1e zondag veertigdagentijd:
Deuteronomium 26,4-10; Lucas 4,1-13

Vandaag vertelt de lezing uit het boek Deuteronomium over het brengen van het ‘eerstelingenoffer’ als het volk is aangekomen in het beloofde land. De eerste vruchten van de oogst werden in de tempel aan God toegewijd en daarbij werd de zo genoemde ‘geloofsbelijdenis’ van Israël uitgesproken. Hierin belijdt Israël dat het vrijgekocht is uit het slavenhuis Egypte en gekomen is op de grond die voor het volk bestemd was.

Dit gebeuren kun je karakteriseren als een geloofsbelijdenis, maar dan niet in geloofsartikelen maar als een zich aansluiten en gedenken van Gods wondere daden. Ten diepste gaat het hierbij niet over het zich herinneren van gebeurtenissen in het verleden – hoe zinvol dat ook kan zijn -maar om het je bewust worden van hoe God met mensen omgaat. De gebeurtenissen uit het verleden worden hier en nu herdacht om je ervan bewust te zijn hoe het God is die ons tot hiertoe heeft geholpen en die daarin de belofte doet horen dat hij ook in de tijd die komt zal blijven: ‘Ik zal er zijn zoals Ik er zal zijn’.

In het ritueel van het brengen van de eerstelingen van de oogst wordt beleefd hoe alle vruchtbaarheid van God komt en zal blijven komen, ook in de toekomstige tijd.

Ik vind het een ontroerend ritueel dat eigenlijk alleen maar in het volbrengen ervan zijn zeggingskracht laat ervaren en het vertelt ons dat deze ‘geloofsbelijdenis’ een getuigenis is van de weldadige aanwezigheid en genegenheid van God voor mensen.

Wie deelneemt aan dit ritueel spreekt al doende zijn vertrouwen uit in de Naam van de Ene, die hemel en aarde maakt en het werk van zijn handen

6 maart 2022, Henk Jongerius OP

nooit verlaten zal. Het is een dynamisch gebeuren waarin je je uitspreekt over de Bron van onze werkelijkheid en onze geschiedenis en doet je hoopvol en in dankbaarheid in het leven staan!

Deze levenshouding moet je telkens weer opnieuw leren en tot uit-drukking brengen in de woestenij van onze wereld opdat zij be-woonbaar blijft en toekomst zal kennen.

Zoals het volk die levenshouding, dat geloof, heeft moeten leren in de tocht door de woestijn, laat Jezus ons vandaag zien hoe ook hij zich dat geloof heeft toegeëigend in de woestijn waar hij veertig dagen verblijft. Het is daar dat hij leert dat de mens niet leeft van brood alleen maar van elk woord dat komt uit Gods mond. In zo’n leven laat je je niet leiden door de Satan, de verstoorder, maar zul je de Naam van de Ene in ere moet houden en dus je plaats weten en God niet op de proef stellen.

De drie beproevingen in de woestijn raken aan de kern van wat er in de geloofsbelijdenis uit Deuteronomium geschreven staat. Zij leren ook ons in de veertigdagentijd ons opnieuw van onze plaats bewust te worden en te leven vanuit het besef dat niet wij het laatste woord hebben in en over het leven, maar dat het ons als een gave en opgave gegeven wordt. Wij mogen leven in de aanwezigheid van een God die mensen bemint en ons leven vruchtbaarheid geeft. Het zal ons nieuwe mensen maken die zich ook naar anderen niet ge-dragen als een god maar brood voor hen zijn, zich niet verheffen boven hen maar als engelen hen dienen: mensen uit één stuk die betrouwbaar zijn in hun woorden en geloofwaardig in hun daden. Zo verandert onze wereld van een woestijn tot een vruchtbare plaats, een tuin, een oase waar wij in dankbaarheid onze Schepper en Va-der gedenken, vandaag en in de tijd die komt!
Naar boven

2e zondag veertigdagentijd:
Genesis 15,5-18; psalm27; Lukas 9,28-36

Het is niet te veel als ik zeg dat de wereld in crisis is. De oorlog in de Oekraïne bepaalt al meer dan twee weken ons leven; beelden van geweld, van wanhopige mensen. En al dit wapengekletter, de stroom vluchtelingen….. het maakt ons zelf ook angstig. Eigen aan crisis is onzekerheid, angst. Je leven staat te schudden op zijn grondvesten. Waar doe je goed aan? Hoe ga je om met deze onzekerheid? In al dit vragen, in dit meeleven met de slachtoffers wordt iets zichtbaar van ons diepe verlangen naar recht en vrede. Juist in onze bezorgdheid wordt zichtbaar wat onze diepste drijfveren zijn. In de lezingen van vandaag gaat het ook over mensen die in crisis zijn, Abraham en Jezus.

Abraham, is weg getrokken uit Ur der Chaldeeën op weg naar een nieuw land, een nieuwe toekomst. Maar hij twijfelt, hoe kan er toekomst zijn als ik geen kinderen, geen opvolger heb. En hij verwijt de Eeuwige dat hij nog geen zoon heeft. ‘ Je kunt mooi praten Eeuwige, je hebt het al drie keer beloofd maar nog steeds geen teken van nieuw leven’. De Heer laat hem de hemel zien met de sterren en zegt: ‘Zo talrijk wordt jouw nageslacht’. En dan volgt een visioen, een beeld een ritueel van een verbond. Hij snijdt de dieren doormidden en legt ze open neer. Er komen aasgieren, boze krachten maar Abraham verjaagt ze en dan valt hij in slaap en hevige angst, duisternis overvalt hem. Het is een schitterend beeld van crisis. Je bent angstig, onzeker, maar je strijdt wel tegen het onrecht. En dan staat er : ‘Abraham heeft geloofd en dat geloof is hem aangerekend als gerechtigheid’. Met andere woorden hij laat zich niet ontmoedigen door de angst. Vervolgens gaat de Eeuwige, als een vuur, door de twee helften van de geofferde dieren. Het verbond wordt gesloten en Abraham gaat voort op zijn weg, niet veel later krijgt hij een zoon, er is weer toekomst en de crisis voorbij.

Ook Jezus is in gewetensnood. Ook voor hem een ervaring van crisis . Hij heeft net verteld dat hij moet lijden. Er is de dreiging van opgepakt te worden en veroordeeld te worden. ‘Hij moet door de oudsten, hogepriesters en schriftgeleerden worden verworpen en ter dood gebracht’. De evangelist Lukas spreekt over zijn heengaan, letterlijk zijn exodus . Jezus wordt zich bewust van het gevaar, van het lijden dat hij moet ondergaan. Voor hem is niet de vraag zie ik het wel goed, maar veeleer houd ik het vol. En op dat moment van bewustwording, van crisis, gaat hij de berg op om te bidden. In tijden van nood gaan wij mensen bidden. Wij zoeken troost en vragen ons af wat echt van belang is. Wij zien dat ook in Oekraïne, waar mensen samenkomen, kaarsen opsteken en bidden om uitkomst.

Hij gaat de berg op en in het bidden gebeurt er iets bijzonders. Hij, Jezus, ontmoet Mozes en Elia, beiden mannen die ook de berg op gingen toen ze zich bedreigd voelden en niet wisten waar ze goed aandeden. Zij zijn symbool voor het zoeken naar het geheim van het leven. In tijden van nood stellen we ons de vraag: ‘Waar gaat het uiteindelijk om?’

13 maart 2022, Jos Oostrik

Gewoonlijk wordt dit verhaal de gedaanteverandering op de berg Thabor genoemd. Je zou het ook een mystieke ervaring kunnen noemen. In het gebed op de berg gaat Jezus in gesprek met twee mensen uit de traditie, met wet en profeten en plots begint hij te stralen. Hij wordt zich weer bewust van zijn roeping, dienstknecht, profeet, zoon van God te zijn. Dit inzicht maakt hem krachtig, hij straalt. En hij gaat op weg naar Jeruzalem
Jezus gaat bidden. Hij onderhoudt zich met de traditie, met Mozes en Elia, een boeiende vorm van bidden , je verhouden met verhalen , personen uit de schrift. Het roept bij mij de vraag op met welke verhalen, welke Bijbelse figuren verhoud ik mij, welke verhalen, welke personen zijn voor mij richtingwijzers in het leven. Wat zeggen verhalen uit de schrift mij in deze tijd van onzekerheid en crisis. Of met de woorden van het lied: ‘Boek jij bent geleefd zeg ons hoe te leven’

In de verhalen van vandaag zien we Abraham en Jezus hoe zij in een tijd van crisis hun weg gaan, hun roeping oppakken. In het visioen krijgen ze de bevestiging op de goede weg te zijn. Nee het is geen gemakkelijke weg, die ze moeten gaan. Maar wel een weg van liefde, van vrede en gerechtigheid, de weg van de Eeuwige wiens naam luidt , Ik zal er zijn. Hij die nooit varen laat het werk van zijn handen. Hij is als een schild om je heen.

De leerlingen die mee de berg op waren gegaan, liggen te slapen. Het is net als later in de hof van Olijven. Blijkbaar hebben zij nog niet door wat er aan de hand is. Petrus verwoordt dat door te opperen drie tenten te bouwen, maar hij wist niet wat hij zei. Het gaat er niet om op de berg te blijven, maar op weg te gaan. Enige tijd later, nadat gebeurd is wat Jezus voorspelde, een afschuwelijk einde aan het kruis, op dat moment komen ze tot de ontdekking dat dit niet het einde is. Hij is niet dood hij leeft. Pas dan verstaan ze waar de kracht, de heerlijkheid van Jezus gezocht moet worden, namelijk in zijn vertrouwen in zijn Vader, in zijn geloof en dat geloof is hem aangerekend als gerechtigheid. Met andere woorden het is uit kracht van geloof dat Jezus zijn weg durfde te gaan, Het is geloof in het verhaal van God met de mensen dat ons toekomst geeft, een wolk, een stem die ons aanspreekt en richting wijst.

