3de zondag door het jaar:
Jesaja 8,23-9,3; Matheus 4,12-17

Na de geboorteverhalen en de doop van Jezus in de Jordaan, horen we vandaag de opmaat van het Matheus evangelie. Het begin van de verkondiging: Het koninkrijk van God is nabij. Johannes is gevangen genomen en Jezus gaat naar Galilea het gebied van de Heidenen. Was het een vlucht? Zocht hij een veilige plek, een plaats waar je makkelijk weg kon duiken? Juist in dat gebied, niet in Jerusalem maar in het gebied van de ongelovigen, het land van duisternis begint Jezus zijn verkondiging.

In het buitengebied. Het land van duisternis. Jesaja spreekt van een Juk dat drukte, de stok op de schouder, de zweep van de drijver, kortom een beeld van onderdrukking, Ongetwijfeld roept duisternis ook bij ons situaties op van pijn en ellende, van chaos, van geen richting weten. Wie van ons kent niet momenten dat je het spoor bijster bent, wanneer je getroffen wordt door ziekte, door dood. Als je leven in eens heel anders loopt dan je verwacht had. Als je het vertrouwde achter moet laten en telkens opnieuw moet inleveren. Of wanneer we telkens maar opgejaagd worden en moe worden van wat er allemaal moet. En wie maakt zich geen zorgen over de samenleving over oorlog, vluchtelingen, armoede, over het milieu. En ja ook in de kerk kennen we duisternis. We stellen ons vragen over de toekomst, hoe moet het verder en hoe staat het met mijn eigen beleving? wat moet/kan ik nog geloven ? Het klinkt nog al pessimistisch en als ik zo door ga praat ik u nog angst en ellende aan. 

Vorige week overleed Jean Delumeau een vermaard Franse hoogleraar in Geschiedenis. Hij heeft veel geschreven over de kerk en de geschiedenis van het christendom. Een van zijn thema’s was, pastoraat van de angst. De kerk hield ons allerlei schrikbarende dingen voor van zonde, hel en verdoemenis en de remedie was dan naar de kerk gaan, de mis bijwonen, biechten etc, Met andere woorden er werd ons angst aangepraat om vervolgens bevrijding aan te bieden in de kerk. Angst werd een middel om mensen sterker aan de leer , de moraal en de kerkelijke praktijk te binden. Onze ouders en misschien ook wij zelf hebben dit aan de lijve ondervonden. De kerk was als instituut een machtsfactor van belang in de samenleving en ook in het leven van de afzonderlijke gelovige. Deze invloed is in onze dagen beduidend minder en ik denk dat we daar blij mee mogen zijn, want we hebben het dan over macht, en hierover zegt Jezus zelf : ‘ mijn macht is niet van deze wereld’. 

De boodschap van vandaag is anders: Zij die leven in schaduw van dood

26 januari 2020, Jos Oostrik

zullen een groot licht zien. Het koninkrijk van God is nabij, Het gaat hier niet om het duister nog meer duister te maken, nee het gaat om het licht, licht dat eerder wordt gezien door hen die in duisternis verkeren dan zij die in het licht denken te lopen. Duisternis zal er altijd zijn, maar ze roept verlangen naar licht op.

Het koninkrijk is nabij zegt Jezus. Hij heeft het niet over een gebied of een instituut. het is een situatie, een situatie waar God het voor het zeggen heeft, Het gaat dus niet over het uitoefenen van macht maar veeleer over een houding, een intentie waarmee we in het leven staan. Geloven is in zee gaan met de boodschap van Jezus, met een mode woord zou je het een drive kunnen noemen. Een gedrevenheid.

Abraham Heschel heeft ooit eens gezegd: Er zijn mensen die geloven niet uit angst of uit hoop op beloning , maar omdat ze krachtens hun wezen niet anders kunnen. Het is zoals grote mystici en kunstenaars zeggen, het zingt in mij, het schildert in mij. Je kunt niet anders , het gelooft in mij. Of zoals we zingen: Kom in mij win ontwapen mij, ontraadsel mijn bestaan.

Het is dit uitstaan naar wat je overstijgt, een geheim dat oplicht in de ervaring van leven, maar tegelijkertijd ook weer terug wijkt in een verte. Zien soms even, zegt de dichter Oosterhuis. Het is een betrokkenheid op iets absoluuts en niet kunnen laten om op zoek te gaan. Geloven is vertrouwen in, is uitstaan naar het geheim van leven. 

Dit gevoel iets met God te hebben is kostbaar, kwetsbaar. Het vraagt om een voorzichtig omgaan. Het vraagt om verdieping, verkennen van ruimte . om woorden en vormen om ons aan te schuren, Schrift en rituelen. Het vraagt ook om gemeenschap. Het gevoel er niet alleen voor te staan, gedragen te worden door een ander, door een gemeenschap van mede zoekers. Het is dit tastend zoeken, dit liefdevolle uitstaan naar elkaar waar het om gaat . Waar dit gebeurt zijn grote dingen mogelijk. Jesaja zegt hierover , het is als in de dagen van Midjan. Hij duidt hier op het verhaal van Gideon die met een kleine groep strijders, gedragen door het geloof in die de Eeuwige de talrijke legers van de Midjanieten verslaat. Dit geloof in het geheim van het leven wordt op een heel eigen wijze zichtbaar in die man van Nazareth, Jezus. Zijn leven is als een licht, onstuitbaar, zoals een kind geboren wordt. Gedenk deze mens, die zoon van de allerhoogste genoemd wordt en bidden we: Ga met mij waar niemand met mij gaat hem achterna in de schaduw van de dood, Hem achterna.Naar boven

Opdracht van de Heer: Maleachi 3,1-4; Lucas 2,22-40

Het feest van de opdracht van de Heer in de tempel vormde vóór de veranderingen in de liturgie door het Vaticaans Concilie eigenlijk het besluit van de kersttijd, 40 dagen na de geboorte van Jezus. Het is toevallig dat het dit jaar op een zondag gevierd wordt maar wat wij vandaag in de lezingen horen is eigenlijk een feestelijk besluit van het openbaar worden van wie de nieuwgeborene is.

Het is een prachtig tafereel dat ons door Lucas geschetst wordt. De ouders van Jezus vervullen het voorschrift van de Wet dat elke eerst-geborene aan de Heer toegewijd moet worden in de tempel. Hierin horen wij het besef doorklinken dat het leven van God gegeven is en veilig is bij Hem. Jezus is een zoon van de Wet en hoort bij het volk van God.

Als teken daarvan wordt hij opgewacht door twee oude mensen: Simeon en Hanna. Hun namen zijn eigenlijk de omschrijving van wat vanouds in Israël beleefd werd. ‘God verhoort’ en ‘God begenadigt’ betekenen hun namen en zij drukken uit wat dat vertrouwen van Israël eigenlijk is: leven in de verwachting dat God zijn naam waar zal maken ‘Ik za er zijn’. 

Wat er vandaag in de tempel gebeurt is de vervulling van die belofte in de zoon van Maria en Jozef. In hem gaat er een licht op, niet alleen in Israël maar voor heel de wereld.

Dit is een hoopvolle en troostende boodschap omdat wij niet aan ons lot worden overgelaten maar een licht ontvangen op onze levensweg en daarvan heeft de psalm prachtig en krachtig gezongen: ‘Wie mag zijn hoogte beklimmen? Mensen onverdeeld van hart die doen het goede wat moet gedaan.’ Zo’n mens komt de tempel binnen vandaag, maar achter de vreugde om zijn verschijning gaat het lijden al schuil, wanneer we

2 februari 2020, Henk Jongerius OP

Simeon horen zeggen dat dit kind bestemd is tot val en opstanding van velen. Het licht dat gaat schijnen is tegelijk een verterend vuur en een zwaard dat verdeelt. In dit kind komt er een oordeel in de wereld , een stem die om waarheid vraagt en aan het licht brengt waar het in ons leven uiteindelijk om gaat.

De nieuwgeborene is zoals het bij de profeet Maleachi wordt gezegd een ‘engel van het verbond’ die als het vuur van een smelter is, om de priesters te zuiveren zodat de Heer weer op de juiste manier bele-den en aanbeden zal worden.

Zo wordt door deze zoon van de Wet openbaar hoe de weg van God is en wat er zich in de harten van de mensen afspeelt en wij ons op-nieuw geroepen weten om één van ziel zijn lichaam in deze wereld te worden als wij, zoals hij, de woorden van de Thora niet alleen horen met Simeon en Hanna maar ze ook doen, ons afkeren van geweld en niet zwichten voor de oude dode wereld van geld en god of welk be-wind dan ook. 

Ja, dit evangelie is de grote apotheose van wat openbaar moet wor-den: eindelijk de mens die ons als een licht, een tweesnijdend zwaard, maar ook barmhartig en om mensen bewogen als een gods-geschenk in ons leven is gekomen. Wij mogen hem volgen, zijn woor-den doen en ervaren dat zo de kerk vernieuwd en gezuiverd zal wor-den tot een ware tempel waar God onder ons kan wonen. Wie hem volgt in woord en daad zal niet langer in duisternis leven maar in het licht waar mensen kinderen van God zijn en zullen spelen voor zijn aangezicht.

Laten wij ons aan hem toevertrouwen, elke dag, zijn woorden doen want zo zullen wij de vrede smaken die ons beloofd is! Zo moge het zijn. Naar boven

5e zondag door het jaar: Jesaja 58, 7-10; Matteus 5, 13-16.

1. Vandaag lezen wij, broeders en zusters, het vervolg van de Bergrede van Jezus. De Bergrede waarvan wij het begin allemaal wel kennen in de zogenaamde Zaligsprekingen. Bekende, vertrouwde teksten: ‘Zalig jij wanneer je…’ Woorden die in de loop van de geschiedenis vaak zijn misverstaan. Bijvoorbeeld als gedragsvoorschriften, als een soort deugdencataloog of als een aanzet tot versterving en ascese. De moraalridders, hoog te paard, vinden in die Zaligsprekingen veel van hun gading. Woorden die ook zijn misbruikt als een soort hemelse sanctionering voor maatschappelijke en kerkelijke misstanden. De hemel is voor jullie, die nu in het verdomhoekje zitten. De aarde is van ons die het voor het zeggen hebben. Heel handzaam voor machthebbers die dat graag zo willen houden.

2. Onmiddellijk op de Zaligsprekingen volgt een korte passage, het evangelie van vandaag, die begint met het woord Gij of zo u wilt Jullie. Die aangesprokenen zijn de toehoorders van Jezus. Jullie: dat zijn de leerlingen en dat zijn zij die in de zaligsprekingen worden opgevoerd; die arm van geest zijn, die verdriet hebben, de mensen die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid. Wie niet worden aangesproken staat in het verhaal niet vermeld. Zouden het de schriftgeleerden kunnen zijn of andere strenge religieuze groeperingen die meenden de waarheid in pacht te hebben? De machthebbers die het voor het zeggen hebben? Wie weet! Maar, Jullie worden aangesproken, onbetekenend misschien, machteloos, die ook religieus niet zoveel voorstellen. Jullie is een oneindige vrijheid geschonken. De bergrede is de rede over de vrijheid die de mens is gegeven. Vrijheid die niet door man en macht bedwongen kan worden. Twijfel daar niet aan, ook al zijn jullie een onbeduidend groepje. Jullie zijn zout der aarde en het licht van de wereld, daarin ligt jullie kracht.

