Jezus uit, dat we allemaal kinderen van God zijn. God heeft geen huwelijk nodig om Gods kinderen voort te brengen. Opstanding komt van God en is een geschenk voor ons. Jezus kent de Bijbel en om de verwijzing van de Sadduceeërs niet voor altijd geldig te verklaren, haalt Hij de tekst aan dat God een God van de levenden is. 

Hoe zal ons leven zijn in het herrezen leven? Jezus heeft ons niet verteld hoe de hemel er uit ziet. Ook al bevredigt Hij onze nieuwsgierigheid niet, toch heeft Hij veel meer voor ons gedaan. Hij heeft ons verzekerd dat God niet zal ophouden ook na onze dood onze God te zijn. Als we Gods leven hier hebben, zullen we dat leven ook in onze herrezen staat hebben.
Na alles wat er gezegd en gedaan is over de opstanding moeten we geloven, dat het over God gaat en moeten we ons concentreren op ons eigen geloof of gebrek daaraan om het belang daarvan niet te missen. De opstanding gaat niet over onze eigen getrouwheid. Het is een radicale bewering over de getrouwheid van God, die ons niet naar lichaam en ook niet naar ziel zal verlaten. Zo komt Jezus tot zijn antwoord aan de Sadduceeërs. 

Het huwelijk zal in de komende wereld niet meer nodig zijn. We zullen allemaal met God verbonden zijn. De God die in staat is om kinderen uit stof te maken, uit droge botten, uit stukjes en beetjes van oprechte liefde, want God is geen God van doden, maar van de levenden en voor Hem zijn we allemaal levend.

We kunnen de opstanding niet bewijzen door rationele argumenten. Wat we in deze evangelielezing lezen, is dat Jezus door de dood heen ging en terugkwam. In sommige opzichten was Zijn herrezen lichaam als het onze: Hij at, sprak en kookte vis voor zijn discipelen. Maar Hij was heel anders: Hij kon verschijnen in een afgesloten ruimte, verdwijnen voor zijn tafelgenoten in Emmaus en niet onmiddellijk worden herkend door zelfs zijn beste vrienden. 

Wanneer de Schriften over ons herrezen leven spreken, zijn ze rijk aan het beschrijven van ons samen zijn in een volmaakte vreugde. We zullen elkaar kennen, God kennen en gekend zijn door God. Kennen betekent in de Bijbel een volledige ervaring van een ander in een rijke en intieme relatie. De hemel is immers niet statisch, maar een samenleven. We weten niet wat dat betekent, maar we krijgen hier wel een voorproef van en wanneer we dat doen, weten we dat we ons niet zullen vervelen.
Moge dat werkelijkheid blijven hier en in het hiernamaals.Naar boven

33e zondag door het jaar:
Maleachi 3,19-20a; Lucas 21.5-19

Ongetwijfeld herinnert u zich de beelden die op de televisie versche-nen van de Onze lieve Vrouwgeboorte kerk in Hoogmade die hele-maal is afgebrand. Een triest gebeuren waarbij de inwoners het ge-zichtsbepalende beeld van hun dorp verloren zagen gaan. In de be-richtgeving erover hoorden wij dat de mensen op zondag erna de eucharistie hadden gevierd in de school en daarbij waren een aan-merkelijk groter aantal mensen aanwezig dan normaal.

Ik moet daaraan denken als ik Jezus vandaag hoor spreken over de tempel in Jeruzalem waarvan geen steen op de andere zou overblij-ven. Natuurlijk herinnert Lucas ons daarin aan de verwoesting van Jeruzalem, maar ik denk dat er meer over te zeggen valt en ik kom dan even terug op de kerk in Hoogmade. 

Wonderlijk genoeg is dat wat er het weekeinde daarna plaats vond – het bijeenkomen van zoveel mensen – precies dat wat de bedoeling is van kerk zijn. Het gaat daarbij niet om de pracht en praal van een gebouw of het gezichtsbepalende karakter ervan, niet om de buiten-kant maar om de binnenkant! Ik moet daarbij denken aan wat paus Franciscus eens opmerkte dat er altijd wel een plek, een schuur zal zijn waar mensen bij elkaar kunnen komen als er kerken afgebroken moeten worden.

Daar waar er afbraak plaats vindt van wat zo vanzelfsprekend lijkt – een kerk die een belangrijke plaats inneemt in het openbare leven, een liturgie die weldadig en mooi is en door veel mensen wordt bij-gewoond – worden wij gedwongen om tot het besef te komen waar het werkelijk om gaat. Dat laat Jezus ook horen als hij zegt dat zijn volgelingen op de proef worden gesteld of zelfs achtervolgd zullen worden. ‘Het komt aan op het afleggen van getuigenis’, hoor ik hem zeggen en wat betekent dat anders dan dat wij ons dienen te bezin-nen waar het in de navolging van Jezus echt om gaat. Alleen mensen die doordrongen zijn van de waarachtigheid van de weg van Jezus zullen ‘ingegeven krijgen wat zij moeten zeggen’.