Dezelfde Lukas vertelt aan het eind van zijn evangelie over twee leerlingen op weg naar Emmaüs. Ze waren vertwijfeld. Ze hadden zo gehoopt, maar inmiddels is het de derde dag en dan komt er een vreemdeling en beginnend met Wet en Profeten legde hij uit dat de Heer moest lijden. In deze dagen van oorlog worden wij ook uitgedaagd, om met alles wat in ons is de weg van vrede en gerechtigheid te gaan en in deze weg van God te blijven geloven. Ons op onze beurt laten gezeggen door de verhalen van de Schrift en met de woorden van het slotlied zingen:
Die chaos schiep tot mensenland. Schrift die mensentoekomst schrijft. Naam die trouw blijft
Naar boven

3e zondag van de Veertigdagentijd: Ex.3, 1-8a.13-15; 1-4.6-8.11; Lc. 13, 1-9

De verzuchting ‘in godsnaam’, kennen wij allemaal wel als uiting van ongeduldige aandrang of als een uitroep wanneer men na lang beraad tot handelen komt of als uitdrukking van verbazing: ‘hoe is het in godsnaam mogelijk’. Welnu, vandaag gaat het precies daar over: over de naam van God.
Het fragment dat wij zojuist lazen uit het boek Exodus, broeders en zusters, geldt wel als een van de hoogtepunten uit de bijbelse geschriften. Wij hoorden over de openbaring van de godsnaam. God openbaart zijn naam aan Mozes wanneer deze vraagt om een bevestiging van zijn roeping. En God antwoord met woorden (‘Ehjee asjer Ehjee’) die wel vertaald worden met ‘Ik ben, Die Ik ben’. Zo maakt God voor het eerst zijn naam bekend.
Het belang van de naam en van de naamgeving komt tot uitdrukking in de wijze waarop wij er in het taalgebruik mee omgaan Een eigen naam is belangrijk. De naam drukt dikwijls het wezen van de persoon uit. Maar er is ook een relativerend geluid: “What’s in a name” aldus Shakespeare in zijn toneelstuk Romeo en Julia. Wat zegt een naam? Dat wat wij een roos noemen, zou met elke andere naam even heerlijk ruiken.

Ik zal u niet vermoeien met de discussie die de afgelopen jaren is gevoerd toen de vertalers van de Nieuwe Bijbelvertaling het probleem van de vertaling van de godsnaam moesten oplossen. Het aantal voorgestelde alternatieven oversteeg de honderd. Het zegt iets over de betrokkenheid en het belang dat wordt gehecht aan de betekenisvolle naam van God. God wordt met vele namen genoemd. Alle namen zijn menselijke vondsten, gevolg van menselijke overwegingen, en geen enkele naam kan Gods eigen wezen treffen: de veelheid van namen is de uitdrukking van de onnoembaarheid van God.
Woorden schieten tekort om Gods diepste wezen weer te geven. Dat betekent niet een ontkenning van de inhoud van de predicaten van God (liefde, rechtvaardig, barmhartig, meedogend) maar een erkenning van de ontoereikendheid ervan. Recht doen aan Gods wezen kan men alleen door uit te spreken dat dit wezen uiteindelijk niet te benoemen is.
Dan ontstaat zoiets als een golfslag, een beweging van kennen en niet-kennen, de paradox, van te moeten spreken maar niet weten hoe. Dan gaan mensen hakkelen, of beelden gebruiken die in tegenspraak lijken te zijn met elkaar. Zoals bijvoorbeeld Pseudo-Dionysius de Areopagiet zich uitdrukt in zijn beroemde traktaatje Over mystieke theologie: “Wij verlangen hartstochtelijk door te dringen in die bovenmatige schitterende Duisternis en te zien en te kennen, - door het niét zien en het niét kennen, - Degene

20 maart 2022, Bruno Wilderbeek ocso

Die voorbij elk zien is en voorbij ieder kennen, - juist dóór dat niet zien en dat niet kennen.” Het krijgt zijn eigentijdse verwoording in Oosterhuis’ lied Jij die voor alle namen wijkt. Geen woord kan jou aanbidden. ‘Niet god die wij ons dromen, geen veilig pad, geen rots, geen bron, geen gulden regel, geen laatst gericht. Wél roepende stilte en verre stem’.

God heeft geen naam, God is een naam. Gods naam is een werkwoord. Zijn heilige naam wordt in psalm 103 bezongen om al wat Hij gedaan heeft. Het gaat dan niet over het hebben van een naam, het gaat over dat wat de naam bewerkt. Het gaat over worden en zijn. In den beginne schiep God. Het scheppen is er het eerst. Gods naam heeft scheppingskracht. Heer, onze God, hoe vol macht is uw naam. Als uw hemel ik zie – uwer vingeren werk, maan en sterren die Gij daar stelde. (psalm 8, 2,4;10).
Gods naam is een werkwoord. In een midrasj (dat is in de joodse traditie een actualiserende vertolking van de bijbel) staat: ‘Rabbi Abba bar Mammal zei: De Heilige, gezegend zij Hij, sprak tot Mozes: wil je Mijn Naam kennen? ik word genoemd naar mijn daden…’.Naar mijn daden word Ik genoemd. Of met het beeld uit het evangelieverhaal: ‘Aan de vruchten zult ge ze kennen’ (Mt.7,16)

Je kunt je afvragen waar in de wat moeilijke en ingewikkelde evangelielezing van vandaag het hoofdaccent ligt. Of de vijgenboom uiteindelijk vrucht zal dragen, wordt niet vermeld. Maar de man die al jaren voor deze vijgenboom zorgt, is er van gaan houden. Onder dit beeld licht iets op van de onwankelbare trouw en het geduld van God. Deze veertigdagentijd worden wij opnieuw uitgenodigd de kansen aan te grijpen die de Heer ons biedt om vruchtbaar te worden in ons doen en laten.
Een mens te zijn op aarde in deze wereldtijd dat is de Geest aanvaarden die naar het leven leidt, zingen wij. ‘De vrucht van die Geest is liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, vertrouwen, zachtmoedigheid, zelfbeheersing’ (Gal. 5: 22). Jezus heeft dat op unieke wijze belichaamd, op unieke wijze voorgeleefd. Hij heeft ons ten einde toe zijn Geest gegeven. Zo is God werkzaam in de wereld. God is te doen. God is een relationele waarheid. Wij worden uitgenodigd één van de uiteinden van die relatie te zijn: de mensen niet verlaten, God niet verlaten. God gebeurt daar waar mensen de aarde bewoonbaar maken, zodat zijn Naam, zijn wil op aarde tot gelding komt, zodat zijn naam worde geheiligd. God geschiedt daar waar iets door, met en aan mensen gebeurt. Zo worden wij naamdragers en brengen wij vruchten van de Geest voort.
In Gods naam.
Naar boven

4e zondag van de Veertigdagentijd: Lucas 15,1-3.11-32

Een Vader en twee zonen
De parabel die u hoorde begint nuchter en zakelijk. De jongste zoon is een ongeduldig mannetje. Hij kan niet wachten, hij wil weg, de wereld in. De vader verdeelt zijn bezit onder zijn twee kinderen. Hij schenkt hem zijn vrijheid.

De liefde van de vader is groot. Hij wil niet vasthouden, dwingen en bezitten. Hij heeft respect voor de eigenheid en de vrijheid van zijn zoon. In deze parabel wil Jezus zijn toehoorders en ook ons, iets over God – die hij zijn Vader noemt- uitleggen. Die God laat ons in onze eigen waarde. Hij dwingt niet, vrijheid is ons gegeven en dat is niet gemakkelijk. Niet de Vader, maar wij zijn zelf verantwoordelijk voor de keuzes die wij maken . We kunnen die verantwoordelijkheid op niets en niemand afschuiven. Wij hebben de mogelijkheid om van deze wereld iets moois, iets paradijselijks te maken, of een hel voor onszelf en anderen creëren. Had de vader zijn zoon moeten tegenhouden? De jongen gaat met open ogen zijn ongeluk te moed! Of heeft dit met de wijsheid van de vader te maken, weet hij dat een kind kan groeien, zichzelf kan worden, als hij de vrijheid krijgt om op avontuur te gaan? Liefde van de Vader dwingt niet. Die liefde geeft ruimte en vertrouwen. Zowel menselijke als goddelijke liefde laat de ander vrij.. De jongste zoon gaat op pad. Hij komt in een land ver weg van zijn vader. De vrijheid waarnaar hij ooit zo verlangde raakt uitzicht. Hij raakt aan lager wal. Hij moet zelfs de onreine varkens hoeden en mag niet mee eten van het varkensvoer. Daar, in die vernedering komt de jongen tot bezinning, tot herwaardering van waar hij vandaag gekomen is. Hij besluit terug te keren.
Zie je hem gaan? Op blote voeten, in lompen gekleed en ondervoed. Hoe zal hij zijn vader onder ogen komen? Hij bedenkt onderweg wat hij zeggen zal:….Hij zal opbiechten wat fout is gegaan. Hij wil zijn vader overhalen om hem als dagloner aan te nemen. Hij vindt zichzelf niet waardig genoeg om nog zijn zoon genoemd te worden. Hij moet een goed verhaal maken, ten diepste uit eigenbelang. Het is de wil om te overleven, die hem naar huis drijft. Liefde is nooit helemaal zonder eigen belang. Ook bij ons loopt er in onze liefde een streepje eigenbelang door. Zowel onze liefde tot de mensen om ons heen als onze liefde tot God.

Het verhaal over de liefde van deze Vader voor zijn zoon wil verbeelden hoe de liefde van God voor ons eruit ziet. Al van verre ziet de Vader zijn zoon aankomen. Hij stond op de uitkijk! Hij hoopte al die tijd al op de thuiskomst van zijn Zoon. Hoe ontroerend is dat!

Hij is blijven hopen en wordt tot in zijn buik bewogen als hij hem ziet. Letterlijk staat hier:’ het slaat hem tot in zijn ingewanden’. Het raakt hem ten diepste. Hij rent naar hem toe, omhelst en kust hem.Wat de zoon ook gaat zeggen -het doet er niet toe - het is goed. Het enige wat voor de vader telt, is dat zijn kind er weer is en dat zijn zoon zich niet schaamt. Hij wordt gekleed en krijgt een ring om zijn vinger. Het is feest met goed eten, muziek en dans. De liefde van de Vader is onvoorwaardelijk en mag gevierd worden.

Deze parabel gaat over dankbaarheid, thuiskomen en vreugde. Het gaat over de wonderlijke, barmhartige liefde van God.

27 maart 2022, Holkje van der Veer OP

We zijn er nog niet: de oudste zoon komt thuis en wat gebeurt er nu? Als de oudste hoort dat zijn broer is teruggekeerd en feestelijke ontvangen is, wordt hij boos. Hij kan niet begrijpen waarom de vader op deze manier het gedrag van zijn broer beloont! Hij voelt zich miskend omdat hij plicht, gehoorzaamheid en trouw belangrijker vindt dan avontuur. Zijn woorden als plicht, gehoorzaamheid en trouw dan niets waard? “Die zoon van u’, zegt hij tegen de vader, ‘die hoerenloper, die uw vermogen er door heeft gejaagd, die is toch geen feest waard!” Als de vader dit doet, wie is hij dan?! Hij de oudste, de onkreukbare, hij die al zoveel jaren dienstbaar is! De vader heeft opnieuw een zoon verloren.