3. Zout der aarde. Zout heeft veel functies. Het is zuiverend, het geeft smaak, het weert het bederf. Zout heeft ook iets onopvallends: je mag er niet te weinig maar vooral ook niet te veel van in het eten doen. Je mag het zout als zodanig eigenlijk niet proeven. De smaak van het zout dringt zich niet op. Maar het kan niet gemist worden want dat valt direct op! Zo is het ook met de leerlingen. Ook al zijn jullie een onbeduidend groepje, er kan een enorme invloed uitgaan van jullie onopvallende aanwezigheid.
Maar twijfel niet. Twijfel kan het begin zijn van krachteloosheid; zoutloos, de boel de boel laten, achterover leunen, achter de dijk gaan liggen! Blijf in je kracht. Jezus spreekt zijn leerlingen verwachtingsvol aan. Van hen wordt verwacht dat zij mensen met pit zijn. Dat zij de Blijde Boodschap in hun levenswandel zo uitdragen dat anderen er de smaak van te pakken krijgen en mee gaan doen.

4. Meer nog dan het beeld van het zout wordt ons het beeld van het licht voorgehouden. Jullie zijn het licht van de wereld. Hoe kun je dat zijn: het licht van de wereld? De profeet Jesaja laat daar geen enkel misverstand over bestaan. ‘Deel uw brood met de hongerigen. Neem dakloze zwervers op in uw huis, kleed de naakten die gij ziet, en keer u niet af van uw medemensen. Onderdrukking, dreigende vingers en kwaadsprekerij uit uw midden verwijderen!’ Zó daagt de oprechten licht uit het duister. Het duister wordt licht, de nacht wordt middag.

5. Jullie. Het appèl om zout der aarde, om licht van de wereld te zijn klinkt tot op de dag van vandaag. Het klinkt hier en nu. Ook wij worden, broeders

9 februari, Bruno Wilderbeek ocso

en zusters, als lezers van nu, aangesproken. Aangesproken op de betekenis van die beelden voor ons geloof en voor de wereld in onze tijd. Wij worden jullie worden wij.
Misschien slaat de twijfel ook ons om het hart. Wat stellen wij helemaal voor? De moedeloosheid kan ook ons in zijn greep krijgen. Zeker wanneer wij in onszelf en om ons heen de duistere krachten en machten ontwaren die ons leven mede bepalen. ‘Het zal mijn tijd wel duren’, ‘na mij de zondvloed’, doemdenken: het zijn even zoveel signalen van de twijfel die ons in zijn greep krijgt. En soms, zo moeten we vaststellen, en wij dienen daar ook oog voor te hebben, zijn mensen door hun lot zó getekend dat slechts de duisternis hun leven nog bepaald. Alleen nog duistere uren!

6. Zalig, jullie, zout, licht. Wat zijn die woorden waard? ‘Het gewicht van de woorden’. Het is de titel van de laatste roman van Pascal Mercier en het thema van dat boek cirkelt min of meer om deze vraag. Wat is het gewicht van onze woorden? Als vertaler tuurt de hoofdpersoon Simon Leyland voortdurend urenlang naar de juiste woorden. Waar worden woorden lege hulzen, formules? Kun je jezelf uitspreken tegenover de ander over wat je eigenlijk wilt zeggen? En wat breng je, soms onbedoeld, bij de ander teweeg met je woorden? Zwijgen kunnen we echter niet. Er is het stomme zwijgen van hen die monddood zijn gemaakt. Wie dan zwijgt stemt toe. En dan is zwijgen in een godvergeten wereld toch ook weer niet de laatste wijsheid. Wellicht biedt de taal van de poëzie ons een uitweg. ‘Poëzie vertraagt de tijd, heft hem op en bevrijdt ons ervan, of het nu gaat om de poëzie van de woorden in de literatuur, of de poëzie van de klanken in de muziek. Hij creëert een heden, in zekere zin een eeuwig heden, eeuwig omdat het er altijd is en door niets ongedaan kan worden gemaakt’.
7. De dichteres Henriëtte Roland Holst schreef een gedichtencyclus over het bijbels visioen, over liefde en vertrouwen. Een tekst uit die cyclus kreeg de titel mee Duistere uren.
Dit ene weten wij en aan dit een
houden wij ons vast in de duistere uren:
er is een woord dat eeuwiglijk zal duren
en wie ’t verstaat die is niet meer alleen.
Duistere uren. De bekende duistere uren die ieder van ons overkomen, waardoor elk mensenleven is getekend. Maar ook de duistere uren waarin de mensheid steeds weer verzeilt raakt door oorlog, sociale onrechtvaardigheid en natuurrampen. In die duistere uren houden wij ons vast aan dit ene wat wij weten. Er is een woord dat eeuwiglijk zal duren. Kunnen wij, broeders en zusters ons terugvinden in dat woord? ‘Woord van God’ zeggen wij in de liturgie. Gods spreken, het is er sinds het begin, God zo nabij. Het woord dat als een lamp ons levenspad verlicht.
Een woord door mensen opgevangen en ‘op schrift gesteld’; onvergankelijk testament dat schrijft over mensenoorsprong, mensen- dagen en mensentoekomst. Levenservaringen van mensen over de geest die doet leven, over de weg die mensen moeten gaan in het spoor van de profeten. Zout der aarde, licht der wereld. Dat spreken van God is vlees-en-bloed geworden in Jezus. Hij die van God is gekomen, dat Woord dat verscheen toe wij zaten in de duisternis van de dood, droeg door de wereld een licht: genadig, barmhartig, rechtvaardig. Een spreken dat richting geeft aan de levensweg van de mens. Goed nieuws over bevrijding uit slavernij en ballingschap, over de keuze tussen duisternis en licht. Een woord om van te leven: zalig, jullie, zout, licht.
Dat woord….. Wie ’t verstaat die is niet meer alleen. Naar boven

6e Zondag door het Jaar:
Jezus Sirach 15, 15-20 Matteüs 5, 17-37

Bij het doornemen van de teksten voor deze zondag werd ik heel blij van de eerste lezing. En moest ik diep zuchten bij het Evangelie. Ik weet niet hoe het u vergaat maar het blijft een pittige tekst. Nu mag dat natuurlijk nooit een bezwaar zijn maar hoe proef je hier nu, zo op het eerste gezicht/gehoor, iets van die Blijde Boodschap. Ik hoop dat wij er straks anders tegenaan kunnen kijken.

De Evangelie lezing van vandaag staat aan het begin van het Matteüs Evangelie. Wij zitten nog maar in hoofdstuk 5 (van de 28). Na de geslachtslijst, enkele verhalen rondom de geboorte en de vlucht naar Egypte, de doop door Johannes en het verblijf in de woestijn, begint de verkondiging van Jezus in Galilea. Na de roeping van de eerste leerlingen, lezen wij in het begin van hoofdstuk 5 de Bergrede: zijn mission-statement zou je kunnen zeggen. En daar geeft Jezus zijn visie in de geest van Jezus Sirach: ‘Wanneer gij wilt, kunt gij de geboden onderhouden, en het is ook verstandig te doen wat de Heer behaagt’. Zo leeft, werkt en bidt Jezus zijn hele leven. De geboden echter vragen om een eigen interpretatie, een toepassing in het leven van alledag. Jezus heeft zeker niet de intentie om zich te distantiëren van de Wet van Mozes. Hij wil juist tot de kern van die voorgegeven traditie doordringen. Zoals Hijzelf zegt: ‘Ik ben gekomen om te vervullen’. De Bergrede is als het ware Jezus’ bijdrage aan het debat over de betekenis van de Wet. Zo’n debat is van alle tijden. Hoe dien je de WET te verstaan en wat zijn dan de consequenties voor je manier van leven. Zoals Jezus er betekenis aan geeft, Zijn Messiaanse opdracht, betekent dat IK BEN DE HEER UW GOD, bemin Mij boven alles en de naaste als uzelf’. En dan ná de Bergrede komen onmiddellijk Jezus’ woorden: ‘Jullie zijn het zout, jullie zijn het licht’. Wij hoorden het vorige week zondag. Een bemoedigend statement. In dat kader staat de tekst van vandaag. 

Het Bijbelboek Jezus Sirach wordt eveneens aangeduid als het boek Wijsheid van Jezus Sirach en het heeft altijd grote waardering ondervonden. Het werd graag in de kerken voorgelezen. In de Latijnse Kerk heet dit boek Ecclesiasticus en het behoort tot de Deuterocanonieke / Apocriefe boeken. Het is een juweeltje. Het stamt uit de tijd rond de 2e eeuw voor het begin van onze jaartelling toen het hellenisme in die gebieden heerste. Sirach neemt een genuanceerd standpunt in. Hij blijft trouw aan de Joodse traditie maar staat ook open voor de waardevolle elementen van de hellenistische beschaving. Hij brengt de grote stromingen en thema’s (uitverkiezing, uittocht) uit het Oude Testament samen en is vooral geïnspireerd door de Wijsheidsboeken. Hij begint zijn boek met ‘Alle wijsheid komt van de Heer en is bij Hem tot in eeuwigheid. Het zand van de zeeën, de druppels van de regen……..voor alle dingen is de wijsheid geschapen…. Wie kent haar diepzinnig beleid?’ En vers 14 – voorafgaand aan onze perikoop van vandaag: God heeft vanaf het begin, toen Hij de mens maakte, die mens aan zijn eigen beslissingen onderworpen’. Je kunt dus niet zeggen dat je op bevel van hogerhand verkeerde dingen doet. Dat doet de mens immers zelf. God gaf de mens richtlijnen/geboden als een aanwijzing ten leven en deze richtlijnen vragen 

16 februari 2020, Ineke van Cuijk OP

om een toepassing in het leven van alledag. Dat is waar Jezus ons op wijst. De Thora is Hem heilig, geen punt en geen komma uitgezonderd. En met de Bergrede in je achterhoofd kun je naar de voorbeelden kijken die Jezus ons vandaag geeft. Het is geen gevecht met de letter van de wet maar een verhouden tot een binnendringen in de gerechtigheid die God vooropstelt. Moorden daar zijn we niet op uit maar mensen monddood maken, negeren, wie overkomt dat niet, komt voort uit je hart. Probeer verzoening tot stand te brengen en wacht niet tot de ander komt. Jij mag ook de eerste stap zetten. Verleidingen zijn er volop in het leven. Maar als je kijkt naar wat je hebt, wat je kunt, hoef je niet jaloers te zijn. Ieder mens is in de ogen van God uniek en zo mag je die ander in zijn/haar waarde laten. Wees een mens waarvan je op aan kunt. Gebruik God niet om je eigen geloofwaardigheid te vergroten. Laat je ja een ja zijn en je nee een nee! En heb je het lef om duidelijke keuzes te maken? Of is het veiliger mee te gaan met de waan van de dag? De leer die Jezus op de berg ontvouwt, is hoog gegrepen. En je kunt het gevoel hebben altijd tekort te schieten. Maar wij zijn het zout en het licht!! Jezus heeft dat zelf gezegd! Met vallen en opstaan, met wanhoop en moed mogen wij iedere dag opnieuw beginnen. Gods genade staat voorop.