Zij die gedoopt zijn, ondergedompeld en overgoten zijn met de geest van Jezus, staan op goede grond. Het zijn mensen die volharden in het

17 november 2019, Henk Jongerius OP

luisteren naar de woorden van Wet en Profeten en er weet van hebben dat de aarde aan hen is toevertrouwd om haar te maken tot een woning voor allen. In profetische taal horen wij Maleachi spreken over de ‘dag die komen gaat’ en daarmee bedoeld hij het moment waarop wij tot het besef moeten komen wat de bedoeling van ons leven is. Hij zegt daarbij dat over allen die eerbied hebben voor de Naam van God een licht zal opgaan als een nieuwe dag, ook al is het nog nacht, ook al zien wij veel vanzelfsprekendheden verdwijnen en lijkt het alsof er weinig overblijft om ons aan vast te houden, als zekerheden verwaaien in de wind. Hij gebruikt een bijzonder beeld als hij spreekt over ‘de zon van de gerechtigheid die zal opgaan en met haar vleugels genezing brengt.’ Niet voor niets heten de laatste zondagen van het kerkelijk jaar de eschatologische zondagen, de dagen waarop wij ons ervan bewust worden waar het uiteindelijk om gaat.

Ik hoor in de woorden van Maleachi dat het ‘gerechtigheid’ is waar tenslotte alles om draait. Dat wij recht doen aan elkaar en er weet van hebben dat het alleen daardoor is dat er toekomst is voor onze aarde, voor onze samenleving en de kerk. In het laatste van de da-gen zal het zijn dat zwaarden worden omgesmeed tot ploegen, je leert de oorlog af, je snoeit je wijnstok en strekt je handen in de schaduw van je bomen en niemand schrikt meer wakker in de nacht en niemand vreest nog voor een nieuwe morgen.Dat zijn woorden uit de profetie van Micha waarin hij een wereld voorziet die gebouwd is op gerechtigheid en barmhartige mensenliefde en dat is waar het in ons leven ten diepste om gaat.

Wij komen samen om kerk te zijn, gemeenschap te worden in het voetspoor van Jezus Messias en om elke keer eraan herinnerd te worden dat wij niet moeten blijven staren op wat vroeger was maar in het licht van een nieuwe dag mogen speuren naar dat wat er aan gerechtigheid en liefde onder mensen geboren wordt. Dat is de nieu-we wereld die God voor ons heeft weggelegd en van die wereld mo-gen wij als kerk getuigen door standvastig te blijven in het luisteren naar de woorden van Jezus en te doen wat hij ons als voorbeeld van dat nieuwe leven heeft nagelaten: brood en wijn gedeeld, zonden vergeven, een nieuw begin als een nieuwe dag die als een geschenk over ons opgaat. Dat het ons gegeven mag zijn om in het licht van die dag kinderen van de Allerhoogste te worden!Naar boven

Christus de koning:
Samuel 5:1-3 Psalm 122 Lukas 23:35-43

De eerste kerstadvertenties zijn al verschenen op televisie, maar eerst vieren we nog Sinterklaas. Dat gaat dan over het kopen en ontvangen van cadeaus. Dan wil je niet de lezing van vandaag over Jezus’ kruisiging horen. Vandaag hangt de ‘koning van de Joden’ aan het Kruis en hoort Hij de kreten van allerlei mensen, die naar de gemartelde en stervende Jezus komen kijken. Ze wisten niet dat de inscriptie boven zijn hoofd 'de koning van de Joden' de waarheid was.

 Waarom is deze tekst gekozen voor het feest van Christus de koning op deze laatste zondag van het liturgisch jaar? Deze koning heerst niet van een troon, maar van een kruis, een plaats van nederlaag en overgave en zo verlost Hij ons allemaal. Willen wij zijn heerschappij in ons leven aanvaarden? Willen we dat deze koning ons leven richting geeft? Wat betekent dat voor ons? Vandaag wil ik zeggen: Alles, want Zijn dood opende de weg naar een heel nieuw leven voor ons.