Deze parabel wordt door Jezus aan de Farizeeërs en de Schriftgeleerden verteld, In zijn ogen zijn dit vreugdeloze, liefdeloze, gelijk hebberige mensen. Machtige mannen die de regels van de wet strikt naleefden. Zij konden het niet hebben dat Jezus aan tafel zat met onreine types als hoerenlopers en tollenaars.
Weten de Schriftgeleerden, de farizeeën en zoveel andere ‘vromen’ dan niet hoe zwak en hulpeloos mensen kunnen zijn? Wat wanhoop en vertwijfeling met mensen doet? Hoe pijnlijk is het als men zelfs het zelfrespect en eigenwaarde verliest?

De oudste zoon zegt niets onredelijks. Hij heeft gelijk, je kunt er niets tegen in brengen. Maar toch is er iets mis met zijn manier van denken: het ontbreekt hem aan zachtheid, aan de kunst om over je eigen schaduw heen te springen, aan genade die rechtvaardigheid overstijgt. Uiteindelijk ontbreekt het hem aan liefde, liefde die je een thuis schenkt en gelukkig maakt. Die liefde van de vader die zegt; ’Jongen, jij bent altijd al bij mij en alles van mij is ook van jou!’
Als wij afdalen in onze eigen hart, is het mogelijk dat wij beide broers tegenkomen. Het is goed om je plichten te kennen, en trouw te zijn. Wetten kunnen ons helpen om op het juiste pad te blijven. Daar is niets mis mee.
Maar, we weten dat het ook goed is om onafhankelijk en vrij te zijn. Vrij van dwang en angst je keuzes kunnen maken. Vrijheid is nodig om als mens tot wasdom te komen. Het leven is meer dan moeten en plicht. Het is goed om te genieten, om voluit te leven. De vader hoopt dat de twee broers elkaar in de armen zullen vallen. Dat ze elkaar behoeden voor eenzijdigheid. De boodschap van vandaag gaat over De Blijde Boodschap. Over het leven volgens de geest van het Eeuwige. Het beeld van een feestmaal, een liefdesmaal is hier op zijn plaats. Een nieuw begin maken. Geen wrok, geen jaloezie, geen dwingelandij.

Bij leven vanuit de blijde boodschap past innerlijke bewogenheid, mee leven met de ander, barmhartigheid die je tot in je buik raakt. Je oprecht laten raken door de mensen die op je pad komen. Uitkijken naar zo’n mens. Ze thuisbrengen. Omhelzen en kussen. Het kwaad ombuigen met daden van grootmoedige, warmhartige onvoorwaardelijke liefde, zo’n houding past bij de Blijde Boodschap.
Onze wereld is als de jongste en oudste broer, die in eenheid met de vader, maaltijd houden en feestvieren! Keren wij ons naar de tafel van het verbond, We gaan brood en wijn delen, een feestmaal waarin wij Hem die ons voorging gedenken.
Naar boven

5e zondag van de veertigdagen tijd:
Jesaja 43, 16-21 Johannes 8, 1-11

Afgelopen week stond er een bericht in de krant over Reggery Gravenbeek, een dertiger in Rotterdam, gewezen drugsdealer, betrokken geraakt bij een schietpartij met een andere drugsdealer met dodelijk afloop. Hij werd opgepakt en gevangen gezet, zijn straf uitgezeten en nu heeft hij, samen met anderen, een film gemaakt over het toegenomen messengeweld onder jongeren. De acteurs die hij nodig had, heeft hij zoals hij zelf zegt ‘van straat geplukt’.

Opnieuw beginnen – hij had spijt, schaamde zich dood toen hij uit de gevangenis kwam en hij heeft de kans gekregen en genomen een nieuw leven op te bouwen. Ik denk dat alle mensen in Oekraïne niets liever zouden willen: weg met die oorlog – terug naar huis en opnieuw beginnen.
Jezus geeft vandaag de vrouw die bij Hem gebracht wordt ook de kans opnieuw te beginnen. In het Evangelie van Johannes wordt de spanning al voelbaar: Jezus verblijft in Galilea, het Loofhuttenfeest komt er aan en iedereen dringt er op aan dat ook Jezus naar Jeruzalem gaat. Maar Hij wil (nog) niet: ‘mijn tijd is nog niet gekomen’. Halverwege het feest gaat Jezus toch (in het geheim) naar Jeruzalem en ondertussen is daar veel onenigheid: ‘overal werd over Hem gesproken en sommigen vonden dat Hij een goed mens was, anderen meenden dat Hij het volk misleidde (Joh. 7, 6-13). Er is ook kritiek op zijn manier van omgaan met de regels van de wet. Jezus zegt zelf: ‘Wat Ik onderwijs heb ik niet van mijzelf, maar van Hem die mij gezonden heeft’.

In dit spanningsveld brengen de schriftgeleerden en farizeeën een vrouw bij Jezus, die op overspel is betrapt. Volgens de wet van Mozes dient zij gestenigd te worden maar zij willen graag weten wat Jezus hiervan vindt. Deze vrouw wordt gebruikt om Jezus in de val te lokken. Want als Hij zegt ‘laat haar stenigen’ dan is Hij niet die leraar/Messias die menslievend en vergevingsgezind is. En als Hij zegt ‘niet stenigen’ is Hij ontrouw aan de wet van Mozes.

De ver-oordelaars hebben deze vrouw al reeds veroordeeld, zij hebben de stenen al in de hand bij wijze van spreken. Zij zijn de zelfbewuste, zelfgenoegzame rechters die weten hoe het hoort. En de vrouw wordt gebruikt als een pion in een schaakspel met mensen met allerlei oordelen en vooroordelen. De kring om deze vrouw wordt nauwer en nauwer. En zoals zo vaak – Jezus handelt op een totaal andere wijze. Hij breekt de kring open. Hij schrijft in het zand – we weten niet wat en dat is misschien ook niet het belangrijkste. Volgens sommige exegeten verwijst het naar de tekst ‘zijn we niet allemaal van aarde en stof’….dus feilbare mensen???

3 april 2022, Ineke van Cuijk OP

een stap verder en zegt tegen de vrouw ‘ook Ik veroordeel u niet. Ga heen en zondig niet meer’. Hij neemt haar opnieuw op in de kring van LEVEN. Keer terug naar jezelf, naar je oorspronkelijk bestemming, je roeping. Zo krijgt zij een kans om opnieuw te beginnen.

Deze open houding vraagt van ons om niet uit te gaan van systemen maar van de mens. Een mens die een bevrijdend woord nodig heeft om verder te kunnen leven. Blijf niet stil staan bij het oude, je hoeft je niet langer vast te klampen aan het verleden, begin opnieuw.

Hoopvolle woorden van de profeet Jesaja, die ook de profeet van het geloof genoemd wordt. Zijn prediking is gegrond op de zekerheid dat de Eeuwige groot en machtig is. Alles is in zijn hand en als je vertrouwt op de Levende dan hoef je niets en niemand te vrezen. Hij is de profeet van het Joodse volk ten tijde van de Babylonische Ballingschap. Het waren zware tijden, het volk voelde zich door God en alleman verlaten, geen eigen land, geen tempel, geen priesters en geen enkele mogelijkheid om hun eigen cultuur en godsdienst te beleven. Maar er lijkt iets veranderd te zijn: Jesaja had gehoord dat er een nieuwe, jonge koning aan de macht was gekomen die de bevrijding uit de ballingschap aankondigt. De Perzische koning Kores is aan zijn opmars begonnen. De Eeuwige zegt: Zie, Ik ga iets nieuws beginnen. Denk niet meer aan wat achter je ligt. Een nieuwe tijd van geluk en voorspoed ligt voor jullie klaar. Het is al begonnen, merk je het niet?

Hoe kunnen we dat vandaag de dag lezen, horen, zingen? Wij leven hier in het Westen in een ‘rijke’ maatschappij, in vele opzichten. Ook al zijn hier mensen die het moeilijk en zwaar hebben, zonder meer. Maar nu wij de laatste jaren eveneens geconfronteerd worden met allerlei zaken die wij niet in de hand hebben, zoals corona en nu de oorlog in Oekraïne, lijken we in een andere tijd gekomen te zijn. Om nog maar niet te spreken over de enorme klimaatcrisis, die een verandering van handelen van ons vraagt. Hoe kunnen we daar allemaal mee om gaan?

Jezus roept ons op met een andere blik te kijken. Niet oordelen, veroordelen maar kijk of je op een andere, nieuwe manier naar mensen, naar de wereld kunt kijken. Niet meteen de wapens grijpen, er moet toch op een of andere manier een diplomatieke oplossing kunnen komen voor allerlei conflicten. Ook in onze eigen, kleine leefwereld kunnen wij kleine aanpassingen doen/verzinnen om de aarde minder te belasten. Uiteindelijk gaat het er niet om wie we waren, om wat we deden of nalieten, maar om wie we worden. Leerling willen zijn van Jezus betekent geloof in een toekomst waar God altijd met ons is: opstandigsgeloof! Als het ons lukt onze medemens en onszelf te zien als een kind van God, een veelgeliefd kind die het waard is om gezien, vergeven en omarmd te worden dan kun je altijd opnieuw beginnen! In het groot én in het klein.
Naar boven

Palmzondag:
Lucas 19, 28-40; Jesaja 50, 4-7; Lucas 19, 41-44

Op wie of wat stel ik mijn vertrouwen? Een monnik zou dat moeten weten. Want elke dag sluit hij of zij het officie, zeg maar de gebedstijden, af met het zingen van psalm 91 in de dagsluiting. ‘Mijn God, op U stel ik heel mijn vertrouwen’ (ps.91, vs.2b). Voor het slapen gaan komen steeds opnieuw die woorden terug. ‘Hij zal u dekken met zijn vleugels, onder zijn wieken vindt gij uw veiligheid’(vs.4), als betrof het een slaapliedje. En ook in protestante kring dat geluid klinkt min of meer in de bekende hymne van Johannes de Heer ‘Veilig in Jezus armen’. Het is de uitdrukking van een bepaald soort geborgenheid. Binnen de spirituele ruimte die dan ontstaat is je Godsrelatie als het ware geborgd, wat je ook overkomen mag. Al met al een oefening in Godsvertrouwen.