In een interview in Trouw spreekt Roel Kuiper, bijzonder hoogleraar christelijke identiteit aan de Theologische Universiteit voor predikantenopleidingen over ‘de hoogmoed van de secularisatie’. Zeker in onze westerse maatschappij heeft het individu een grote ruimte gekregen. Ga je gang, je kunt doen wat jij wilt. En met bezit was niets mis. Dat kan ook gezien worden als veiligheid, jezelf beschermen en misschien zelfs van geluk. Maar het zijn doelen op zichzelf geworden. Hij pleit voor een besef van het heilige van de wereld, van de schepping, van de mens. Het christendom is een rijke schatkamer voor een nieuwe levenswijze. De mens is ingebed in de schepping en we ontdekken steeds bewuster dat de schepping niet bedoeld is om verloren te laten gaan maar om bewaard te blijven, voor onszelf en onze nakomelingen. De mens mag zichzelf wat kleiner maken. 

Jezus roept ons op ons te verzetten tegen goddeloze praktijken, in het groot en vooral in het klein. Een klein gebaar kan al een nieuwe wereld mogelijk maken die Jezus voor ogen staat. Het is een opdracht aan ons om naar de ander te kijken, jezelf niet in het middelpunt te zetten, wederkerigheid te betrachten. De liefde die Jezus voorstaat, maakt ruimte voor mensen die in welk opzicht dan ook ‘anders’ zijn dan jij. 

Liederen, teksten, woorden en daden van Jezus, onze eigen zoektocht van vallen en opstaan; zij kunnen ons daarin helpen, stimuleren en inspireren om deze weg te gaan met onze talenten en onze beperkingen. Wij zingen zo het lied: deze woorden zijn jou opgedragen. Prent ze in je hart, draag ze om je voorhoofd als een snoer. Grif ze in de stijlen van je deur en schrijf ze in de palmen van je hand. 

Jezus Sirach geeft ons prachtige aanwijzingen in zijn boek en Jezus van Nazareth leefde het voluit. Dat zij met ons mee gaan alle dagen van ons leven. Naar boven

7de zondag door het jaar:
Leviticus 19: 1-2, 17-18; Mattheüs 5: 38-48

Als we het evangelie van vandaag en zelfs de hele Bergrede voor het eerst horen, dan kunnen we wel begrijpen hoe heel wat mensen van het Christendom zeggen dat het een onrealisti-sche en onpraktische manier om in de wereld te leven. 

Daarom gebaseerd op onze eigen wijsheid is de eerste reactie van de wereld op die woorden van Jezus om die uitspraken te beschouwen als pure dwaasheid: onpraktisch in de "echte wereld." Maar de "echte wereld" is een puinhoop en de wijsheid van de wereld heeft de puinhoop veroorzaakt. Dus, voordat mensen zich te snel afkeren van Gods wijsheid geopen-baard in de Bergrede, zouden we willen overwegen waar ware wijsheid ligt. De evangeliën maken duidelijk dat Gods liefde heel wat dingen omdraait. Degenen die, in geloof, deze woorden erkend hebben en nu veilig in die liefde rusten, zijn degenen die kunnen reageren door te doen wat God doet met onvoorwaardelijke liefde. Jezus spreekt van een speciaal soort liefde. Het is het soort liefde dat God voor ons heeft. We kunnen anderen dit soort lief-de alleen geven als we persoonlijke die liefde bezitten, omdat we het zelf uit Gods handen hebben ervaren.

Wij gelovigen richten ons hopelijk met een luisterend en vertrouwend hart op wat we van-daag horen verkondigen. Het is duidelijk, zowel in de lezingen van Leviticus als van Matthe-us dat beide testamenten leren dat we onze naaste liefhebben. Maar Jezus schaft de grens tussen buur en niet-buur af. Er zijn geen grenzen aan degenen die we moeten liefhebben. Zo instrueert Hij ons dat onze liefde niet beperkt is tot degenen die goed zijn; niet beperkt is tot familie en vrienden en ook niet tot degenen die van ons houden. De conclusie is dan, te oor-delen naar Jezus' voorbeelden, dat we anderen moeten liefhebben zoals Christus van ons heeft gehouden.
We hebben hulp nodig om de evangelieboodschap te blijven horen en verteren: Jezus is het positieve bewijs van Gods onvoorwaardelijke liefde voor ons. Alleen degene die deze liefde heeft geaccepteerd kan overwegen te reageren op die liefde door te doen zoals God dat doet: van anderen houden, zelfs van vijanden, onvoorwaardelijk.

Laten we eens kijken naar de achtergrond van het evangelie van vandaag. In Exodus (21:24) is er de wet van de vergelding. Er wordt opgeroepen om niet meer te straffen dan wat er mis-daan is; ze zeggen ook wel: tand om tand. Zo moest die wet door de gemeenschap worden gebruikt om grenzen te stellen aan straf. De straf moest de misdaad niet overtreffen anders zou er geen einde komen aan de vergelding. Nu zegt Jezus dat we geen wraak moeten ne-men. Met andere woorden, we kunnen anderen niet laten bepalen hoe we zullen reageren. Misschien overdrijft Jezus, maar hij maakt wel iets duidelijk als Hij ons vertelt om zelfs mensen uit te nodigen ons nog een keer te slaan.

Romeinse soldaten konden gewone burgers dwingen om hen te helpen. Ze konden eisen dat iemand iets voor hen droeg, maar niet meer dan een mijl. Als een christen iets zo buitenge-woon deed, zoals we nu zeggen, "ga dan die extra mijl", welk effect zou dat hebben op de Romeinse soldaat die misschien dacht dat hij de leiding had over de situatie en over jou? Welk effect zou het hebben, als we zelf besluiten om die extra mijl te gaan?

23 februari 2019, Antoon Boks OP

We kennen allemaal mensen die verder gaan dan de dagelijkse vrijgevigheid. De werknemer die even na blijft en nieuwe werknemers helpt opleiden, maar dat niet als overuur rekent; advocaten en leraren die hun tijd doneren om werklozen of min geschoolden te helpen, enz. We horen van Leviticus vandaag de eis: "Je moet van je naaste houden als van jezelf." Maar Leviticus zegt niet dat je 'je vijand moet haten'. Misschien was dat een toevoeging door de overdreven ijverige en super nationalistische mensen van Jezus' tijd. Toch verwees 'naaste' naar iemand in de gemeenschap. Jezus roept ons niet op om zo maar iedereen lief te hebben ook wie we niet leuk vinden of zelfs haten.

In plaats daarvan roept Hij ons op om goed te zijn voor andere mensen, zelfs als die persoon geen vriend is. Als slechte mensen hun vrienden goed behandelen, zegt Hij ons om verder te gaan in wat we doen voor anderen.

Tot slot moeten we 'volmaakt zijn, net zoals onze hemelse Vader volmaakt is'. We kunnen Gods heiligheid niet evenaren, dus Jezus roept ons niet tot dat soort perfectie. In plaats daar-van moeten we proberen goed te zijn voor anderen en op het gebied van liefhebben verder te gaan dan anderen. God houdt van alle mensen, daarom moeten wij zo liefhebben. God ver-geeft ons, zondaars, laten wij dan ook anderen vergeven.
Door deze woorden kunnen we zien dat Jezus niet geïnteresseerd is in halfslachtige leer-lingen. We kunnen dat niet alleen thuis en in de kerk verwerkelijken. Er zijn geen grenzen aan christelijke liefde, omdat God niet beperkt is en geen grenzen trekt rond Zijn liefde. We moeten Gods liefde navolgen en niet andere mensen als voorbeeld nemen, tenzij dat heiligen zijn.

Ik had een exegeet die met ons werkte aan de Bergrede. Toen we begonnen te voelen wat Jezus van ons vroeg, moet hij de verbijstering en ontmoediging in onze ogen hebben gezien. Het was alsof we zeiden: "Wie kan er zo leven?" Hij vertelde ons dat we die tekst in een eenvoudig gebed konden omzetten en hij demonstreerde het door zijn armen in de lucht te steken en met een stem die buitenstaanders tot schrikken moet hebben gebracht te schreeu-wen: "Help!" Toen zei hij: "Dat is een goed gebed om te bidden als je de Bergrede leest”.

Terug naar Leviticus: God instrueert Mozes om het volk te vertellen: "Wees heilig, want ik, de Heer uw God ben heilig." Misschien wilde Hij zeggen, wat onze exegeet ons vertelde: onze armen opsteken, naar de hemel kijken en roepen: "Help!"

Maar de heiligheid van Israël moest niet uit inspanning van de kant van de mensen komen, maar uit het feit, dat God een relatie met hen had opgebouwd. God had hen gekoze

In Jezus heeft God een nieuw verbond met ons gesloten. Als we de woorden van de Bergrede horen, kunnen we bidden: "Help!" Ons geloof verzekert ons dat we dan kunnen doen wat Hij deed en ons nu instrueert: wees gul voor mensen in nood; neem geen wraak, wanneer je be-ledigd wordt; bid voor je vervolgers en zelfs, met Gods genade, vergeef je vijanden.
Moge dat werkelijkheid worden in ons eigen leven.Naar boven

Drievuldigheid: Exodus 34: 4-9 Johannes 3: 16-18

We zijn, ook al hebben we beperkingen door het corona-virus, in het seizoen van grote feesten: vorige week Pinksteren, vandaag de Drie-eenheid en volgende week Sacramentsdag. Andere belangrijke feesten in het kerkjaar vieren grote gebeurtenissen in het leven, de dood en de opstanding van Christus: Kerstmis, Pasen, Hemelvaart, enz. Het feest van vandaag lijkt meer gericht op de leer. Ik wil niet de fout maken om te preken over iets verhevens, iets leerstelligs en daarom buiten het bereik van de dagelijkse ervaring van ons allemaal, want we zijn hier niet in een klaslokaal. Wij zijn bijeen om te vieren.

Het gaat niet om een idee, maar om iets te doen en God is de belangrijkste die iets doet. Die is altijd heel actief geweest voor ons, vanaf de schepping, tijdens het leven van Christus, tot op de dag van vandaag. Wij krijgen van God voortdurend liefde, genezing en vergeving. Vandaag nodigt God ons uit om in ons leven te reageren als dankbare, verheugde mensen. De teksten van vandaag leggen ons uit, hoe God werkt en ze passen een bekend gezegde aan: ‘Door Gods vruchten zul je God kennen.’ God strekt zijn hand naar ons uit en zo krijgen we een vrij goed idee van wie God is. God bemint ons, geeft ons niet op, zelfs als we onszelf en God opgeven.