De Joden van Jezus’ tijd hadden te maken met in Galilea: koning Herodes en in Judea met de landvoogd Pontius Pilatus met zijn Romeinse soldaten en natuurlijk de tempelwacht. Het heden leek voor hen niet zo best, dus probeerden ze zich vast te klampen aan het verleden en te dromen van een toekomst. De eerste lezing van 2 Samuel herinnert aan hun grote verleden, gepersonifieerd door koning David. Onder hem had God de twaalf stammen verzameld. Dat gebeurde in Hebron, waar ze David als hun koning erkenden.

De tijdgenoten van Jezus keken ook naar de toekomst met de hoop dat God opnieuw een koning als David zou sturen en de natie met de godsdienst tot zijn vroegere grootheid zou herstellen. Deze Messias-koning zou over een nieuw en glorieus Koninkrijk heersen. Hoe ironisch is dan die inscriptie boven Jezus' hoofd: ‘Dit is de koning van de Joden.’ Pilatus beval dat en de belediging drong door bij de toeschouwers. Heersers dragen kronen, terwijl Jezus een spottende inscriptie boven zijn hoofd heeft. Hij leek niet op de koning die volgens de hoop van de mensen God hen zou sturen.

Wij hebben gelukkig een ander soort koning; wij leven in een democratie en daarom wil ik nadenken over de macht, die wij allemaal hebben en hoe we die gebruiken. We zijn wereldburgers die economisch en goed opgeleid van ons af weten te bijten. Er zijn veel manieren waarop we macht hebben en gebruiken; veel manieren waarop we invloed hebben voor onszelf en onze medemensen in grote en kleine gemeenschappen en organisaties. Als burgers hebben we ook een stem in het lokale en zelfs nationale beleid. In ons land strijden politici op allerlei niveau om onze aandacht, ook al zijn er voorlopig nog geen verkiezingen.Onze stem is een uitdrukking

24 november 2019, Antoon Boks OP

van onze macht. Welke waarden gebruiken we als we lid zijn van een partij of in ieder geval gaan stemmen. Houden we dan rekening met al die dingen waar ik het zo juist over heb gehad? En hoe brengen we dat in verband met de zoon van God, die hing aan een kruis en niet op een troon zat?

Als individu en als land oefenen we ook macht uit over onze natuurlijke omgeving, over water, lucht, dieren, vissen, vogels, enz. We hebben macht over van alles en nog wat. We hebben macht over de natuur en onze groeiende bezorgdheid over het milieu zorgt er misschien toch voor dat we vandaag nadenken over hoe we die macht gebruiken. Handelen we verantwoordelijk met de gaven die God ons heeft gegeven of denken we dat we die kunnen misbruiken voor ons eigen gebruik en plezier?

De mensen, die Jezus bespotten, deden dat vanuit wat zij dachten dat God voor hen betekende. Ze zeggen: “Bent u niet de Christus?” Met andere woorden: Vertelde u niet dat U de uitverkorene van God bent, die speciaal gezonden is om alle mensen te redden? Ze zeggen in feite dat als Jezus Gods Zoon is, Hij geen pijn en geen dood zou ervaren en zeker niet de dood aan het kruis. Er zijn nog steeds mensen, die op die manier denken en daar trekken velen rare consequenties uit. 

Als alles wat Jezus over Gods liefde tegen mensen zei, waar is, waarom moeten zoveel mensen dan lijden? Waar is de koninklijke macht van Christus voor de mensen die Hij heeft geroepen om zijn volgelingen te zijn? Waarom oefent God Zijn kracht niet uit en neemt Hij voor ons de goede beslissingen? Waarom zorgt God er niet voor, dat we allemaal de goede beslissingen nemen?

Dat is omdat we een vrije wil hebben. Een van de misdadigers vroeg het op een andere manier: “Bent u niet de Christus? Help dan Jezelf en ons. Als U macht hebt, waarom zou U die dan niet gebruiken om ons uit deze situatie te redden?” We horen ook niet tot de andere toeschouwers: zij die misschien Jezus begroet hadden tijdens zijn triomfantelijke intrede in Jeruzalem. Zeker hadden sommigen van hen dat soort vragen: “Hoe kan dit gebeuren? Wat voor soort koning van de Joden zien we toch?”

Wat voor macht oefent Jezus uit hangend aan het kruis? Hij helpt de misdadiger aan zijn zijde, degene die de onschuld van Christus erkende en het onrecht dat de mensen tegen Jezus begingen. Deze crimineel vraagt Jezus om aan hem te denken als hij in zijn Rijk komt. 

Jezus is de herder-koning, de nieuwe David, die van Zichzelf heeft gezegd, dat Hij is gekomen om verloren mensen te verlossen en te redden, om de herder te zijn van de verloren schapen, om ons allemaal te brengen tot de eeuwige vreugde. Mogen wij Hem zo zien alle dagen van ons leven.Naar boven