Ook de profeet Jesaja spreekt van zo’n vertrouwen. God heeft hem de gave van het woord geschonken. Hij stelt hem in staat zijn werk als profeet te doen. We beluisterden in de eerste lezing een klein stukje uit de zogenaamde liederen van de lijdende dienstknecht van de HEER zoals die bij de profeet Jesaja zijn beschreven. In dit derde lied wordt deze dienstknecht voorgesteld als een trouwe leerling die geduldig vervolging verdraagt als gevolg zijn ondersteuning van de misdeelden en de uitgestotenen. Niettemin, wat hem ook overkomt, hij stelt zijn vertrouwen op God. De eigenschappen van die dienstknecht zou je kunnen omschrijven als kwetsbaar èn weerbaar, arm èn sterk, niet oordelend, wel vergevend en medemenselijk solidair

Hoe moet dat met het Godsvertrouwen als het lijden je overkomt? Wanneer een mens wordt geslagen, gesmaad en bespuwd? Het roept onherroepelijk de vraag op naar de zin van het lijden. Een vraag die zich in elk mensenleven stelt! Nee, het lijden heeft geen zin. Totdat het lijden mensen overkomt, dan begint een zoektocht naar die zin. Een kwetsbare zoektocht met wegwijzers zonder gemakkelijke antwoorden. Lijden als een proces van loutering in iemand persoonlijke leven is zo’n antwoord, ondanks de beproevingen die daarmee gepaard kunnen gaan. Maar ook het geraakt worden door het lijdende gelaat van de ander, het appèl dat de ander op je doet. Het kan ervaren worden als een soort transcendent moment dat je in beweging doet komen. Het kan een wegwijzer zijn, zoals Etty Hillesum en Edith Stein ons lieten zien. Maar je kunt je natuurlijk ook verdiepen in wat auteurs over het thema ‘lijden’ hebben geschreven. U kent die titels zelf wel ‘Het probleem van het lijden’ van C. S. Lewis, ‘Als ’t kwaad goede mensen treft’ van Harold S. Kushner, enzovoort. De verleiding is groot om te gaan betogen, te gaan theoretiseren. Boekenwijsheid zal ik maar zeggen. Je probeert dan het probleem van het lijden in theorie op te lossen, er als het ware een intellectueel vraagstuk van te maken. Maar redeneren heeft geen zin. God en het lijden zijn geen thema’s die je in alle objectiviteit aan een soort instrumentele beschouwing

10 april 2022, Bruno Wilderbeek osco

kan onderwerpen. De ratio, het verstand kan er nooit helemaal bij. Mensen blijven altijd zitten met de vraag naar een bedoeling. Prediken dat God louter liefde is en de dood van een kind ook niet heeft gewild, dat is geen antwoord op die vraag naar het lijden dat mensen overkomt en kweekt alleen maar boosheid ten aanzien van de voorstelling die mensen van God maken.

Het christelijk geloof presenteert zich dan ook niet als dichtgetimmerd systeem waar we het lastige feit van het lijden probleemloos inpassen. Dat neemt niet weg dat er het onuitroeibare verlangen en de hoop is dat doorheen het lijden, over het lijden heen, al wat je overkomt toch een geborgenheid heeft. ‘Mijn God op U stel ik heel mijn vertrouwen’. Dat je voor alles en in alles gezien en gekend bent, in dit leven en na het ‘overlijden’. Bij al wat je overkomt, bij alles wat zich aandient in het leven, het zou geen verschil moeten maken in je overgave aan het besef van die geborgenheid. Niettemin is de test, hoe wíj zullen reageren, wanneer wij met lijden geconfronteerd worden, met gebeurtenissen die overrompelen en ons leven volkomen op zijn kop zetten. Het antwoord op die vraag is er natuurlijk niet zolang het ons niet overkomt.

Wij leven in een tijd van grote crisis. Het lijden staat onontkoombaar en onuitwisbaar op ons netvlies in de beelden die tot ons komen via de media. Zagen wij deze dag maar de weg naar de vrede! Maar Jezus wijst na zijn intocht op de verwoesting van Jeruzalem en Hij barst om haar in tranen uit. Hij is, evenals de profeten van het Oude Testament, begaan met de stad en omdat Hij in alle scherpte het lot van de stad voorziet, ook het lot dat het gewone volk, de vrouwen en de kinderen zullen ondergaan. Jezus laat in zijn houding zien profetisch en pastoraal bewogen te zijn om het lot van de stad. Alsof Jeruzalem het Marioepol van onze dagen betrof. De intocht die Hij houdt rijdend op een veulen wordt niet herkend als een genadig omzien van God naar zijn volk, een omzien dat vrede brengt. Jezus Christus, de gezegende die komt in de naam van de Heer, leeft ons die vredesopdracht evenwel voor, hij brengt ons in beweging, hij maakt ons gevoelig voor dat goddelijke spoor in ons; dat de zin van het leven een weg is die blijvend op God is gericht. In dienstbaarheid, in navolging, in vertrouwen! ‘…de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en om zijn leven te geven als losprijs voor velen’. De meesten van ons zullen wel niet tot het uiterste voor deze bestemming geroepen worden. Mogen wij niettemin waar wij tot navolging geroepen zijn, in welke omstandigheden dan ook, het ons aan Godsvertrouwen niet ontbreken. Wij bidden straks dat niet de duisternis ons overmeestert, dat niet het laatste woord is aan de dood. Zoals de lijdende dienstknecht uit Jesaja niet te schande zal worden, zal ook Jezus, zo geloven wij, worden opgewekt in Gods welbehagen en onwrikbaar het recht brengen en zegevieren.
Naar boven

Paasmorgen 17 april 2022; Johannes 20,1, 11-17

Op de eerst dag van de week, vroeg in de morgen het was nog donker, op dit moment van schemering, het moment dat je begint te onderscheiden, gaat Maria van Magdala naar de tuin met het nieuwe graf waar ze Jezus hebben neergelegd. De tuin is een metafoor, een beeld van leven dat veelvuldig gebruikt wordt in de Schrift. Meteen in het begin, in het boek Genesis horen we het al, De Eeuwige legde een tuin aan ergens in het oosten, in Eden en hij plaatste er de mens in die hij had gemaakt (gen 2,8). In een tuin of beter gezegd om een tuin is het allemaal met ons begonnen. En die tuin wordt een visioen , nu eens heet hij lusthof, dan weer vrijplaats, oase in de woestijn , land van melk en honing. De tuin, het paradijs is de droom , de diepste drijfveer van alle zoekers, ploeteraars en zwervers die we zijn. Op zoek naar het Paradijs, de tuin van God, zegt de profeet Jesaja.

Een van de mooiste tuinverhalen of liever een gedicht in de bijbel is het Hooglied, de tuin is de plek waar de bruidegom wacht op zijn bruid. Sterker nog, ze zijn voor elkaar een tuin.

Sta op, mijn liefste, mijn mooiste, kom! De winter is gevlogen, de grauwe mist is opgetrokken, de regentijd is over. Ja kijk maar goed : bloemen lachen ons toe , narcis en krokus als eersten. De tijd van zingen en kwinkeleren is aangebroken, hoor je niet de roep van de tortel klinken over het land.( Hooglied 2,10)

Ook vandaag horen we over een tuin en over een geliefde, Maria van Magdala. En het is de geliefde leerling, Johannes, die dit verhaal verteld . In de tuin aangekomen ziet Maria dat de steen is weggerold en het graf is leeg. Een leeg graf, beeld van pure leegte. Een ieder die een dierbare heeft verloren kent deze gevoelens van leegte en verdriet. Hoe moet het verder? We hadden zo gehoopt! Kortom een beeld van gemis. Tegelijkertijd geeft leegte ook aanleiding om anders te kijken. Het lege graf .

17 april 2022, Jos Oostrik

is naast een beeld van gemis ook een ruimte die om invulling vraagt of misschien ook juist niet In het lege graf treft Maria twee figuren in het wit gekleed, zij vragen: ”Vrouw waar om huil je?” Maria reageert net als de bruid in het Hooglied en zegt: Omdat ze mijn geliefde hebben weggehaald en ik niet weet waar ze hem hebben neergelegd (Joh.20,13). Als ze zich omkeert, ziet ze een tuinman en als deze haar naam noemt, herkent ze haar geliefde meester.

Ook nu klink het Hooglied door: Nauwelijks ben ik aan de wachters voorbij of daar vind ik mijn geliefde! En grijp hem vast en laat hem niet meer los (Hooglied 3,4)

Ook Maria grijpt Jezus vast, maar Jezus zegt: “Maria houd mij niet vast…” Nee het gaat niet om een vasthouden van wat je hebt, niet om bezit. Jezus is niet het eigendom van Maria, niet het eigendom van de kerk, Jezus is niemands eigendom. Het is de bewogenheid, het geloof, de liefde die je aanzet op zoek te gaan naar de tuin van leven. En wat daar voor moet gebeuren weten we maar al te goed, vrede stichten, het opnemen voor de geringe , de vluchteling , de zieke en de gewonde. Oorlog verdrijven, zorg om moeder aarde, broeders en zusters zijn, mensen van liefde en gerechtigheid, kortom alles wat er werkelijk toe doet om het visioen van de tuin , een wereld van vrede, te realiseren. Daar waar dat gebeurt is God aanwezig en wordt Jezus, die gekruisigd werd zichtbaar Daar staat hij op. Of opnieuw met woorden van het Hooglied, Want de liefde is sterk als de dood (Hooglied 8,6) Liefde is onstuitbaar, ze laat zich niet tegenhouden en komt door gesloten deuren heen.

Als met Pasen ons wordt toe gezongen Christus is op gestaan, mogen we antwoorden ja christus is waarlijk opgestaan Alleluja. Moge het ons aanzetten tot liefde, dat wij met Jezus op staan uit duisternis en ons niet laten verdwalen in verdriet.
Ik wens ons een zalig Pasen.
Naar boven

2e zondag van Pasen:
Handelingen 5,12-16 en Johannes 20,19-31

Eerst zien dan geloven. Zo klonken enkele weken terug de woorden van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Antony Blinken in reactie op de mededeling dat de Russen hun troepen bij Kiev zouden terugtrekken. Eerst zien, dan geloven, hoe vaak zeggen wij dat zelf niet als we ons bedrogen voelen door iemand die voor de zoveelste keer met mooie beloften komt? Eerst zien, dan geloven. Het hoort bij een levenshouding die getuigt van realiteitszin, maar ook van scepsis na ervaringen met te veel teleurstellingen en gebroken beloften.

Ook de leerlingen van Jezus waren na zijn dood teleurgesteld en ontgoocheld. Hun vaste vertrouwen in hem leek beschaamd. Wat was er nog over van de aankondiging van het rijk Gods? De Emmaüsgangers uit het Lucasevangelie verzuchtten: “Wij leefden nog wel in de hoop dat Jezus Israël zou komen bevrijden.” (Lc. 24,21). Er waren wel getuigenissen van vrouwen, Maria Magdalena voorop, over Jezus’ verrijzenis, maar die vonden de leerlingen in eerste instantie maar verwarrend en onbetrouwbaar (Lc. 24,11). Geen wonder dat de desillusie groot was.