De eerste lezing uit Exodus richt zich op de vernieuwing van het verbond. Mozes gaat weer naar boven op de berg Sinaï na het ‘gouden kalf incident’ waarbij hij de oorspronkelijke stenen tafels kapot geslagen had. De geboden zijn op nieuwe stenen gekapt. Ondanks de ontrouw van het volk, heeft God het gebroken verbond vernieuwd.

In het oude Nabije Oosten werd bij een verbond tussen een heerser en zijn onderdanen eerst gesproken over de heerser en dan over de onderdanen. Volgens dit patroon wordt eerst Gods naam onthuld. Maar we leren meer. God, wordt ons verteld, is een God van standvastige liefde. Het hart van de openbaring gaat over Gods macht om te vergeven, niet zo gauw boos te zijn, maar wel vriendelijk en trouw. 

Hoewel Mozes het niet vraagt, openbaart God Zijn persoonlijke naam: YHWH (‘de Heer’). Het gaat hier niet om een woordenboekdefinitie. We krijgen inzicht in de betekenis van de goddelijke bijvoeglijke naamwoorden:
‘Barmhartig’ is baarmoeder-liefde, wat een moeder voelt voor haar kinderen of wat broers en zussen voelen voor elkaar.

‘Genadig’ betekent medelevend of barmhartig. ‘Geduldig, groot in liefde en trouw’ suggereren Gods standvastigheid. God zal dit verbond met het volk niet opgeven.
Net zoals Mozes God aanbad, vieren wij bij de Eucharistie vandaag de zelfonthullende God die Zich verbond met Mozes en het volk van Israël. Diezelfde God doet dat vandaag met ons. Hoe kan dit, ook al zijn we nog steeds ‘stijf hoofdige’ mensen. Maar God sloot toen geen verbond met die mensen omdat zij beter waren dan welke andere stam of natie op dat moment. Integendeel, het verbond begon en werd vernieuwd op Gods initiatief en vanwege Gods genade. Als Mozes van Gods identiteit hoort, zegt hij: “Beschouw ons als uw eigen volk.”

7 juni 2020, Antoon Boks OP

Wie kan niet blij zijn dat deze God met ons mee wil leven? In de Eucharistie vieren we dat God naar ons toekomt in het voortdurende verbond dat is gesloten met Jezus Christus. In Hem is God letterlijk met ons meegekomen. Jezus herinnert ons er in het evangelie van vandaag aan dat God van mensen hield en ons blijft liefhebben en Jezus is het positieve bewijs van die liefde. Zelfs wanneer de wereld zich afwendt, doet God opnieuw wat God deed voor Mozes en zijn volk: God blijft vergeven en geeft ons opnieuw een kans om de relatie te vernieuwen. God blijft bij ons.

Op deze zondag vieren we Gods enorme liefde voor ons door zijn vergeving en het nieuwe leven dat Gods liefde ons heeft gebracht. Deze tekst komt uit een langere passage: Nicodemus, een belangrijke Farizeeër, is 's nachts naar Jezus gekomen om een paar vragen te stellen. Jezus vertelt Nicodemus dat hij wedergeboren moet worden. Nicodemus belijdt zijn twijfel, “Hoe kan dit zijn?”

In tegenstelling tot Nicodemus, zijn we geen mensen die tasten in spirituele duisternis en op eigen kracht op zoek zijn naar de weg. Onze geestelijke geboorte in Christus is begonnen met een nieuw leven in ons. In het daglicht dat door ons geloof wordt geboden, zien we het leven als leven in de liefdevolle omhelzing van God. De Heilige Geest, die ons vanuit de verrezen Christus gezonden is, heeft ons gevormd tot een heilig volk. We zijn niet zonder zwakheden, fouten en zonde, maar door de Geest stroomt Gods liefde en de wedergeboorte naar ons toe en zo krijgen we eeuwig leven in vereniging met God en met elkaar. Paulus wenste ons dat zo toe: ‘De genade van de Heer Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap van de Heilige Geest moge bij jullie allemaal zijn.’

We spreken over gelijkheid en gemeenschap in God. Als dat werkelijkheid is, dan moet dat ook zichtbaar worden in ons, de nieuwe gemeenschap van God, geschapen naar het beeld en de gelijkenis van God. God is schepper van een gemeenschap waar iedereen gelijk is, ook al hebben we verschillende gaven en verantwoordelijkheden. Wij zijn dan een gemeenschap die moet werken om een wereld waar Gods liefde wordt gevoeld en opnieuw zichtbaar gemaakt wordt. De barrières die ons scheiden, in naties, klassen, geslachten, rassen, enz. mogen niet meer aanwezig zijn in onze wereld. Wij moeten ons leven laten zien als een gave van God, onze Schepper, aan ons allen.

Laten we dan als Gods gemeenschap tonen dat Jezus geboren werd, gekruisigd en verrezen is, omwille van zondaars, armen, verschoppelingen en ga zo maar door. Een gemeenschap gevormd naar het beeld van de Drie-ene God moet dan medelijden, opoffering en toewijding aan alle mensen tonen, want Christus heeft voor ons allen zijn leven gegeven. De Geest die ons als gemeenschap opbouwt, breekt het isolement van individuen af en noemt ons ‘nieuwe wijn’.
Moge dat een werkelijkheid zijn in ons allemaal. Naar boven

Sacramentsdag: Deuteronomium 8,2-9; Johannes 6,51-58

Ik herinner mij als de dag van gisteren hoe Sacramentsdaggevierd werd in de parochie van mijn jeugd in Utrecht: ik was misdienaar en genoot met volle teugen van de processie die na afloop van de hoogmis leidde naar een groot terrein waar dan een lof werd gehouden. Iedereen uit de kerk trok mee en er waren geen toeschouwers langs de route. 

Alles bijeen kreeg dit toch een wat triomfalistisch karakter waartegen de liturgist Cees Bouman in midden van de vorige eeuw schreef: ‘niet als een kostbaar kleinood is de Heer op de altaren der kerk tegenwoordig, maar als spijs en drank; opdat de gelovigen zouden eten en drinken en zou-den leven in eeuwigheid’. Deze opmerking is later door Edward Schilebeeckx op een andere manier verwoord toen hij zei dat het brood van de eucharistie ‘er niet is om vereerd maar om gegeten te worden.’

Als ik deze overwegingen combineer met een processiegang, dan wordt voor mij de waarde van dit feest een vieren van het ‘brood voor onderweg’ en rijmt dat prachtig met wat wij gehoord hebben in de lezing uit het boek Deuteronomium. Mozes spreekt daar de mensen toe om ze eraan te herinneren hoe zij in hun tocht door de woes-tijn het manna konden eten dat zij niet kenden, ook de voorouders niet, om hen te doen weten dat de mens niet leeft van brood alleen maar van elk woord dat komt uit de mond van God. Als in een terug-blik roept hij het besef op dat zijn mensen behouden zijn gebleven doordat hun omslagdoek niet versleet, hun voeten niet opzwollen zodat zij gaande konden blijven. Als zij de woorden zouden bewaren, er gehoor aan bleven geven en eerbied in hun hart droegen zouden zij in hoop blijven voortgaan op weg naar een goed land, vol water-beken en bronnen, van tarwe en graan, wijnranken, vijgenbomen en granaat- appels, kortom een perspectief van een goede toekomst!

14 juni 2020, Henk Jongerius OP

Als wij vandaag Jezus horen zeggen dat hij het levend brood is dat uit de hemel is neergedaald, denk ik terug aan dat manna voor on-derweg. Dat werd gegeven voor één dag om te beseffen dat onze dagen in Gods hand zijn en Hij zal voorzien in wat wij nodig hebben, maar het nieuwe manna wordt ons vanuit de hemel gegeven opdat wij blijvend leven zouden hebben in overvloed, meer nog: Jezus is zelf het brood. Dat wil zeggen dat hij, het ware manna, die zijn hele leven in dienst s telt van het leven van alle mensen, ons niet meer ontbreken zal maar bij ons wil zijn en kracht wil schenken. Hij is de Thora, het woord dat een lamp is voor onze voeten waardoor wij de weg door het leven kunnen gaan. Dit licht is blijvend bij ons en elke keer als wij maaltijd houden in zijn naam ontvangen wij zijn geestkracht en levensmoed. Hij wil gegeten worden of, zoals het woord in het Hebreeuws letterlijk betekend, gekauwd.

Dat is wel een heel plastisch beeld: zoals het voedsel dat wij tot ons nemen helemaal gekauwd en geproeft wordt, zo moeten wij ook de woorden en daden van Jezus tot ons nemen en ze helemaal smaken, zoals het in de psalm geschreven staat: ‘smaak en proef hoe zoet de HEER is’. Zo proeven wij het brood en krijgen we de smaak voor de gezindheid van Jezus tot ons en zo verkondigen wij zijn dood, dat wil zeggen zijn zelfgave aan mensen, in de hoop dat wij ook zelf brood zullen worden voor anderen en zo de goede toekomst nabij brengen die ons beloofd is!

Dat het ons gegeven mag worden de HEER te smaken in de Eucharis-tie en zo de pelgrimstocht door het leven kunnen vervolgen. God ge-ve ons allen een goede reis en een behouden thuiskomst!
Naar boven

12de zondag door het jaar:
Jeremia 20: 10-13; Mattheüs 10: 26-33

Vandaag is het de eerste dag van de zomer. Het water warmt op bij stranden en bij ons zwembad. Mogen we al met vakantie naar het buitenland? Of moeten we wachten tot 1 juli vanwege het corona-virus? Velen willen wel vakantie nemen, maar kan het ook? Hebben we er nog geld voor of slaan we het dit jaar maar over? Hoe gaat het verder met ons? Krijgen we zon, maar geen regen? Wordt alles weer zo droog? Het is een lust voor onze ogen om groeiende dingen te zien en rijpende velden en de geluiden van vogels te horen.

Naast die mogelijk warme zonnige dagen en al dan niet op vakantie in eigen land krijgen we vandaag nogal sombere teksten te horen. Jeremia, Gods vaak klagende maar niettemin trouwe profeet, betreurt wat hem is overkomen voor het doorgeven van Gods waarschuwing aan Israël. Zijn trouw heeft geresulteerd in scheldnamen als: "Ontzetting overal." “Geef hem aan”. Allerlei vervelende dingen worden gepland tegen hem.

Jezus' advies aan zijn leerlingen is ook zeer grimmig als Hij suggereert dat sommigen van hen zelfs ter dood zullen worden gebracht, omdat ze in Hem geloven. "Wees niet bang voor degenen die het lichaam kunnen doden, maar gelukkig niet de ziel..."

Er lijkt gewoon geen zomerse stilte te zijn in wat we te doen hebben wanneer wij de verantwoordelijkheid moeten nemen om te getuigen van Gods wegen in onze wereld. Ook al kunnen we denken aan een zomerbries, vakantie, misschien zelfs een barbecue met al dan niet een koud biertje. Maar zij en wij als Jezus' leerlingen zijn altijd aan het werk, iedere dag 24 uur lang. We moeten voorbereid zijn, zegt Hij, om duidelijk naar voren te brengen, wat we hebben gehoord in de donkere uithoeken van ons hart. Of zoals Paulus het zei: "Predik het Woord te pas en te onpas." voren brengen. Voor degene die klaagt, lijkt het erop dat zelfs God geen weet heeft van zijn/haar wanhopige situatie. Dan beweegt het gebed zich naar het vertrouwen dat God niet blind is geweest voor onrecht en de klager niet zal verlaten. God staat aan de kant van de rechtvaardige.

21 juni 2020, Antoon Boks OP

Klaagzangen eindigen met een vertrouwensverklaring en prijzen vaak God. Dit soort gebed is meer een daad van hoop. Jeremia is ervan overtuigd dat God hem uiteindelijk zal redden, ook al verwachten zijn vrienden, dat het fout zal gaan met hem. Hij vertrouwt erop dat God zijn machtige verdediger is, die aan zijn kant staat. Hij twijfelt er niet aan dat God, die de armen niet in de steek laat, zal zegevieren over de goddelozen. Geen seizoen, ook de zomer niet, is vrijgesteld van problemen en soms luidt die verandering van het seizoen automatisch een wanhopige situatie in. Terwijl mensen kunnen praten over hun moeilijkheden, vragen we ons af, waarom God dit laat gebeuren? We houden vaak twijfels, klachten en vragen. We zouden er nooit aan denken om zo bot en openhartig met God te zijn als Jeremia. Sommigen zullen het gewoon aanvaarden en zeggen: "God geeft ons nooit meer dan we kunnen dragen.” 

Sommigen vrezen dat we God zullen beledigen als we onze ware gevoelens zouden uitspreken. Ik wil ons allemaal aanmoedigen om onze gevoelens en klachten uit te spreken tegenover God. Als mensen het gevoel hebben dat we een klacht tegen God hebben, dan moeten we elkaar aanmoedigen om het te uiten. Het gesprek zal in ieder geval eerlijker en opener zijn en God kan dan ruimte hebben om met ons samen te werken. Jeremia moedigt ons aan om onze eigen klaagzang vandaag samen te stellen. Wie weet, kan ons gebed dan eindigen, zoals Jeremia doet, met een uitroepteken: Zing voor de Heer, prijs de Heer, want God heeft het leven van de armen gered van de macht van de goddelozen!'

In een tijd van zoveel wereldconflicten, zelfmoordterroristen en wraakmoorden klinkt Jeremia's gebed voor wraak ongelooflijk hard. Maar denk er wel aan dat hij niet van plan is om zelf wraak te nemen. Hij laat dat aan God over. Wat hij echt wil is dat God rechtvaardig is: de armen verlost van onderdrukking. Aan het einde van de klaagzang wordt het duidelijk dat Jeremia geen twijfel heeft dat de rechtvaardige God namens de armen zal handelen. Dat is een verandering van de aanvankelijke wanhoop van zijn klaagzang in een vertrouwen op God. Moge dat ook werkelijkheid worden in ons leven. Naar boven

Dertiende zondag door het jaar:
2 Koningen 4,8-11.14-16a; Matteus. 10, 37-42

1. De radicaliteit van het evangeliefragment daagt ons vandaag uit. Driemaal spreekt Jezus in het evangelie daarbij over het loon van een rechtvaardige. Gerechtigheid moet. Daar is vrijwel iedereen het over eens. Wat ermee bedoeld wordt schijnt duidelijk te zijn. Het is zoiets als ‘alle onrecht de wereld uit’. Maar het is natuurlijk allemaal veel ingewikkelder. Gerechtigheid: er zitten politieke, economische en sociale kanten aan, die onderling met elkaar te maken hebben. Gerechtigheid speelt tussen geliefden, tussen ouders en kinderen en tussen vrienden. Als wij niet oppassen halen wij, sprekend over gerechtigheid, de verschillende niveaus door elkaar. Gerechtigheid, rechtvaardigheid, één van de kardinale deugden: achting hebben voor wet en plicht én eenieder geven wat hem toekomt. Het is met gerechtigheid als met het rijk Gods hier op aarde. Het is er al en tegelijkertijd is het er nog niet. Gerechtigheid vergt spankracht.1 Terwijl je er op je eigen wijze aan probeert te werken moet je aanzien, dat anderen het niet doen of heel anders doen.

2. Wij realiseren ons al te goed dat ons rechtvaardigheidsgevoel wordt geprikkeld door al wat er aan onrecht op ons netvlies verschijnt. En wij realiseren ons ook dat wij geen atlassen zijn die al het leed van de wereld op onze schouders zouden kunnen nemen. Toch kan het gevoel je bekruipen: ‘doe ik wel genoeg?; waar kom ik in mijn verantwoordelijkheid tekort?’. Je kunt bij dit soort vragen elkaar natuurlijk gemakkelijk een schuldgevoel aanpraten. Toch blijft de vraag hoe wij ontvankelijk kunnen blijven over welke mijn bijdrage kan zijn om de wereld een beetje rechtvaardiger te maken. Heeft het te maken met altruïsme, met generositeit, met de ontvankelijkheid om een last op je te nemen? En waar ligt dan de grens van mijn draagkracht? Jezus vraagt ons je kruis op je te nemen. Welke last ben ik in staat op mijn schouders te nemen? Ja, zelfs je eigen geliefden in de schaduw te plaatsen van het kruis? ‘Je kruis op je nemen’. Wanneer wordt dat van ons eigenlijk gevraagd en over wat voor een kruis zou het dan wel niet gaan? Er staat niet 'het' kruis van de Calvarieberg. Iedereen zijn of haar eigen kruis, daar gaat het dan misschien om. De lasten die het leven ons te dragen geeft: ze kunnen voor sommigen tot een kruisweg worden, af en toe, of misschien regelmatig. Wij worden uitgedaagd de spankracht en de grenzen van onze draagkracht te verkennen. En ook onze draagkracht je in te zetten voor een rechtvaardiger wereld!
Jezus waarschuwt ons er echter wel voor jezelf niet in de etalage te zetten in baatzuchtige aandachttrekkerij. ‘Denkt erom: beoefent uw gerechtigheid niet voor het oog van de mensen, om de aandacht te trekken; anders hebt gij geen recht op loon bij uw Vader die in de hemel is.’ “Kijk mij eens!” We hebben geleerd niet met onze goede bedoelingen te koop te lopen. De Vlamingen hebben daar een prachtig woord voor, zo las ik onlangs in de krant: deugdpronken. ‘Wanneer gij dus een aalmoes geeft, bazuin het dan niet voor u uit, zoals de huichelaars doen in de synagoge en op straat, opdat zij door de mensen geprezen worden. Voorwaar, ik zeg u: Zij hebben hun loon al ontvangen. Als gij een aalmoes geeft, laat uw linkerhand dan niet weten wat uw rechter doet, opdat uw aalmoes in het verborgene blijve; en uw Vader die in het verborgene ziet zal het u vergelden’ (Mt. 6, 1-6).

28 juni 2020, Bruno Wilderbeek ocso

3. Enerzijds worden wij steeds opnieuw uitgedaagd om onze begrenzing te accepteren waar het de gerechtigheid betreft. En anderzijds daar lering uit te trekken en wegen te zoeken ons krachtiger voor die gerechtigheid in te zetten. Gefascineerd als ik ben door de geschriften van Meister Eckhart ben ik altijd blijven ‘haken’ bij een opmerking uit zijn zesde preek1: Wie de leer over de gerechtigheid en de gerechte verstaat, verstaat alles wat ik zeg. Nu heb ik niet de pretentie Eckhart te doorgronden maar niettemin, de fascinatie blijft. Eckhart bedient zich van predicaten uit de menselijke ervaringswereld: goedheid, waarheid gerechtigheid. En hij schroomt niet die predicaten te voorzien van een goddelijk label, te plaatsen binnen de goddelijke werkelijkheid. Rechtvaardig is diegene, voor wie de gerechtigheid het voornaamste is, niet het eigen voordeel, niet het gemakzuchtige leven. De gerechtigheid centraal te stellen is een hartstocht. Zich in te zetten voor een zaak, een project, je inzetten voor levende wezens, van wie de elementaire levensbehoeften nog altijd worden genegeerd, kan ons hart vervullen. Is het daarenboven zinvol een God te vereren of te vertrouwen? Alleen wanneer deze godheid rechtvaardigheid heet, rechtvaardigheid is, wanneer die hunkert naar gerechtigheid, wanneer die ons nodig heeft om gerechtigheid te bewerken. 

4. In het doen van gerechtigheid schieten wij tekort, zoveel is wel zeker! Werken aan gerechtigheid is spannend en kan je het gevoel geven, dat het onbegonnen werk is. De cynicus heeft daarom goede papieren! Maar in het kleine gebaar valt al veel te ontdekken. Daarom: “kom uit de kast, schaam je niet voor het goede”. “Jullie moeten je licht laten schijnen voor de mensen opdat ze jullie goede daden zien” (Mt. 5,16). Dat tegengeluid dient ook gehoord te worden. Zolang het maar geen deugdpronken wordt! Kleine gebaren, daar gaat het in eerste instantie misschien wel om. Gastvrijheid verlenen bijvoorbeeld. De heilige monnikenvader Benedictus schrijft in zijn regel voor: alle gasten die aankomen moeten worden ontvangen als Christus zelf, want Hij zal eens zeggen: Ik kwam als gast en gij hebt mij opgenomen. Niet alleen medebroeders zijn welkom, maar ook pelgrims en vreemdelingen. Met uitzondering van lieden met slechte of agressieve bedoelingen, worden ‘allen’ ontvangen. Tegenwoordig zou je daar in algemene termen ook de zoekende mens, de anders-, en niet-gelovigen bij kunnen rekenen. In zijn evangelie laat Mattheüs Jezus dan ook zeggen: “ik had honger en jullie gaven mij te een, ik had dorst en jullie gaven mij te drinken, ik was vreemdeling, en jullie namen mij op”(Mt.25, 35). Wie ruimte schept voor de medemens, hem tot zijn recht wil laten komen, beseft dat de vreemdeling niet zo ver van ons af staat. Wij worden uitgedaagd boven onszelf uit te stijgen. Stapsgewijs. Naastenliefde begint in het klein. Pas als het kleine op orde is, kan het grote een plek krijgen. Je grote levensplan bestaat uit kleine stapjes. Je droomt ervan de wereld te veranderen, maar het komt er op aan een beker koel water te schenken aan iemand die dorst heeft. Dat beeld slaat aan in Israël met zijn hete zomers, en ook zo langzamerhand in onze streken met zijn hittegolven. Je kunt in de hitte van de dag geen lange rij bekers koud water klaarzetten. Ze zijn meteen lauw. Je moet je laten ‘treffen’ door een mens met dorst en meteen iets uitvinden voor zijn nood. Een geïmproviseerd gebaar van liefde. Eén beker koud water. En geen enkel klein gebaar van liefde gaat verloren op onze zoektocht naar gerechtigheid, en ons verlangen naar God.Naar boven

14e zondag door het jaar:
Zacharia 9: 9-10; Mattheüs 11: 25-30

De zomer is twee weken geleden begonnen, het zijn niet meer hele warme dagen. Vanaf 1 juli 2020 mogen we weer met meer mensen samenkomen, ook hier in de kapel. We verlangen niet alleen naar vrede, maar vooral ook naar het einde van de dreiging van het corona-virus, en dat blijft voorlopig nodig en wij als de verantwoordelijke mensen die wij zijn, kunnen daaraan bijdragen door de vastgestelde maatregels in acht te blijven nemen. In het gezicht van de werkelijkheid, wat is de kracht van een droom eigenlijk?