Het verhaal over ongelovige Thomas past in deze geschiedenis. Hij had zich in tweede instantie aangesloten bij de kring der leerlingen en wist niet wat hij geloven moest van al die verhalen over Jezus’ verrijzenis. Zijn vraag is: Kan de gekruisigde tegelijkertijd de verrezene zijn? Gaat het om een en dezelfde mens? Of is Jezus morsdood en heeft een dubbelganger zijn plaats ingenomen – en doen over díe persoon al deze verhalen de ronde?

Uiteindelijk zijn de getuigenissen van de vrouwen over de verrezen Heer voor de meeste leerlingen overtuigend. Het direct aan ons evangelie voorafgaande verhaal over het gesprek van Maria Magdalena met Jezus in de tuin is er een prachtig voorbeeld van (Joh. 20,11-18). Zo kon de eerste generatie volgelingen nog de link leggen met de Jezus vóór zijn dood, die ze immers hadden gezien en gekend. Latere generaties moesten het doen met de verhalen óver hem, opgeschreven lang na zijn dood. Het Johannesevangelie steekt die latere generaties een hart onder de riem: “Zalig zij die niet zien en toch geloven” (Joh. 20,29). Jezus is immers niet meer lijfelijk in hun midden. Maar Thomas wil het allebei: zien én geloven. Hij staat als het ware tussen de vroegere en latere generatie in – zo mooi verbeeld in de zinsnede dat hij niet bij de eerste, maar wel bij de tweede ontmoeting van de leerlingen met Jezus aanwezig was (Joh.20, 24-26).
Eerst zien dan geloven, is dít nu de meest adequate samenvatting van Thomas’ houding? Is Thomas een geslaagd empiricus, iemand die na nauwkeurig onderzoek van Jezus’ wonden tot de definitieve slotsom komt dat het inderdaad om één en dezelfde Jezus gaat, de gekruisigde

24 april 2022, Leo Oosterveen OP

 én de opgestane? Ik heb mijn twijfels bij zo’n uitleg. Thomas zegt immers niet: gelukkig, u bent het echt, er is geen sprake van een dubbelganger. Maar hij zegt: “Mijn Heer en mijn God” (Joh. 20,28). Deze uitroep is niet een constatering, maar een belijdenis. Thomas verandert niet van een kritisch onderzoeker in een gelovige, maar van een ongelovige in een gelovige. In het Johannesevangelie is hij de eerste die na de verrijzenis tot zo’n belijdenis komt. De ongelovige Thomas mag daarom wat mij betreft ook Thomas de belijder heten.

Hoe komt Thomas tot zijn belijdenis? Belangrijker dan het vaststellen van de wonden lijkt mij de geloofservaring die onder dit evangelie ligt. Jezus zegt tegen de leerlingen en in tweede instantie ook tegen Thomas “Ik wens jullie vrede” (Joh. 20,19.26). Deze vredeswens gaat gepaard met de gave van de Geest en met een zendingsopdracht: vrede te brengen, te vergeven, mensen op te heffen uit hun tekort en ellende. In de eerste lezing uit het boek van de Handelingen wordt verteld wat deze vrede in concreto inhoudt in het leven van de eerste christengemeente: de leerlingen genezen zieken naar lichaam en ziel, halen mensen uit hun isolement, doen hen opstaan om zo weer in volheid te leven. En doen hen weer deel uitmaken van de gemeenschap. Het werk van de leerlingen kan men met recht opvatten als verrijzenis in de praktijk. Zij zijn de handen en voeten van de opstanding van Jezus. Zij laten zien wat de vrede van Christus betekent die zij ontvangen hebben in die afgesloten ruimte in Jeruzalem.

Deze geloofservaring, de ervaring van heil en genezing, vormt de achtergrond van de overtuiging dat de gekruisigde verrezen is en dat zijn Geest alom werkzaam is. En het is deze ervaring die naar mijn mening maakt dat Thomas geen nauwkeurige controleur is, maar een geloofsbelijder. Thomas gelooft omdat hij heeft leren zien met nieuwe ogen. Hem zijn de ogen geopend omdat hij ziet wat de vrede van Christus is.

Ook wij worden door het evangelie opgeroepen om met nieuwe ogen te zien – ook al horen wij, evenals alle generaties gelovigen na Thomas, niet tot de eerste christenen. Ook wij moeten het hebben van horen zeggen. Maar het paasgeloof verbindt ons met de ervaring dat de Geest onder ons werkt. In het licht van de Geest zien wij overal het kruis van Gogoltha om ons heen, nu vooral in de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne. Maar tegelijkertijd kunnen wij door de Geest de opstanding zien, op dit moment vooral daar waar mensen opvang en zorg bieden aan al die oorlogsvluchtelingen. Door de slachtoffers te helpen opstaan en verder gaan geven ook wij gestalte aan de vrede van de Opgestane.
Moge het zo zijn.
Naar boven

3e Zondag van Pasen:
Handelingen. 5, 27b-31. 40-41: Johannes 21, 1-19

Tot drie maal toe vraagt Jezus aan Petrus: Simon, zoon van Johannes, hebt ge Mij lief?’ En al weten wij dat het getal drie in de Bijbel een belangrijk getal is, het moet toch ook wel ontluisterend zijn geweest voor Petrus om drie keer die vraag te krijgen. Heb je mij lief?

Er kwamen bij mij beelden boven drijven van de Invictim Games, misschien heeft u er vorige week iets van gezien. Honderden mensen, vrouwen en mannen, die beschadigd terug zijn gekomen van verschillende vredesmissies. Zij hebben hun land gediend, zijn op allerlei gevaarlijke plekken van de wereld geweest in de hoop en verwachting iets bij te dragen aan de opbouw van een land, aan vrede. Door verschillende soorten van ongelukken of trauma’s zijn zij lichamelijk en/of geestelijk (misschien mag je wel zeggen) verminkt. Ik vond ’t heftig!! Maar behalve dat deze (oud)-militairen zich helemaal konden uitleven in een sport was er ook veel, heel veel aandacht voor familie en vrienden. En ik was diep geraakt door de liefde, de support van mensen om deze groep heen. Soms kwamen er ook partners en kinderen in beeld en voor hen was deze weg natuurlijk eveneens verschrikkelijk zwaar en als je daar zou vragen – heb je hem/haar lief? dan zou je 1000 keer een bevestigend antwoord krijgen. De liefde spatte er van af! Indrukwekkend!

Jezus wordt verschillende keren de Geliefde Zoon genoemd, Hij weet zich geliefd bij zijn Vader, die Hij daarom Abba noemt! Wat Jezus van God laat zien, is diens liefde. Deze liefde openbaart Hij, zeker in het Evangelie van Johannes, in al zijn woorden en tekenen.

De perikoop van vandaag is het sluitstuk van het Johannes Evangelie. Het is een verhaal dat geschreven is toen de eerste christengemeenten al een tijdje op weg waren. De leerlingen van Jezus waren ná de eerste schrik en teleurstelling voorzichtig op weg gegaan. De zending die zij van Jezus hadden gekregen bleek heel moeilijk te zijn. En er zullen ongetwijfeld momenten geweest zijn dat zij het niet meer zagen zitten.

Wij weten dat dit Evangelie bol staat van symboliek: Johannes gebruikt prachtige beelden: Hij laat Jezus zeggen: Ik ben de weg, de waarheid en het leven, het Licht. Jezus is het ‘levensbrood’ voor ons allemaal.
Zeven leerlingen zoeken elkaar op: Petrus, Tomas, Natanaël, Jakobus, Johannes en nog twee anderen – niet voor niets – ZEVEN – een heilig getal. Zeven is de volheid! En op het moment dat Johannes dit Evangelie schrijft, bestaat de Jonge Kerk al enige tijd. Er zijn al verschillende christelijke geloofsgemeenschappen. En – hoe kan het ook anders – er doen zich spanningen voor binnen die gemeenschappen. Dat leven van die jonge kerk weerspiegelt zich in dit verschijningsverhaal.

Wanneer Petrus zegt: ik ga vissen, betekent dat niet op de eerste plaats dat hij zijn oude beroep oppakt. Jezus heeft al eens eerder tegen hem en anderen gezegd: ik maak vissers van mensen van jullie. Petrus probeert met zijn vrienden gehoor te geven aan de opdracht van Jezus om de Blijde Boodschap te verkondigen.
En misschien wel herkenbaar: je weet dat je bepaalde dingen moet doen

1 mei 2022, Ineke van Cuijk OP

maar het lukt niet. Op een of andere manier kun je niet goed de draad van het leven oppakken, door verdriet, door ziekte of een hevige teleurstelling. En dan opeens kan er een dag, een moment komen dat je zegt/voelt: kom op – laat ik nu toch in de benen komen…

Zo ook Petrus en zijn vrienden: kom op, laten wij proberen het vol te houden. We gaan door. En zo proberen ze het weer gezamenlijk. Maar helaas, hun gezamenlijke inspanningen hebben geen succes. Zij vangen niets…………. Het is gezwoeg en geploeter in het duister van de nacht. Pas bij het ontluikende ochtendgloren is een ‘paaservaring’ mogelijk. Net zoals Maria Magdalena die in alle vroegte Jezus kon herkennen na enige aarzeling.

De mannen in de boot krijgen de opdracht het over een andere boeg te gooien. En als dat lukt, is de vangst enorm! 153 stuks!! Ook dat getal is niet toevallig. Volgens verschillende exegeten is dat het aantal van de toen bekende volkeren in de wereld. En het mooiste is: het net scheurt niet. Wat er ook gebeurt – en als het tegen zit – probeer vol te houden – de krachten, jouw krachten zijn sterker dan je soms vermoedt.

In onze onrustige wereld en kerk kan dat een geruststellende gedachte. Houd vol. Door het verhaal heen loopt nog een andere lijn: Petrus, de rots en Johannes, de geliefde leerling. Petrus komen we wel vaker tegen als iemand die meteen klaar staat – erg impulsief en met veel daadkracht. Hij is de man van de noeste arbeid. Ook vandaag: hij gaat vissen, hij springt in het water, zwemt naar de kant, sleept het net aan land. Hij organiseert, werkt, ploetert. Hij is de doener!!

Johannes is niet zo’n haantje de voorste – hij is de dromer, de ziener. Hij heeft, net als op 1e Paasdag, als eerste, oog voor Jezus’ aanwezigheid – al bij het graf en nu op het strand. En beide zijn ze nodig. De doener en de ziener. In ieder van ons.