De eerste lezing is bekend, geciteerd in Mattheüs bij de openingsprocessie van de Palmzondag liturgie, de intocht van Christus in Jeruzalem. Zacharia stelt zich een koning van Israël voor iemand die een vreedzaam koninkrijk zal stichten. Deze heerser zal komen en vrede stichten die zich zal uitstrekken tot de uiteinden van de aarde. In een commentaar heb ik gelezen, dat de oorspronkelijke Hebreeuwse tekst is geschreven op een manier die suggereert dat God zorgt voor die vrede. Hij heeft geen vijand in de strijd moeten overwinnen omdat God de strijdwagens, paarden en bogen en ander oorlogstuig heeft verwijderd. God heeft een heerser voor Zijn volk gestuurd om vrede te verklaren - een vrede die God heeft gevestigd. God zal het laten gebeuren. In het licht van de zwakheid en kwetsbaarheid van Israël, wie anders dan God had de voorwaarden voor vrede kunnen vaststellen? Voor welke doeltreffende oorlogswapens had het zwakke Israël kunnen zorgen? En de wapens van Efraïm en al die andere machtige naties zijn er niet meer: hun wapens werkten niet om hun permanente vrede te geven. 

De visie van Zacharia herinnert ons eraan dat geweld van welke aard dan ook niet de manier is om persoonlijke, gemeenschappelijke of internationale problemen op te lossen. De profeet geeft hoop aan degenen die werken voor vrede in situaties die hopeloos lijken. Geen enkele poging tot vreedzame oplossing is hopeloos, want God moet er voor zorgen en als we dit geloven dan moeten we samenwerken met het goddelijke verlangen en plan. We moeten God uitnodigen door middel van onze gebeden en het oprechte verlangen om vrede te sluiten in ons hart. Dan kunnen we onze uiterste best doen om vrede te sluiten overal waar die afwezig is. We weten waar Gods hart ligt. We werken niet op ons zelf, maar hebben God in ons hart. 

De tekst uit het evangelie van vandaag bevat drie elementen: een gebed van dankzegging voor wat God heeft geopenbaard, een verklaring waarin de identiteit van Jezus wordt verkondigd en tenslotte een uitnodiging om zich tot Jezus te wenden. Terwijl de tekst van vandaag een sterke aantrekkingskracht heeft op iedereen die lijdt onder de zware eisen

5 juli 2020, Antoon Boks OP

van het leven, is het oorspronkelijke gevoel ervan vrij specifiek. Mensen die bekend zijn met Bijbelse literatuur zullen deze teksten herkennen als afkomstig uit de Wijsheidtraditie van de Hebreeuwse bijbel: God biedt een nieuwe wijsheid aan degenen die Jezus horen, maar velen accepteren het geschenk niet. De passage van vandaag komt na verhalen van afwijzing. Jezus heeft zojuist de religieuze leiders en de leiders in de steden van Galilea, die zijn woord hebben verworpen, aangepakt. Zij waren de slimmeriken die dachten dat ze al wisten wat ze moesten weten. In hun trots en gebrek aan nederigheid negeerden ze de wijsheid die God in Christus bekend maakte. Dit waren ook de religieuze leiders waarvan veel mensen dachten, dat ze God en zijn wegen kenden. Degenen die Jezus verwierpen waren degenen naar wie veel mensen zich gewend hadden om te weten hoe zij zich moeten gedragen, hoe ze moesten leven in overeenstemming met Gods wil. De ‘wijze en geleerde mensen’ herkenden God niet; hoe wijs waren ze eigenlijk? 

Matteüs neemt dit motief over om naar Jezus te wijzen als Gods wijsheid die mens is geworden. Jezus spreekt tot degenen die soms bang zijn voor de zware last van de religieuze wetten. Wijsheid komt niet voort uit onze eigen inspanningen of studie; mensen krijgen het van God. Jezus' weg en zijn woorden zijn Gods gave van wijsheid aan degenen die het willen ontvangen. Ons wordt gevraagd om te bepalen wat de wijze en wat de dwaze manier van leven is. Jezus aanvaarden is kiezen voor de wijze manier van leven. 

We hoeven geen lange lijst van regels te accepteren die alle omstandigheden van het leven dekken. Dat zou te veel zijn om te lezen en nog moeilijker om na te volgen! We worden uitgenodigd om door Jezus' ogen naar de wereld te kijken, om Zijn wijsheid te aanvaarden. Voor Hem zijn we allemaal zonen en dochters van God. We zien er allemaal anders uit: van zwart naar wit en alle bruine kleuren daar tussen en we spreken niet dezelfde taal, maar we hebben dezelfde ouder: God die van ons houdt. We zijn geen vreemden voor elkaar, we zijn lid van dezelfde familie. De wijsheid van Jezus nodigt ons uit om elkaar als zusters en broeders te behandelen. Daarvoor hoeven we geen universitaire diploma's in ethiek of psychologie voor te hebben. Iedereen kan leven als echte wijze mensen als we op deze manier handelen. We mogen elkaar misschien niet altijd, maar met Gods genade streven we ernaar om te zijn zoals Hij met een zachtmoedig en nederig hart. Zijn leven en zijn woorden hebben ons geleerd wat ware wijsheid is. Jezus prijst God vandaag omdat God die wijsheid toegankelijk maakt voor iedereen die Jezus accepteert.
Moge dat werkelijkheid zijn alle dagen van ons leven.
Naar boven

15e zondag door het jaar:
Jesaja 55, 8-12; Matheus 13,1-23

Zon en Regen, zaden en planten, bewerken van de grond, wie een tuin heeft weet hoe dit alles op elkaar in werkt. Wij hebben een moestuin en de afgelopen maanden ben ik regelmatig ‘s morgensvroeg of in de avond naar onze moestuin gewandeld of gefietst om water te geven. Je zou het bijna vergeten na deze week, maar we hadden de afgelopen maanden niet alleen met het corona virus te maken ,het was ook mooi, zonnig weer. Het gevolg was wel dat het al vroeg in het jaar zeer droog werd en de kleigrond hard en kurkdroog. Voor de tuin , voor de jonge aanplant schadelijk, ze verdrogen en slaan niet aan, dus water pompen, jonge aanwas besproeien

Hieraan moest ik denken bij het horen van de lezingen van vandaag. Beelden van natuur, van grond en zaad, van regen en sneeuw.
Bij Jesaja horen we: Zoals de regen neerdaalt en pas terugkeert als zij de aarde gedrenkt heeft en zo vrucht voortbrengt. Zo gaat het ook met het woord van God. En in het evangelie is het Jezus die met een soortgelijke beeldspraak spreekt over zaad dat wel of niet tot wasdom komt. In de beelden gaat het om de wisselwerking tussen het zaad, de weersomstandigheden en de kwaliteit van de grond. Jesaja en Jezus gebruiken deze beelden om de wisselwerking tussen Gods woord en ons als hoorders duidelijk te maken. Met andere woorden, als het gaat over het geheim van het leven, wat horen wij dan en hoe gaan we er mee om? In taal van geloven: Hoe werkt het Woord van God door in mijn, ons leven ? 

In de gelijkenis gaat het over de grond, de aarde waarop gezaaid wordt en Jezus schildert ons vier verschillende soorten. Platgelopen aarde, rotsgrond , verwilderde bodem en vruchtbare grond. Er wordt ons een spiegel voorgehouden over de wijze waarop wij, mensen van God, luisteren naar zijn woord. Het woord van God is er, maar of het vrucht draagt, hangt mede af van ons, van ons mensen. De dichter Guido Gezelle heeft er een prachtig gedicht over, “Als de ziele luistert “. Als de ziele luistert spreekt het al een taal dat leeft. Het gaat om een inwerking, een wederkerigheid, tussen jou, ons en het geheim van het leven , Het geheim dat wij God noemen

 
En dan horen we vier verschillende soorten grond, vier verschillende wijzen van omgaan met. Allereerst het beeld van de platgetreden grond, het pad. Het gaat over de momenten dat we het wel geloven. Er is niets nieuws meer te beleven, het leven wordt ervaren als een sleur. Ach, we hebben het al zo vaak geprobeerd, wat haalt het nog uit . Het is een instelling van ‘Het zal mijn tijd wel duren’. Op zo’n moment is alle fut er uit. De verwondering, het ware genieten is weg, en het leven wordt dor en doods.
Een ander beeld is de rotsgrond . We horen het woord zijn enthousiast maar… Al snel zien we allerlei beren op de weg . We hebben niet de

12 juli 2020, Jos Oostrik

 energie om ons in te zetten , we haken af. Het woord schiet geen wortel in ons. 

Als derde gaat het om grond waar van alles opschiet. Wie een tuin heeft weet dat je onkruid moet wieden . Het is het beeld van verwarring . Er is zo veel wat ik kan kiezen , er zijn zoveel zaken waar ik me druk over maak er zijn zoveel aandachtsvelden, dat ik uit eindelijk tot niets kom. Het verstikt mijn weg. 

En dan is er de goede en volle grond. Zij brengt veel, overvloedig vruchten voort. Het geeft een intens gevoel van vreugde bij de oogst. Ziet eens wat het ons gebracht heeft. Het is leven wat de moeite waard is, dat zin geeft. En dan gaat het niet om de hoeveelheid. Er is vreugde om grote en kleine vruchten.

In de lezingen van vandaag hoor ik een oproep om me in te laten met dat geheim van het leven. Dit goddelijke geheim, het woord van God, verdwijnt als het in ons leven niet de kans krijgt om in ons door te werken, zoals zaad in de grond. 

In de Schrift, de bijbel, vinden we talloze teksten en verhalen over mensen die ons zijn voorgegaan in het luisteren en vrucht dragen. Verhalen over Abraham en de aartsvaders, zij hoorden een stem en gingen op weg. Over Mozes en Elia, koningen en profeten ze werden geroepen en stemden in. Over Maria, die bezoek kreeg van de engel en zei: Mij geschiede naar uw woord, hier ben ik. Maar bovenal Jezus, een mens als wij die ons heeft voorgedaan wat het betekent te luisteren naar de stem van de Eeuwige, zijn Vader. 

In de samenleving van nu lijkt soms het goddelijk geheim te verdwijnen. Wij leven er langsheen, nemen het niet waar en op haar beurt krijgt het niet de kans om op ons in te werken. Maar toch. Als er iets is wat de afgelopen maanden van corona is opgevallen is het wel het gemis aan contact, elkaar nabij zijn. We ontdekken wat echt van belang is, de dienst aan elkaar, het vitale belang van zorg en gemeenschap. Juist nu wordt iets van het geheim van het leven zichtbaar. Dat we elkaar nodig hebben, hebben we ook als gelovige mensen opnieuw ontdekt. Het samen komen elkaar bemoedigen en inspireren in ons geloof. 

Iets van het geheim van leven wordt ook zichtbaar in het protest, het verzet tegen discriminatie, tegen armoede en onrecht. Het diepe verlangen naar vrede en gerechtigheid wordt voelbaar. 

Vandaag wordt ons een model voorgehouden van leerling zijn. Het zijn niet de mensen die mijn woord niet kennen en het niet weten, maar het zijn zij die mijn woord horen en er naar luisteren. Moge het ons gegeven zijn te luisteren naar deze stem in ons leven en met de geliefde uit het Hooglied bidden: Laat mij horen jouw stem . Druk een zegel op mijn ziel. Naar boven

16e zondag door het jaar:
Wijsheid 12, 14-18; Matteüs 13,24-35

De lezingen van deze zondag laten ons een wereld van verschil zijn tussen onze manier van denken en reageren op wat er gebeurt om ons heen en de wijze waarop wij gewezen worden op Gods manier van kijken

De reactie van de knechten op het verschijnen van het onkruid tussen het gezonde gewas is heel invoelbaar. Er zijn genoeg mensen die bij al wat er gebeurt in onze wereld zich afvragen waarom God niet ingrijpt. Waarom gaan de conflicten in het Midden Oosten alsmaar door en escaleren zij van dag tot dag? Waarom komt God niet tussenbeide om alle mensen die hongeren en op de vlucht zijn te helpen? Het is een herkenbare reactie van de knechten om het kwaad met wortel en tak uit te roeien. Ik herken eenzelfde ongeduld in alle demonstraties die het antiracisme aan de kaak stellen, maar tegelijkertijd vraag ik me af waar al die demonstranten dan vóór zijn en wat zij eraan doen! 

In de gelijkenissen die Jezus ons vandaag vertelt over het koninkrijk van God gaat het integendeel over geduld en wachten: je moet het onkruid niet voortijdig uitroeien, maar wachten tot de tijd van de oogst! Wat betekent dat? Moet je je ogen sluiten voor al wat er aan onrecht in onze wereld bestaat en lijdzaam toezien tot alles weer goed komt of moeten wij zelf op een andere manier gaan kijken en handelen?
De lezing uit het boek Wijsheid kan ons daarbij helpen want zij leert ons te kijken met de ogen van God en hoe kijkt die? Er wordt gespro-ken over Gods kracht en dat is een andere dan die van totalitaire heersers en machthebbers die menen dat zij het laatste woord te zeggen hebben en de wereld inrichten naar hun bevinden en de kleinen en armen onderdrukken en eigen macht vergroten. Over de ware koning over de

19 juli 2020, Henk Jongerius OP

wereld wordt gezegd dat hij rechtvaardig is,dat hij recht doet aan mensen en daardoor ons eigenmachtige optreden be-schaamt, en dat hij oordeelt met zachtheid en regeert met mildheid. Dat is wel een heel andere houding dan die welke het onrecht met man en macht wil uitroeien. De manier waarop God kijkt is er een waarin liefde voor mensen – goeden en kwaden – de grondtoon is en misschien is dat voor ons wel heel moeilijk! 

Er wordt niet gezegd dat het kwaad onbelangrijk is, maar dat je het op een heel andere manier zou moeten benaderen. Misschien helpt het beeld van een vader en moeder die hun kinderen groot brengen want echte opvoeders laten hun kinderen zelf tot de ontdekking komen wat goed en rechtvaardig is en wat kwaad en destructief is. Zij kunnen leren hoe het kwaad ook in hun eigen leven naar boven komt, maar hoe dat te overwinnen is door naar anderen te kijken niet met de oog-opslag van overheersen en bezitten maar van gelijkwaardigheid. 

Wij worden door de Heer van hemel en aarde uitgenodigd om zo naar anderen te kijken als wij ook zelf gezien willen worden en dat vraagt om geduldig wachten. Pas als wij elkaar kunnen gaan zien als mensen die van het leven goeds verwachten, kunnen wij het kwade dat wij tegenkomen met liefde en goedheid tegemoet treden en ‘vurige kolen te stapelen’ in plaats van uitroeien en vernietigen, en hebben wij iets begrepen van de blikrichting van God. 

Het moge ons gegeven worden het kwade met geduldige goedheid tegemoet te treden, zodat het als sneeuw voor de zon gaat verdwij-nen. Zo straft het kwaad zichzelf en zal er ruimte komen om in gelijk-heid en respect met elkaar te leven en worden wij medewerkers van Hem die zijn zon doet opgaan over goeden en kwaden opdat liefde het laatste woord krijgt onder ons. Naar boven

17ezondag door het jaar:
1Koningen 3,5.7-12; Matteus. 13, 44-52

1. Voor wie geloofd hebt Gij het hemelrijk ontsloten. Woorden, broeders en zusters, uit de beroemde hymne het Te Deum. Het hemelrijk, of het koninkrijk der hemelen, of Gods koninkrijk, een thema dat de evangelist Matteüs doorheen zijn evangelie bezig houdt. Zalig de armen van geest, zegt Jezus in de zaligsprekingen. Want van hen is het koninkrijk der hemelen (5,3). Jezus leert ons te bidden om dat koninkrijk (6,10) en hij spoort ons aan schatten in de hemel te verzamelen…Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn (6, 20-21). Zoek dat koninkrijk en zijn gerechtigheid (6,33), waar de kleinste groter is dan Johannes de Doper (11,11). Wie niet wordt als een kind zal het koninkrijk zeker niet binnengaan ( 18,3-4). En ook spreekt Matteüs over het koninkrijk van de hemel in de vergelijking wanneer de koning rekenschap vraagt van zijn dienaren (18,23). Ook de parabelrede, hoofdstuk 13 uit het evangelie van Matteüs, die wij deze weken lezen roept in verschillende gelijkenissen een beeld op hoe het nu eigenlijk zit met dat ‘koninkrijk van de hemel’. Het rijk der hemelen! Matteüs roept verschillende beelden op die iets over dat hemelrijk uitzeggen: een mosterdzaadje, zuurdesem, een schat in de akker, een sleepnet met vissen

2. Waar denken wij aan als wij over de hemel spreken? Wellicht denken wij bij de hemel aan de plaats waar wij niet zijn. Zij ligt, geaard als wij zijn, buiten ons bereik. Aarde, dat is de grond waarop wij staan, waar wij samenleven, werken en wonen: de grond van ons bestaan. Bij ‘hemel’ gaat het dan om wat niet hier en nu is, ongrijpbaar voor wat wij hier en nu zijn en kunnen. De reis naar dat rijk der hemelen is de reis naar thuis, naar God. Ik geloof dat wij deze reis alleen kunnen begrijpen als we de symboliek van de hemel verstaan: goddelijke nabijheid, bron van geluk en goedheid. Het duidt op de plaats waarin er contact is tussen het diepste van een mens en de eigen diepte van God. Waar de mens geraakt wordt, God ontmoet, God laat gebeuren in het leven, daar is de hemel. Daarom zoekt Jezus zijn leerlingen dan ook te overtuigen wanneer hij hen instrueert ‘Het koninkrijk van de hemel is nabij’(10,7). In de opdracht die hij zijn leerlingen geeft zijn de kenmerken van het koninkrijk versleuteld: zieken worden genezen, melaatsen gereinigd, demonen worden uitgedreven. De auteur Gerard Reve, waagt zich ook aan een beschrijving. Hij zoekt het daarbij niet in het grootse, maar in het alledaagse. In Reve's Koninkrijk Gods hoef je 'nergens meer naartoe', want iedereen bevindt zich 'op beloopbare afstand'. Het zal 'verrassend dorps zijn opgezet. En niet veel groter dan Schoorl; windstil weer; babbeltje maken; man rookt pijp aan achterdeur, kijkt naar lucht, enzovoorts.' Hier worden vergezichten van al hun pracht en praal ontdaan. Ineens, door dat specifieke 'Schoorl' en 'man rookt pijp', worden we er fijntjes op gewezen dat alles wat we erover zeggen, meer vertelt over onszelf dan over dat koninkrijk.
3. In het boek Deuteronomium (30, 11-14) krijgen wij een aanwijzing dat de richtingwijzers die wij op onze levensweg ontvangen verrassenderwijze niet richting hemel wijzen. Jan Wit heeft die vaststelling prachtig verbeeld in een liedtekst. Het woord van liefde, vrede en recht is in uw eigen mond gelegd, is in uw eigen hart

26 juli 2020, Bruno Wilderbeek ocso

geschreven. Rondom u klinkt de stem van God: vrijspraak, vertroosting en gebod, vlak vóór u ligt de weg ten leven. Of zoals Marjolein de Vos het in de titel van haar wandelboekje zo treffend verwoordde: Je keek te ver. Dat wat je zoekt is hier. 

4. Niettemin, mensen zijn op weg. De eerste christenen werden ‘mensen van de weg’ genoemd. Reizen naar de andere kant van de wereld bijvoorbeeld om vervolgens te ontdekken dat de langste reis de reis naar binnen is, zoals Dag Hammarskjöld schreef in zijn boekje Merkstenen: “De langste reis is de reis naar binnen.”
Mensen van de weg zijn zoekers. Zoeken om te vinden. Een schat verborgen in een akker. Een parel. Of Salomo die op zoek is naar wijsheid! Echter, niet het bestuderen van veel boeken, niet onze mobiliteit, niet de snelle toegang tot alle media, nee, ons eigen leven, in zijn eigen dynamiek, in zijn individuele grenzen en mogelijkheden, zijn ontwikkeling, zijn toeval ook, geeft ons het diepste inzicht. Het leven in dit lichaam, op deze plek, leert ons te onderscheiden, wat te onderscheiden is. Een dynamiek die uiteindelijk ons leven uitmaakt, ons leven bepaald. Het vraagt van ons en van iedere generatie steeds opnieuw onderscheiding en inzicht. Over dat inzicht, over die onderscheiding gaat het op die weg vooral, dunkt mij! 