Jezus laat opnieuw zien hoe belangrijk het is samen te eten – maaltijd te houden. Elkaar te voeden met lichaam en geest. En dan komt er voor Petrus nog een soort test. Tot drie keer toe ondervraagt Jezus hem. En dat roept natuurlijk weer de herinnering op dat Petrus tot drie keer toe Jezus verloochende. In dit indringende gesprek krijgt Petrus de opdracht de Blijde Boodschap te verkondigen. Houd je genoeg van me om deze zware opdracht te vervullen? Mijn God sta mij terzijde met uw hulp…(psalm 30)
Uit de eerste lezing van vandaag blijkt dat Petrus een vurig verkondiger is geworden: De God van onze Vaderen heeft Jezus ten leven gewekt, Hem heeft God als Leidsman en Verlosser verheven aan zijn rechterhand om aan Israël bekering en kwijtschelding van zonden te schenken. Van dit alles getuigen wij, samen met de Heilige Geest. Tussen Pasen en Pinksteren krijgen wij aan de hand van de lezingen de tijd en de kracht om ook zo te getuigen.
Petrus heeft op zijn eigen wijze laten zien dat hij volmondig JA kan zeggen tegen Jezus: als je kunt leven van en in liefde is alles mogelijk. In ieder die bemint, maakt God een nieuw begin.

Naar boven

4e zondag van Pasen:
Handelingen 13,-14,52; Johannes 10,27-30

De woorden die wij Jezus vandaag horen zeggen zijn onlosmakelijk verbonden met zijn uitspraak ‘ik ben de goede herder’ en wanneer wij de nadruk terecht leggen op het bijvoeglijk naamwoord, roept het ook weer bijna onmiddellijk de vraag van Kaïn op ‘ben ik mijn broeders hoeder?’ En zo bevinden wij ons in het hart van het bijbels getuigenis over de mens op aarde.

Wij hoorden het samen in de nacht voor Pasen: dat de wereld ‘goed’ geschapen en bedoeld is, om een plaats te zijn waar de dingen, de dieren en de gewassen hun eigen plaats hebben, hoe er ruimte en tijd gemaakt is voor de mens die geroepen is om een ‘tegenover’ te zijn voor zijn of haar levenspartner: een kostbaar visioen, een wenkend perspectief voor alles wat leeft onder de zon, maar tegelijkertijd een verloren paradijs want wij weten ook hoe het de mens ver-gaan is en nog vergaat. Toen Kaïn gevraagd werd waar zijn broeder Abel was, antwoordde hij volgens een uitspraak van rabbi Eliëzer: ‘Heer der wereld, als hoeder van het veld en de wijngaard hebt u mij aangesteld, maar niet als hoeder van mijn broeder’. Met deze brutaliteit wordt heel de verantwoordelijkheid voor Gods schepping een aanfluiting, want de akker van de wereld is niets zonder zijn beheerder.

Wij mensen zijn geroepen om herders te zijn voor elkaar: wie zijn wij zonder een ander die ons ziet en kent, die een herder is, dat wil zeggen die oog en oor heeft wie wij zijn.Wie zijn wij zonder mensen die ons noemen bij onze eigen naam en daar eerbiedig mee omgaan?
De Dominicaanse lijfspreuk luidt Laudare, Benedicere, Praedicare: wij zingen Gods lof in psalmen en hymnen, elke dag opnieuw en wij zijn geroepen tot ‘zegenen’. Letterlijk vertaald is dat ‘goed – spre-ken’, zeggen dat mensen ‘goed’ zijn zoals ze zijn en dat ze er mogen zijn.

8 mei 2022, Henk Jongerius OP

Dat is tegelijk het geheim van onze verkondiging waarin dat van godswege aan ons gezegd wordt. Het is die verhouding tussen mensen die Jezus aanduidt in zijn woorden ‘mijn schapen luisteren naar mijn stem en ik ken ze en ze volgen mij’.

Kennen heeft in de Bijbelse taal een bijzondere betekenis: het gaat daarbij om het je bekennen tot een ander, in verbondenheid treden met die mens, ja het heeft met liefde te maken, met een leven in vertrouwen en er weet van hebben dat die ander jou niet laat val-len. Herders gaan door dik en dun om hun schapen te beschermen en zo wordt de verhouding van Jezus met zijn volgelingen beschre-ven. Hij is de goede herder, hij beantwoordt volkomen aan het beeld van de mens dat in het scheppingsverhaal ’goed’, ‘tov’ wordt genoemd.

Dat beeld van de goede mens – de herder – is ten diepste een beeld voor God, de Enige, Ik zal er zijn. Zijn wij dat vergeten? De Handelingen vertellen ons het verhaal over hoe mensen de verkon-diging van de apostelen ontvingen. Zij wezen hun boodschap af want zij hielden het bij hun eigen gelijk. Daarom gaan Paulus en Barnabas naar de niet Joden, want Gods goede nieuws moest heel de wereld bereiken. En die boodschap is dat Hij ons van meet af aan tot een goede wereld roept en ons in Jezus Messias de mens laat zien die aan die roeping heeft beantwoord ten einde toe.

Daarom zegt Jezus dat hij en de Vader één zijn omdat Jezus in levende lijve ons laat voelen en weten dat er Een is die waarachtig Herder is die ons door het dal en de schaduw van de dood zal leiden naar het water waar wij tot rust komen, de wereld zal wegroepen uit chaos en tirannie om op te staan tot mensen zoals wij bedoeld zijn: ‘mensen, geroepen tot hoeders die goed, betrouwbaar zijn, zullen de hoop gaan voeden op vrede wereldwijd. Dat moge onder ons gestalte krijgen, in Gods Naam!
Naar boven

5e zondag van Pasen:
Handelingen 14,21-27, Johannes 13,31-35

In de evangelielezing van vandaag dringt Jezus er bij zijn leerlingen op aan om elkaar lief te hebben. Hij noemt dit een ‘nieuw gebod’. Heb elkaar lief: “Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen kunnen zien dat jullie mijn leerlingen zijn”. Deze uitspraak brengt ons bij de kern van waar het christelijk geloof over gaat. Liefde is het kloppende hart. Geloof, hoop en liefde, en de grootste van deze is toch zeker de liefde?
Jezus spreekt over een nieuw gebod. Is dit wel zo? Is liefhebben echt iets nieuws? Liefde betonen aan elkaar is toch geheel in de lijn met het oude testament? In Leviticus, het derde boek van de Hebreeuwse bijbel staat geschreven: ‘Heb je naaste lief als jezelf’. Het volk wordt opgeroepen om oog en oor, een open hart te hebben voor de vreemdeling, de wees en de weduwe. Wat is er ‘nieuw’ aan dit liefdesgebod van Jezus?
Liefde. Het is een veel gebruikt woord, maar wat is het? Als eerste denk ik aan de romantische liefde. Die liefde die bezongen wordt, bijvoorbeeld gisteravond in het Eurovisie songfestival. Daar is niets mis mee, maar door deze romantische liedjes kun je gaan denken dat liefde een bepaald fijn gevoel is. Denk maar aan vlinders in je buik of smeltende ogen, een film om bij te snotteren. Ook daar is niks mis mee - op zijn tijd. Maar, liefde in Bijbelse zin gaat over meer, het gaat verder en is dieper dan de romantische liefde. Het gaat om liefde waar woorden als betrokkenheid op elkaar en trouw bij passen.

In een vriendschapsrelatie, of in bijvoorbeeld een huwelijk – kan ik mij voorstellen - kunnen er vormen van trouw en betrokkenheid spelen. Je kunt niet altijd, jarenlang en voortdurend altijd lief en aardig zijn. Soms kan het in een relatie schuren of zelfs flink knallen. Liefde kan dan betekenen dat je elkaar niet laat vallen ondanks…. Je blijft betrokken op elkaar. Je komt weer bij elkaar uit of terug - althans als dat kan.

Als het over de liefde gaat waar Jezus vandaag over spreekt, dan gaat het volgens mij nóg verder: Van Jezus is de uitspraak: heb je vijanden lief. Kijk,pfff…dit is een vorm van liefde die je haast niet kunt begrijpen. Wat kunnen er allemaal voor vijanden zijn? Mensen uit Oekraïne moet je op dit momenteel niet vragen, heb je vijanden lief. Toch is er het verhaal dat omgekomen Russische soldaten, achtergelaten door hun eigen kameraden, door Oekraïners alsnog zorgvuldig worden begraven. En sommige Oekraïners gaan in gesprek met de jonge Russische soldaten en proberen hen te overtuigen om te stoppen met vechten. Soms met succes. En denk aan pater Titus Brandsma, die vandaag heilig wordt verklaard. Hij zag het gevaar van onheil onder de mensen in de jaren ’30 al aankomen en waarschuwde daar actief tegen, maar hij doorleefde ook zijn lot en wist in de moeilijkste tijden met God aan zijn zijde liefde te vinden en mensen te troosten. Tot op de dag van vandaag.

Ook een chronische lichamelijke of psychiche ziekte kan een vijand zijn. Die vijanden proberen llief te hebben kan dan een moeilijke en zware opgave zijn. Liefde in christelijke zin, heeft te maken met hoe je naar ‘de ander’ kijkt. Het gaat over een relatie waarin je het goede in de ander voor ogen hebt, wie hij of zij ook is. Het gaat ook over verantwoordelijkheid nemen voor elkaar.

15 mei 2022, Holkje van der Veer OP

Wat dit kan betekenen, zal ik proberen uit te leggen aan de hand van de Johannes tekst die wij vandaag lezen: In de eereste zin staat: Na diens vertrek zei Jezus: Het is Judas die hier vertrekt als Jezus en zijn leerlingen aan tafel zitten waar het laatste avondmaal gaande is. Hij is opgestaan en vertrokken om Jezus te gaan verraden.
Toen hij weg was…zei Jezus: “Nu is de Mensenzoon verheerlijkt en God is verheerlijkt in Hem. Als God in Hem verheerlijkt is, zal God ook Hem in zichzelf verheerlijken, ja, Hij zal Hem spoedig verheerlijken.