5. De Schriftlezingen van vandaag laten ons de dynamiek van zoeken en vinden zien. En wanneer je gevonden hebt wat dan? Religieuze mystici zoeken hun leven lang. Maar natuurlijk is het gemakkelijker te zeggen: ‘Kijk, ik heb gezocht en ik heb het nu gevonden’. Bij deze geliefde, in die gemeenschap, in dat beroep. En dat is op zich natuurlijk een groot goed. Maar het kan ook surrogaat zijn. Een antwoord dat het tegendeel is voor het openstaan van wat ongrijpbaar is en ons overstijgt, voor dat wat hemels is. De Bijbel geeft het advies om schatten te verzamelen in de hemel. Maar wat zijn dit dan voor schatten? En hoe doe je dat: schatten verzamelen in de hemel? Ik stel me zomaar voor dat de schatten in de hemel niet materieel zijn, maar juist die dingen die niet te zien zijn of aan te raken. Ongrijpbaar omdat het niet valt onder de categorie van het hebben maar onder die van het zijn. Zoeken om te vinden. Een opmerkzame geest. Een schat in de akker. Een parel. Dat is nooit een kwestie van hebben. 

6. Zoeken om te vinden. Het moeilijke van die zoektocht is, met vertrouwen vol te houden en er vrede mee te hebben,3 dat het eindpunt onbereikbaar is. Steeds opnieuw te willen leren dat de echt essentiële, diepere levensvragen, altijd vragen blijven. De vraag is sterker dan het antwoord, dat altijd een reductie van het mysterie is. Geen kwestie van hebben dus. Ik heb het geloof niet, ik ben gelovig met alle onzekerheid, plezier, drift en niet-weten dat daarmee gepaard gaat. Op die geloofsweg bieden de Schriften ons richtingwijzers. Zoals Jezus van wie wordt gezegd dat hij de weg, de waarheid en het leven is (Joh.14, 6). Die Zoon Gods, zo geloven wij, is in ons uitgezaaid. Een lamp voor mijn voet is zijn woord, een schijnend licht op mijn pad. Rondom zijn geopende woorden schijnt licht. Het schenkt wijsheid aan wie onervaren is (ps.119, 105; 130).Naar boven

18de zondag door het jaar:
Jesaja 55: 1-3; Matheus 14: 13-21

Zijn wij gelovigen allemaal dromers? Als we kijken naar de benarde situatie van zoveel slachtoffers van het corona-virus, maar ook naar zoveel armen, daklozen en hongerigen in de wereld, wie heeft dan het lef om iets beters te beloven in de toekomst als het nu zo slecht gaat met zoveel mensen? Een profeet doet het- en wanneer een profeet spreekt, worden we dromers van de betere wereld die wij samen met God moeten proberen te maken. Profeten durfden, maar zowel in Bijbelse tijden als vandaag lijken ze wel dwazen.

De profeet van wie we vandaag een stukje hoorden, De tweede Jesaja leefde in de zesde eeuw voor Christus en was bij het volk van Juda in ballingschap. Zijn profetische taak was niet om hen te berispen voor hun ontrouw, maar om hen te troosten, door hen te vertellen, dat ondanks alles God hen niet vergeten had. Hij vertelde hun dat er een nieuwe toekomst zou komen. Net als in de dagen van de Exodus, zou God hen verlossen uit de slavernij, hen leiden door de woestijn, hen weer voorzien van water en voedsel voor hun reis en ze veilig naar huis brengen. 

De verslagen en gebroken mensen in de ballingschap kregen een uitnodiging om Gods gasten te zijn en om gratis te komen eten en drinken. Zo is het altijd bij God. Wanneer we op ons laagste punt, in een door onszelf gemaakte ballingschap leven, komt er een uitnodiging om terug naar huis te gaan, waar ons een maaltijd wacht. De uitnodiging luidt: Het kan me niet schelen wat je hebt gedaan, kom naar huis! Ik heb wat je echt nodig hebt en ik wil het je gratis geven. Vertrouw op mijn woorden. Ondanks hun huidige situatie stelt God door de profeet de verpletterde mensen gerust om Zijn woorden te vertrouwen en te handelen naar wat ze horen. God heeft hen niet in de steek gelaten, zal hen verlossen, hen weer in hun land vestigen, hen voeden en hen drank geven – gratis. Ze moeten luisteren en reageren: “We doen het.”
In Jezus heeft God ons die uitnodiging gestuurd. God biedt een speciale maaltijd, zelfs op een verlaten plaats. Schijn kan bedriegen: geen tafel, geen linnen servetten, geen gemest kalf en de beste wijn, die de profeten beloofd hadden. Maar… bij de vermenigvuldiging van de broden en vissen is Gods belofte aan de arme mensen vernieuwd en zijn er tekenen voor wie ogen hebben om te zien en oren om te horen. Jesaja moedigt ons vandaag weer aan. 

De vermenigvuldiging van de broden en vissen is een spectaculair wonder. Maar het begint erg klein en onder schijnbaar onbeduidende 

2 augustus 2020, Antoon Boks OP

mensen. Dat is waar God meestal een goed werk begint, zodat de mensen niet kunnen beweren dat er enig succes was alleen gebaseerd op hun vaardigheden en verdiensten. God is hier aan het werk. Het is Gods idee om mensen te voeden en het is God die het mogelijk maakt om het te doen. 

Mensen moeten een rol spelen. De leerlingen begrijpen hun situatie: de menigte is groot en ze hebben bijna niets te geven om de honger van de mensen aan te pakken. Vijf broden en twee vissen is alles wat ze daar hadden. Ze hebben misschien bijna niets te bieden, maar ze luisteren naar wat Jezus zegt en bieden aan wat ze wel hebben. Ze hadden kunnen kijken naar hun eigen behoeften en de weinige broden en vissen voor zichzelf hebben kunnen bewaren. Dat zou verstandig hebben geleken. Maar de menigte had honger, ze moesten gevoed worden en de leerlingen gaven het beetje dat ze hadden volledig in Jezus' handen om hen te voeden. 

Er zijn momenten waarop we gewoon ons helemaal aan God moeten overgeven. Dat hebben we de afgelopen weken in de lezingen gehoord. We horen vandaag dezelfde boodschap als we nadenken over het wonder van de broden en vissen. Dat is het samenwerken dat God van ons vraagt. We moeten erop vertrouwen dat er geen andere manier is om de grote problemen aan te pakken waarmee we in onze wereld worden geconfronteerd, zoals ziekte, honger, racisme, oorlog, onrecht, geweld, ziekte, sociale ongelijkheid, enz. We doen wat we kunnen, ook al denken we dat het niet zal helpen. We geven wat we hebben aan Christus die uitnodigt: "Breng ze hier naar mij" en we zullen zien wat Hij doet met ons aanbod. 

We zijn hier bij de Eucharistie in Jezus' naam bij elkaar om te delen. We zijn gelijk omdat we God nodig hebben om onze honger te stillen. We zijn ook gelijk omdat wat wij - uit ons zelf - niet genoeg kunnen doen om de wereld te verlossen van al die ellende die er is. We hebben God nodig om aan te vullen wat ons ontbreekt om de hongerigen te voeden en de zieken te genezen, zoals Jezus zijn leerlingen later vertelde om te doen. 

Niemand ging die dag hongerig weg. Laten we bidden dat na deze Eucharistie wij ook weg mogen gaan om welzijn te verspreiden in ons eigen leven en dat van anderen. We bidden ook dat de Geest over ons komt om ons samenkomen rond Gods Woord zo te beleven, dat we als Christenen mogen blijven leven.
Moge dat werkelijkheid worden iedere dag opnieuw.
Naar boven

H. Dominicus: Matteus 5,13-16

Het is 15 augustus 1217, het feest van Maria ten hemelopneming. De orde bestaat nu officieel een jaar en was slechts een handjevol broeders groot. Zij waren bijeengeroepen in Prouille omdat Dominicus besloten had ze uit te zenden. Dit tot verbijstering van zijn beschermheren in Zuid-Frankrijk en de broeders zelf. Zij waren immers pas toegetreden, onvoldoende theologisch onderlegd en gevormd. Nam Dominicus niet een groot risico? Nuchter gezien, ja hij nam een risico. Hij stelde het voortbestaan van de orde, moet je wel denken, op het spel. Maar had Jezus dat ook niet gedaan met zijn apostelen, ook nauwelijks gevormd. Hij had hen genoemd: het zout der aarde en het licht der wereld. Dat zijn ze niet als ze bijeenblijven en niet uitwaaieren de wereld in. Zo zond Dominicus vier broeders naar Spanje en twee aparte groepjes naar Parijs. Deze beslissing toont zijn ongelooflijk geloof in Gods zorg voor zijn Orde en zijn onvoorwaardelijk vertrouwen in de broeders die hij op weg zond. Dominicus schijnt zijn beslissing gerechtvaardigd te hebben met de woorden: “Opgeslagen graan verrot, als het is uitgezaaid, kan het vrucht dragen. 

“Jullie zijn het zout van de aarde. Maar als het zout krachteloos wordt…” Het typische is: het zout wordt nooit krachteloos, is altijd bruikbaar. Het wordt gedolven uit de grond, of het wordt gewonnen uit de zee. Zout is er in overvloed en onmisbaar om b.v. het voedsel op smaak te brengen. Maar het zout moet wel gebruikt worden om het tot zijn recht te laten komen. Zo is ook het evangelie nooit krachteloos, verliest het nimmer zijn betekenis. Alle eeuwen door heeft het zijn werk gedaan, onder alle volken en generaties. Het evangelie is onmisbaar, het heiligt het leven

8 augustus , Paul Minke OP

en het heiligt de gemeenschap. Maar het moet wel verkondigd worden wil het vruchtbaar zijn voor de mensen, vruchtbaar zijn in de maatschappij en de samenleving die wij met elkaar vormen. Het evangelie is geen dode taal maar een bron van leven voor wie hoort. Het evangelie is geen boek voor in een boekenkast maar een weg tot geloof Het evangelie is geen studieobject maar maakt ons tot getuigen van de Heer. Eerst dan zijn wij zout van de aarde, krachtig, voedzaam, het leven verrijkend. Dominicus had dat begrepen en zond, als Jezus, zijn broeders de wereld in. 

Jullie zijn het licht der wereld. Zo lang de zon schijnt is er altijd licht. Zo lang er verkondigd wordt, getuigt wordt van de daden des Heren zal het licht niet ontbreken en een baken zijn voor wie levenszin zoeken. Zo lang de Kerk, de Orde samenkomt op de berg, biddend en vierend, maken zij zichtbaar waar mensen hun levensgeluk kunnen vinden. Zolang wij, hoe klein en kwetsbaar ook, licht voor anderen zijn goede werken laten zien, barmhartigheid bewijzen, de vrede dienen, saamhorigheid beoefenen, geborgenheid bieden, zorg, aandacht en liefde delen maken wij zichtbaar hoezeer het welzijn van de wereld ons ter harte gaat, meer nog hoezeer God betrokken is bij het wel en wee van kerk en wereld. 

Wij vieren vandaag het feest van St Dominicus, onze stichter en vader. Zoals de broeders in Prouille weten ook wij ons gezonden. Zoals eertijds stelt Dominicus zijn onvoorwaardelijk vertrouwen in ons Moge zijn geloof in Gods zorg en liefde voor de broeders ook het onze zijn. Amen.Naar boven