Deze woorden van de Evangelist klinken ingewikkeld en komen in eerste instantie geheimzinnig over. Judas, een vriend en leerling van Jezus, heeft met Jezus aan tafel mee gezeten. Zijn voeten zijn door hem gewassen als laatste daad van dienstbaarheid. Verheerlijken mag je hier ook vertalen met ‘grootmaken’. De grootheid die hier zichtbaar wordt, is dat de verrader, Judas, zijn gang kan gaan om te doen wat hij moet doen. De tegenstand en de haat worden als het ware opgenomen, gedragen door een liefde die alles overwint.
De oproep om elkaar lief te hebben, dien je tegen deze achtergrond te zien. Het krijgt hier diepgang, omdat het vertrek van Judas door de evangelist geplaatst wordt in het grotere verhaal van de weg die Jezus moest gaan. Als Jezus hier over liefde spreekt als een nieuw gebod dan krijgt deze liefde een extra kleur omdat hij dit doet op het moment waarop hij zelf op het punt staat de ultieme daad van onvoorwaardelijke liefde te ondergaan: ik heb het over zijn gang naar het kruis, zijn bereidheid om zelf zijn leven te geven. Er is immers geen grotere liefde, dan zijn leven te geven voor zijn vrienden staat in Johannes 15.
Een ander Bijbelcitaat spreekt hier ook van:
Ik ga naar een tekst van Paulus in de eerste brief aan de gemeente in Korinthe: Want … de liefde “rekent het kwaad niet aan, ze verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid.
Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze”,
en hij zegt dan: “De liefde zal nooit vergaan.” (I Kor. 13: 5 – 8)
Wat is er ‘nieuw’ aan dit gebod van Jezus om elkaar lief te hebben?
De liefde die Jezus ons voorleeft, is een liefde die niet op zichzelf gericht is maar juist denkt aan de ander, vanuit de ander en met het oog op de ander. Het is liefde die zich dienstbaar maakt, zonder enige voorwaarde.
Hier in deze kapel spreken we geregeld over de liefde. Het is een liefde die zich laat vullen door de liefde zoals we die leren kennen in Jezus: Zoals Ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaar liefhebben. Hij spreekt over een liefde die zichzelf geeft,- tot en met het kruis- .Daarom kan de evangelist hier zeggen: Het gaat om een “nieuwe” liefde.
Het is Liefde die weet heeft van wat lijden en opstanding, opnieuw beginnen, is. Deze grenzeloze liefde, hoe ingewikkeld, verwonderlijk en vernieuwend ook, wordt ons geschonken en mag ons als voorbeeld zijn, Het is een liefde die wij elkaar kunnen schenken. “Daaraan zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn.”
In deze liefde wordt de ander niet naar beneden gehaald, maar juist opgericht. Het is een kostbaar geschenk dat wij elkaar kunnen geven: liefde die de ander opheft en grootmaakt.
Richten wij ons naar het altaar. Daar zetten we Brood en Wijn op tafel. Laten wij ons open stellen om de liefde van God, die mensen doet leven, te ontvangen en te delen.
Naar boven

6e zondag van Pasen:
Handelingen 15,1-2.22-29; Johannes.14,23-29

We beluisteren vandaag het slot van de afscheidsrede van Jezus. Jezus spreekt zich min of meer in conclusies uit over dat wat hij al eerder aan de orde heeft gesteld: de pleitbezorger, de heilige Geest zal de leerlingen over alles opheldering verschaffen; de oproep zich niet ongerust te maken; de mededeling dat Jezus weggaat en bij de leerlingen terug zal komen. Daarbij beluisteren wij een aantal thema’s die typisch bij een afscheid horen, zoals: Jezus zegt dit alles terwijl hij nog bij hen is (v 25); hij laat zijn vrede na (v 27); hij kan niet lang meer met hen spreken (v 30).

De geest “zal jullie alles laten begrijpen wat Ik jullie gezegd heb”(v 26). De evangelist Johannes heeft een geheel eigen visie vertolkt op de betekenis van de heilige geest. Daarbij valt de lichtval in deze periode na Pasen in zijn evangelie op de ervaring van de verrezen Heer. Maar hij maakt tevens duidelijk dat die ervaring is gebaseerd en geworteld in het leven van de aardse Jezus. Daarom spelen de woorden van de afscheidsrede zo’n belangrijke rol. Tijdens zijn leven waren de woorden van Jezus nog niet voluit te begrijpen. De geest echter zal het begrijpende licht en inzicht in de woorden en daden van Jezus schenken. Het wezen en de rol van de heilige geest worden samengevat in de zogenaamde ‘Parakleet-spreuken’ uit de afscheidsrede. Parakleet (παρα-κλητοσ), een Griekse term, betekent ‘iemand die erbij geroepen wordt’, en vandaar ‘advocaat’, ‘bijstand, hulp,’, en ook ‘trooster’ .Tijdens het laatste avondmaal zijn de leerlingen bedroefd en angstig. Jezus sterkt en troost hen, en belooft hun een helper nadat hij hen verlaten zal hebben.

Eigenlijk brengt die geest niets nieuws. Die geest van Jezus voegt als zodanig niets toe aan zijn openbaring. “Later zullen jullie begrijpen wat ik jullie nu al met jullie wil delen”, zegt Jezus in zijn afscheidsrede. Heilige Geest is eigenlijk een soort herinnering die de boodschap van Jezus verdiept. En de kern van die boodschap is dat de Vader en de Zoon een eenheid vormen, een eenheid zijn. Jezus is niets minder dat het vleesgeworden Woord van de Vader: “Wie mij ziet, ziet de Vader”. (Joh. 14, 9) En daarover legt de jonge kerk, daar legt de evangelist Johannes getuigenis van af. De Parakleet is het houvast als een blijvende aanwezigheid van Christus in de kerkgemeenschap. Daarmee is ook het trinitaire karakter van de christengemeenschap bepaald: de sterke betrokkenheid van Vader, Zoon en Geest op elkaar. De Geest die voortspruit uit de eenheid die Vader en Zoon zijn. En de essentiële taak van de Parakleet bestaat er in inzicht te schenken in de eenheid van Vader en Zoon. De christelijke gemeenschap kan over het heil dat God schenkt in het beeld van de Vader niet anders spreken dan vanuit Jezus, de Zoon,

22 mei 2022, Bruno Wilberbeek ocso

en zij kunnen het slechts doen omdat de Geest het geloof bewerkt in de kerkgemeenschap door de tijden heen.

Jezus vertrekt naar de Vader, een afscheid. Dat is niet alleen goed maar ook noodzakelijk want anders kan de Geest zijn werk niet doen. Jezus moet heengaan opdat wij in beweging komen. Daarom is het Griekse woord voor ‘Geest’ (πνευμα) ook meerduidig: adem, wind en geest, scheppende krachten die het nieuwe bestaan van de Jezusvolgelingen in beweging houden. Die Geest waait waarheen hij wil. (Joh.3,8) Of moet ik zeggen waarheen zij wil? Want, zo weten wij, in het Hebreeuws, het Grieks en in het Latijn wordt de Geest aangeduid met een onzijdig, een vrouwelijk en een mannelijk woord. Die Geest kent een waaier van aanduidingen, woorden die iets willen aangeven hoe die ongrijpbare Geest toch zichtbaar wordt, bespeurbaar en voelbaar in onze werkelijkheid. Maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. De Geest, de heilige Geest is beweging, kracht die veranderingsprocessen op gang brengt. Geest van gedaanteverandering, van omvorming, van transformatie. Steeds is gezocht naar woorden om deze Geest een naam te geven: niet alleen wind en adem, maar ook tranendroger, warmte, vuur, zalving, kracht, ruimte, beweging, geheim, onvatbaarheid, bewogenheid, extase, levensenergie. En tegelijk vertegenwoordigt die Geest iets wat zich niet in woorden laat vatten. Daarom voltrekt zich in onze kerkelijk-liturgische traditie bij wijdingsplechtigheden de handoplegging ook in volstrekte stilte
Onder het woord en eerder dan het woord is de stem van de Geest. ‘In het begin…zweefde Gods geest over het water’ horen wij als begin van het scheppingsverhaal, nog voor een woord was gesproken (Gen.1, 1-2). Toen begon God te spreken. Een mooie verbinding maakt Muus Jacobse waar hij dicht in zijn lied De Woorden: God sprak met Adam op de avondwind, / gaf aan de woorden dat ze zijn te horen / Adem van de wind.

Jezus neemt afscheid. Liefhebben en afscheid nemen, broeders en zusters, kan dat samen gaan? ‘Als gij Mij zoudt liefhebben, zoudt gij er blij om zijn…’. Het is alsof Jezus zeggen wil, ik neem niet. Liefhebben en nemen gaan wellicht moeilijk samen. ‘Heb elkaar lief!’ Die oproep beluisterden wij vorige week in de Schrift. Wat zet ons in beweging om lief te hebben? Gebaren, een blik, woorden, de klank van deze stem, ontroerende kwetsbaarheid, in zich rustende schoonheid; de ervaringen van ons lichaam, de heimweegevoelens van onze diepste herinneringen. Dat alles is een gave van heilige, goddelijke Geest. Wij worden uitgenodigd ruimte te geven aan die Geest. In het voetspoor van Jezus. Hem achterna. Want Jezus neemt niet. Hij geeft. Hij inspireert. Laten we er naar uitkijken: zijn leven gevende Geest.
Naar boven

7e zondag van Pasen:
Handelingen 7, 55-60 Johannes 17, 20-26

In de periode van Pasen tot Pinksteren horen we alle dagen, zowel door de week als op zondag, de verhalen uit Handelingen én het Johannes Evangelie. Enerzijds horen wij dus wat er allemaal ná de komst van de Heilige Geest met de leerlingen gebeurt en over het ontstaan van de Jonge Kerk en anderzijds neemt Johannes ons iedere keer mee in de gebeurtenissen rond Jezus vóór zijn dood en verrijzenis.

Johannes laat Jezus op de avond van het Laatste Avondmaal – als Hij met zijn leerlingen aan tafel zit, een lange toespraak houden. Hoofdstuk 13 begint met de voetwassing en in hoofdstuk 18 vers 1 vertrekt Jezus met zijn leerlingen naar de overkant van de Kedronbeek. Vijf hoofdstukken lang zitten zij aan tafel en luisteren naar Jezus. En hoofdstuk 17 vers 1 ‘Na deze toespraak sloeg Jezus zijn ogen op naar de hemel en bad: ‘Vader, het uur is gekomen! Verheerlijk uw Zoon, opdat uw Zoon U verheerlijkt. Laat Hem, krachtens de macht die U Hem gegeven hebt over alle mensen, eeuwig leven schenken aan al degenen die U aan Hem hebt toevertrouwd’. Jezus bidt God om zegen en kracht want Hij weet wat Hem te wachten staat. Hij bidt ook voor zijn leerlingen en voor degenen die door hun woord in Hem geloven, opdat zij allen één mogen zijn. Deze hartenkreet sluit hoofdstuk 17 af. Dit vurige gebed van Jezus vindt zijn grondslag in de liefde…….opdat de liefde waarmee Gij Mij hebt liefgehad in hen moge zijn en Ik in hen.

De liefde waarover Jezus in zijn afscheidsrede spreekt, betekent niet alleen maar intimiteit, tafelgemeenschap en welbevinden bij elkaar. Zij is ook: dure plicht, harde opdracht, een gebod. En zelf heeft Hij er een concreet voorbeeld van gegeven. Hij heeft zijn tafelgenoten de voeten gewassen. Hij heeft toen zijn feestgewaad opgeschort en Hij is door de knieën gegaan voor zijn vrienden. Met dit gebaar maakt Hij slaven vrij door hun werk te doen en gaat Hij rond als een dienaar, niet als een heer.

En zo kennen we vele verhalen waarin Hij het aanzien van de onaanzienlijke mens voorop stelt. De wereld op z’n kop. En behalve dat Jezus laat zien in zijn handelen hoe belangrijk Hij dat vindt, horen wij vandaag hoe intens Hij bidt voor ons bij God, zijn Vader, Abba. ‘Ik heb al mijn mensen laten delen in de grootheid die U Mij gegeven hebt, opdat zij één zijn zoals wij: Ik in hen en Gij in Mij. Jezus bidt om eenheid. Dat was toen en zeker ook vandaag de dag nog steeds iets waarvan wij alleen maar kunnen dromen.

Als Jezus bidt om eenheid, vraagt Hij zijn Vader niet om de verscheidenheid van de Schepping teniet te doen. Integendeel, deze verscheidenheid is een geschenk van God. Dit maakt deel uit van de Schepping – en wij horen iedere keer hetzelfde refrein: ‘en God zag dat het goed was’. Als Jezus bidt om eenheid, vraagt Hij om oprechte verbondenheid met elkaar. Jezus heeft ons de liefde voor God en voor de

29 mei 2022, Ineke van Cuijk OP

medemens voorgeleefd. In verscheidenheid kun je één zijn als liefde daaraan ten grondslag ligt.

Jezus bidt om eenheid. Hij doet dat in een tijd van spanningen die mensen uit elkaar drijven: spanningen tussen joden en heidenen, tussen zijn volgelingen en tussen de leerlingen onderling. Johannes laat Jezus veel nadruk leggen op die eenheid, die al ver te zoeken is als Johannes zijn Evangelie schrijft.

En niemand is uit op ‘alles hetzelfde’ of een soort van eenheidsworst.
Deze discussies laaien in onze tijd eveneens erg op. Willen wij dat al die mensen die hier in Nederland hun heil komen zoeken, om wat voor reden dan ook, hetzelfde worden?? Nee, zeker niet. Echte eenheid is in staat de verschillen te bewaren en te waarderen. Dat gebeurt waar je de verscheidenheid aan volkeren en culturen die ons land rijk is als meerwaarde ziet in plaats van een bedreiging.

Gebed, in welke vorm ook, kan je helpen rust te vinden in die verschillen. En in onze Dominicaanse Traditie is ‘op weg gaan’ en ‘het heil prediken voor alle zielen’ een belangrijke pijler maar het gebedsleven nam in het leven van Dominicus een grote plaats in. In het boek VERLANGEN ALS ANTWOORD van Holkje van der Veer staan de afbeeldingen van de negen gebedshoudingen van Dominicus. In houding, in rust, in beweging kun je op verschillende manieren bezig zijn met gebed. En het is belangrijk dat een ieder daarin zijn of haar eigen vorm vindt. Stilte, de rozenkrans, een kaarsje opsteken bij Maria, wandelen in het bos of langs de zee, gelukkig kan het overal.

En waarschijnlijk kunt u zich er wel iets bij voorstellen: een mevrouw vertelde nadat zij veel tegenslag had meegemaakt dat bidden haar zo veel rust gaf. En dat een van haar kinderen vertwijfeld vroeg: ‘hoe kunt u nog bidden?’ En zij zei: ‘neem me a.u.b. mijn gebed niet af’.

Bidden geeft kracht, veerkracht, je kunt zaken relativeren en reflecteren. En hoe het kan werken horen wij vandaag in de 1e lezing: Stefanus, houdt eveneens een zeer lange rede, de omstanders zijn diep gekwetst en knarsetanden van woede en hij wordt buiten de stadspoort gesleept om gestenigd te worden. Stefanus is door gebed vervuld van Heilige Geest en kan op deze manier het ergste doorstaan en zelfs om vergeving vragen voor zijn moordenaars.

Het gebed roept ons op eerlijk te kijken naar onszelf, naar de ander en naar God om zo iedere keer opnieuw ons te verhouden in onze wereld. Verbonden met de schepping, verbonden met mensen en verbonden met God. Op deze zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren, sluiten wij ons aan bij het gebed van Jezus ‘opdat allen een zijn’. Wachtend en wakend, wankel gelovend – God herstelt ons uit duister – De mens/Adam in luister - wij dragen zijn naam.
Naar boven

Hoogfeest van Pinksteren:
Handelingen 2,1-11 ; Johannes 20,19-23

Op de dag van Pinksteren waren ze bijeen, plotseling kwam er geraas uit de hemel, er stak een stevige wind op en er verschenen vurige tongen….. Kleuren, beelden vol van bewegen, van in en uit gaan, van opwinding en energie. Het lijkt wel en stripverhaal. En met de schrijver van Handelingen vragen we ons af wat heeft dit te betekenen? Of zijn we cynisch en delen we de mening van de omstanders: Die mensen zitten vol met wijn, ze zijn dronken.

We horen vandaag zowel in Handelingen als bij Johannes twee verhalen over een zelfde ervaring . Mensen zijn bijeen, ze zijn bedroefd, terneergeslagen , ze zijn de weg kwijt. Al die volgelingen van Jezus hadden zo gehoopt dat hij het zou zijn die Israël zou redden, maar hij werd aan het kruis geslagen . Maar terwijl ze bij elkaar zijn worden ze plotseling geraakt. Er overkomt hen iets. Een omslag van bedruktheid naar een geest van enthousiasme. Het is als een smeulend vuur dat opvlamt, als de wind die opstijgt. Johannes beschrijft het eerder in het evangelie in het verhaal van Nikodemus : ‘De geest is als een wind hij waait waar hij wil, je hoort hem waaien, maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. Zo is het ook met ieder die geboren is uit de Geest. (Joh3,8)

De jonge kerk, de eerste christenen, komen bijeen. Ze zijn bedroefd maar ook angstig. De joodse gemeenschap is niet gediend van die nieuwlichters en de sfeer is dreigend, maar terwijl ze samen zijn gebeurt het. De Geest gaat werken, komt nabij. Waar Lukas in Handelingen spreekt over wind en vuur spreekt Johannes tot driemaal toe over vrede en vergeven van zonden. Het zijn allemaal aspecten, gaven van de Geest die gewekt worden. De Geest kent vele gezichten. We zongen het zo juist: Gij schenkt uw gaven zevenvoud en dat is een beeld ontleend aan de profeet Jesaja (11,1) Een twijg ontspruit aan de stronk van Jesse. De Geest van de Heer rust op Hem, een geest van wijsheid en inzicht, een geest van beleid en sterkte, een geest van kennis en ontzag voor de Heer. Hij ademt ontzag voor de Heer. Wie vol is van de Geest troost, wast schoon wat vuil is , maakt zacht wat verhard is.

Ook wij zijn vanmorgen samengekomen, ieder van ons met zijn eigen vragen en zorgen. Zorgen om een wereld in oorlog, zorgen over ons werk, onze gezondheid, over onze onderlinge relaties, ons verdriet. Maar ook met mooie ervaringen van succes en blijdschap, de vreugde over onze kinderen en kleinkinderen, het genieten van de natuur. En samengekomen op deze dag van Pinksteren roepen wij telkens: kom Heilige Geest, Veni Sancte Spiritus, kom schepper Geest. Geef uw gaven zevenvoud. Het is

5 juni 2022, Jos Oostrik

het stille verlangen in ons, dat uitkijken naar, dat ons doet roepen: kom. Het is de hunkering naar die Geest van Jezus, Met jou aan mijn zij met jou op mijn pad, geen kwaad zal ik duchten.

De geest wordt ons vaak voor gehouden als adem, En adem is noodzaak voor leven , het afgelopen jaar heb ik zelf mogen ervaren wat het betekent als de adem wegvalt, geen stap kun je meer zetten. Kenmerkend van adem is ook dat het in en uit gaat. Het zet in beweging, De Geest doet dat ook . Het is de kracht die de apostelen, de jonge kerk, ervaren na de dood van Jezus, hij is niet dood hij leeft. Overal waar wij ons inzetten, er zijn voor elkaar wordt zijn Geest voelbaar en zichtbaar. Als Jezus op de eerste dag van de week binnen komt roept hij op tot vrede en tot vergeven , twee grondhoudingen om de weg van Jezus te gaan. Waar vrede is en vergeving spreken mensen elkaar aan, spreken ze een zelfde taal, de taal van liefde. De taal van Jezus.

Jezus zelf had het voorspeld, De Heilige Geest , de helper, zal over u komen en u vergezellen. Op onze beurt mogen wij zingen: Gij hebt ons adem ingeblazen en richt ons op elkaar tot naaste . Toen ik zelf dit jaar buiten adem was, ontdekte ik op een goed moment dat ik weer neuriede en de mensen om mij heen zeiden: ‘ Hij zingt weer’. Het is de adem die stem geeft aan de woorden, energie aan onze daden. En wat een gave is het als je je adem kunt inzetten om te zingen. Uit te zingen je vreugde, maar ook je verdriet, Het is een beleving die ieder mens verstaat in zijn eigen taal. Met de woorden van het lied dat we zo dadelijk gaan zingen: Gij hebt ons adem ingeblazen. Zing een loflied, God is goed. Zing met verdrukten in het duister Zing oude woorden een nieuw lied de dood te boven

De eerste christenen kwamen samen, ze waren angstig , maar juist het samenzijn werkt aanstekelijk, ze gaan vol energie naar buiten, Ook wij als gelovige mensen komen wekelijks samen . Ook wij hebben zo onze vragen bij de toekomst van kerk en geloof. Een voorbeeld van deze ontwikkelingen mochten we van de week meemaken binnen de Dominicaanse familie, waar de Nederlandse en Belgische provincie samengingen . Oude structuren, en gewoontes verdwijnen, maar de beweging van Jezus, gaat verder, wij zijn mensen van de weg, mensen die zich laten raken door de Geest van vrede en vergevingsgezindheid, de Geest van Liefde, de Heilige Geest. Vieren we deze geestkracht, zing het uit: kom Heilige Geest, raak onze veerkracht aan.
Naar boven